menu

Le Dernier Après-midi d'Agnès: Essai sur l'Oeuvre de Milan Kundera - François Ricard (2003)

Alternatieve titel: Agnes' Laatste Middag: Een Inleiding tot het Werk van Milan Kundera

mijn stem
3,00 (1)
1 stem

Frans
Ideeënliteratuur

189 pagina's
Eerste druk: Gallimard, Parijs (Frankrijk)

Een geschikte manier om het werk van Milan Kundera, zoals dat op dit moment voor ons ligt, te benaderen, is door ons in gedachten te verplaatsen in de situatie waarin Agnès zich bevindt, in het begin van het vijfde deel van Onsterfelijkheid. Zij besluit daar, alvorens naar Parijs terug te rijden, nog een middag in Zwitserland te blijven, in de bergen die voor haar het domein zijn van de stilte en de herinnering. Deze gebeurtenis, die in zekere zin de`oorzaak´is van Agnès´ dood, kan worden gezien als een belangrijke les in lezen en literatuurkritiek en tegelijkertijd als een symbool bij uitstek voor Kundera´s opvatting en uitvoering van de kunst van de roman. In dit boek geeft François Ricard een helder overzicht van het oeuvre van Milan Kundera, tot en met zijn laatste roman Onwetendheid. Hij gaat in op Kundera´s ideeën over literatuur, en de romankunst in het bijzonder, en laat zien hoe radicaal en vernieuwend Kundera´s fictie is. Ricard behandelt Kundera´s boeken afzonderlijk, maar ook in hun, vaak onverwachte, onderlinge samenhang. Daarnaast plaatst hij zijn werk in de historische context van de Europese geschiedenis en in het bredere verband van de wereldliteratuur. Zo ontstaat een diepzinnige, zeer heldere en toegankelijke inleiding in het werk van een van Europa´s grootste naoorlogse schrijvers.

zoeken in:
avatar van Raspoetin
3,0
Tegenvallend werk dat het oeuvre van Milan Kundera tot en met het boek Onwetendheid uit 2002 behandelt waar ik bar weinig van opstak (enkel hoeveel hoofdstukken alle boeken van Kundera bevatten). De schrijver François Ricard verzandt voornamelijk in academisch geneuzel en doet nogal moeilijk. Zie onderstaand voorbeeld.
De Kunst van het Hoofdstuk [red. afgeleid uiteraard van de essaybundel De Kunst van de Roman van Kundera]
Als we spreken van ‘syntaxis’ om die nieuwe kunst van de romaneske compositie aan te duiden, kan dat tot verwarring leiden voor zover dat woord vooral een bepaald soort lineaire opbouw aanduidt (met name die van de opeenvolgende bestanddelen van een zin). Het kenmerk van een ‘padenroman’, gebaseerd op polyfone verscheidenheid [red. polyfoon: gecomponeerde muzikale meerstemmigheid, dat wil zeggen, meerdere melodieën tegelijkertijd, al dan niet in verschillende stemregisters, soms zelfs complex bezet. Voorbeelden van polyfone compositie-technieken zijn de canon en de fuga] en thematische eenheid, is nu juist dat hij alle lineariteit, elk horizontalisme verwerpt. Hij presenteert zich minder als aaneenschakeling dan als ontplooiing, met andere woorden als een multidimensionale ruimte waarbinnen de verbanden - zowel wat betekenis als wat vorm betreft - letterlijk in alle richtingen worden gelegd: van voren naar achteren, van het deel naar het geheel, maar ook van achteren naar voren, van het geheel naar het deel en van elk deel naar elk ander deel. ‘In een goede roman’, schrijft Julien Gracq, ‘blijft niets los staan, in tegenstelling tot de gebrekkig samenhangende werkelijkheid - de dingen staan nergens naast elkaar, overal wordt samenhang aangebracht [...]. Net als een organisme leeft een roman van veelvuldige uitwisselingen [...]. Zijn geheim is de vorming van een samenhangende leefwereld, van een romaneske ether waarin mensen en dingen zijn ondergedompeld en die vibraties in alle richtingen doorgeeft. [pag. 140]

Volgens mij bedoelt Ricard in bovenstaande verhandeling enkel te zeggen dat een padenroman - wat dat ook mag zijn - meer diepgang heeft. Ik kan me herinneren dat Kundera een soort gelijke uitleg heeft in zijn essays over de romankunst en dat hij daar ook het begrip polyfoon gebruikt. Zou het zo zijn dat Ricard dezelfde term toepast op het werk van Kundera?

Daarnaast laat je niet misleiden door de ondertitel. Het essay vergt toch de nodige voorkennis van het werk van Kundera en kan allicht bepaalde zaken verklappen.

avatar van eRCee
Grappig, de stijl van deze Ricard lijkt me ongeveer het tegenovergestelde van die van Kundera (makkelijke dingen moeilijk zeggen vs. moeilijke dingen makkelijk zeggen).

avatar van Raspoetin
3,0
eRCee schreef:
Grappig, de stijl van deze Ricard lijkt me ongeveer het tegenovergestelde van die van Kundera (makkelijke dingen moeilijk zeggen vs. moeilijke dingen makkelijk zeggen).

Je slaat de spijker op de kop. Ik moest tijdens het lezen ook aan een citaat van Karel van het Reve in de Geschiedenis van de Russische Literatuur denken: 'Waarom boeken lezen over literatuur als je die literatuur zelf kunt lezen?'

avatar van eRCee
Een uitzondering daarop vormen dan weer de essaybundels van Kundera zelf.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:15 uur

geplaatst: vandaag om 21:15 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.