Wait until Spring, Bandini - John Fante (1938)

Schitterend boek over een moeilijke kindertijd in een Italiaans migrantengezin. Misschien is het verhaal op zich niet zo bijzonder, maar de stijl en sfeer van het verhaal zijn dit absoluut wel.

Ik heb een aantal jaren geleden 'The Bandini Quartet' gekocht. Jammer dat het niet in het Nederlands te verkrijgen is. Het bevoek bevat 4 romans met Antonio Bandini in de hoofdrol. Alhoewal het in het Engels was, was het toch vlot leesbaar. Het gaat over een jongeman 'who struggles to become a succesfull writer'. Sorry, maar soms heb ik iets in het Engels in mijn hoofd en kan ik niet zo meteen een goeie Nederlandse zin vinden

De sfeer die de boeken uitademt is beklijvend. Treurig, defaitistisch, maar toch warm en hoopvol (tegenstrijdig, I know, maar het leven is nu eenmaal een beetje ambigu).

Ik kan alleen maar zeggen: Wait until Spring, Bandini, is een aanrader!

De familie Bandini, Italiaanse immigranten, in strijd met het zware leven, de armoede, de troosteloosheid. Het leven van de gewone op zijn allermooist. Het verhaal volgt vader, moeder en hun oudste zoon op hun zoektocht naar liefde, geluk en een beter leven. Vader Svevo ontmoet een rijke weduwe tijdens een klusje. Moeder Maria weet niet of ze beter af is met of zonder haar man, maar als Svevo een tijdje weg is lijkt ze ten onder te gaan. Ze verwaarloost haarzelf en haar kinderen, waaronder haar oudste zoon Arturo. Hij is bovendien nog eens hopeloos verliefd op Rosa. Een liefde die onbeantwoord lijkt te blijven. Een heel klein verhaal, een verhaal van een arme familie, waarin niet veel lijkt te gebeuren, maar waar een emotionele rijkdom (of armoede) achter schuilgaat. Een strijd die, en dat is misschien wel de grootste kracht van het boek, op een weergaloze manier opgeschreven is. Warm en liefdevol en toch ook rauw en neerslachtig. Het was mijn derde boek van John Fante en zeker niet de laatste. Een schrijver die gelezen mag blijven worden.

Dit is een verdoken maar onvervalste kerstklassieker: de belangrijkste passages spelen zich immers af rondom de kerstdagen in een besneeuwd landschap. Met een glansrol voor Maria.

Fante heeft in dit eerste boek van hem al zijn kenmerkende stem te pakken, hoewel de stijl nog wat minder puur is dan later (zo komt het mij voor). Hij is vooral een meester op het gebied van zinsritme. Als het aankomt op zijn onderwerp, de strijd om een waardig leven voor degenen zonder geld, hoeft hij niet veel schrijvers boven zich te dulden. Wait until spring, Bandini, heeft een bewonderenswaardige reikwijdte, omdat het niet alleen een portret biedt van een huwelijk én een gezin, binnen de maatschappelijke context van het Amerika uit de grote depressie, maar het is daarenboven ook nog een overtuigend coming-of-age verhaal van oudste zoon Arturo. Dit alles zonder enig geneuzel wat te maken heeft met de grote illusie van de zgn Amerikaanse droom.

Het was overigens de manier waarop de escapade van Svevo met Effie Hildegarde beschreven wordt die me over de streep trok om hier vier sterren aan te geven. Dat hele stuk pakte me echt, nog buiten de kwaliteiten die het proza ontegenzeggelijk bezit. Heerlijke schrijver, on-Amerikaans goed als ik zo vrij mag zijn.

Zo vrij mag je zeker zijn eRCee, en ik weet ook dat een objectieve 4 van jou, die er een absolute standaard op na houdt, waar ik me trouwens volledig in kan vinden, voor velen een subjectieve 5 kan zijn.

Zoals dat voor mij het geval is. Fante is een fantastische schrijver. Ik vind de intro, waar Svevo thuiskomt bij zijn Maria, of hoe Maria eigenlijk haar Svevo tussen de lakens ontvangt, zonder passie maar met zoveel intensiteit geladen door 15 jaar huwelijk… ook nog eens in de vijandige, bitter winterkou van Colorado… dat zijn van de mooiste bladzijden die ik van mijn leven gelezen heb. Daarna wordt het ook niet echt minder…
Kerstklassieker? Dan toch wel de bitterste die ik ooit gelezen heb. Met gitzwarte sneeuw. Uiteindelijk gaat het over de zoon Arturo, die al in survival-mode gaat en alle ellende ontvlucht door vooral met zijn eigen liefdesbesognes bezig te zijn. Bij Fante weet je nooit wat echt biografisch is, maar ook in Het volle leven blijkt zijn vader een metselaar te zijn die ooit in Colorado gewoond heeft en ook in andere boeken zitten er parallellen met zijn eigen leven. Bandini lijkt in deze op Svevo én Arturo, zo goed kan Fante zich in beide figuren inleven. Moeiteloos schakelt hij tussen de personages. Dat zijn allemaal mensen die nergens om je sympathie vragen, want allemaal halen ze stoten uit waarvan je denkt 'wat bezielt je?'', Maria die in bitter armoede dollarbiljetten in de fik steekt, WAT DOE JE NU, MARIA JE BENT GEK. Dat is ze ook, duidelijk zwaar depressief, zelfs nauwelijks in staat naar haar eigen kinderen om te kijken. Alleen noemde men dat toen nog niet zo, blijkbaar. Was het gewoon verbonden aan een duidelijke oorzaak, in deze het lange wegblijven van de echtgenoot.
En ondanks (of net dankzij) al hun gebreken, botweg kinderfverwaarlozing, druk je allen toch aan je hart. Dat is de verdienste van Fante die onverbloemd alles neerpent in een waarlijk unieke, gortdroge stijl. Prachtige taal en moeilijk te definiëren humor die je door deze zwarte tijden slepen en tegelijkertijd je hart laten tintelen. (mijn subjectieve norm voor die 5) En in de lente gaan we gewoon weer baseballen! Oef.