La Hija de la Española - Karina Sainz Borgo (2019)

Volkskrant - Karina Sainz Borgo debuteert groots met een roman over haar verdwenen Venezuela
1-op-1 interview met schrijver Karina Sainz Borgo - Mondo - VPRO
Voorpublicatie: Nacht in Caracas van Karina Sainz Borgo - Mondo - VPRO

Goeie literatuur komt vaak uit omgevingen waar wat aan de hand is of waar recent dingen aan de hand zijn geweest. Daarbij is het soms wel van belang dat er ook enige afstand kan worden genomen. Jarenlang was Colombia één van de meest problematische landen van Zuid-Amerika, geteisterd door de drugshandel, politieke corruptie en een guerilla-beweging. Juan Gabriel Vásquez laat deze thema's voorbij komen in zijn werk en dat levert urgente literatuur op. Gelukkig is de situatie in Colombia verbeterd, nu rijzen echter in buurland Venezuela de problemen de pan uit, terwijl de pannen verder vrijwel leeg zijn als je het debuut van Karina Sainz Borgo leest. Er worden heftige gebeurtenissen beschreven in La hija de la Española (letterlijk: de dochter van de Spaanse, als ik me niet vergis, merkwaardig is dat de Engelse vertaling ook een andere weg gaat, daar hebben ze er It would be night in Caracas van gemaakt om zo de slotzin letterlijk te echoën).

Wanneer het boek zich precies afspeelt is niet helemaal duidelijk, er wordt wel verwezen naar El Comandante (Hugo Chavez) maar het lijken vooral diens volgelingen die de baas zijn op straat, wat oorlogstaferelen oplevert. Literair is het boek maar deels geslaagd in mijn ogen, misschien zit Sainz Borgo wel iets te dicht op de gebeurtenissen. Sommige hoofdstukken zijn goed, andere hoofdstukken lijken nogal op wat eerdere schrijvers al over repressieve regime's hebben opgeschreven maar zonder hun impact. Sommige zinnen zijn mooi, sommige zinnen zijn matig geschreven of maar half geslaagd poëtisch. De passages vanuit het appartement waar de hoofdpersoon probeert te overleven in een toestand van chaos en geweld vond ik wel onderscheidend en maken ook indruk, maar wat er tegenaan geplakt zit werkt minder goed, inclusief de uitweg die de protagonist zoekt. Aangezien dit het literaire debuut betreft van Karina Sainz Borgo (1982) sluit ik zeker niet uit dat ze in de toekomst nog mooie dingen in petto heeft. Deze roman uit Venezuela is er trouwens ook nog.

Caracas, Venezuela. Adelaida Falcón staat voor een open graf.

Ze heeft niet alleen haar moeder begraven, ook haar land is dood. In korte hoofdstukken gaat het afwisselend over haar jongere jaren met haar moeder, haar tantes en haar buren en vriendinnen en daarna weer over de huidige situatie in Venezuela. Eén van ordeloze chaos, ultra gewelddadig, waar het recht van de sterkste geldt en waar je als individu verloren bent. Gemotoriseerde gewapende bendes, corruptie, gewapende milities, lege winkels, geen medicijnen, terreur, ongestraft moorden en mensen die protesteren in gevangenissen stoppen en martelen, dat is het Venezuela waarin Adelaida Falcón probeert te overleven. En waar ze weg moet.

Mooi geschreven, poëtisch en rauw, over de gruwel van een totaal verrot en kapot land. Indrukwekkend boek. Niet elk hoofdstuk even sterk, maar over de gehele linie wel een bijzonder boek wat een beeld schetst van hoe het is om in een totale anarchie te leven.