Báró Wenckheim Hazatér - László Krasznahorkai (2016)

Geerard zoals jij dus ook al weet...hij ligt in de winkel!
In vertaling beschikbaar voor de liefhebbers:

Wereldbibliotheek

Hij is vanaf september leverbaar, iets om naar uit te zien.

Ik moet zeggen: nadat ik las dat het boek leverbaar was en de Wereldbibliotheek vervolgens bevestigde dat het boek toch pas op 3 september uitkomt, was dat een kleine teleurstelling. Maar ach: na 6 Krasznahorkais verslonden te hebben is het ook wel goed. September is perfect voor dit boek. En ik heb vernomen dat de auteur misschien wel bij de lancering aanwezig gaat zijn. Het zal me niet verbazen als ik deze schrijver na het lezen van dit boek bekroon tot mijn allergrootste favoriet. Wat een feest is het elke keer weer.

Jammer, het is nu wel een lekker weertje voor het lezen van dit boek...dan maar in de herfst.
En als Krasznahorkai komt dan kan je het misschien laten signeren

Zal je zien dat het nog bloedheet is op 3 september Lijkt me gaaf trouwens, zo een boeklancering met de schrijver. Heb ik nog nooit gedaan.

De releasedatum is verschoven van 3 september naar 15 oktober. Toch wel zuur bericht als je thuiskomt met de hoop op nieuw top 10 materiaal. Atheneum publiceert als zoetmakertje Waarschuwing, dat voorafgaat aan de roman. Ik houd me nog even in.

15 oktober is veel beter...herfst!

Het lukt me niet om dit voorproefje van een beeldscherm te lezen, ik wacht liever op de gedrukte versie.

Gaat die "lancering" nog door?

Geen idee ...stilte..., ik heb me er niet meer mee beziggehouden.

Ondertussen ben ik 50 pagina's in dit boek beland en ik kan nu al schrijven dat het zijn meest toegankelijke boek is, bedoeld voor een groter lezerspubliek dan zijn eerdere boeken. De zinnen gaan nog steeds pagina's lang door en beschrijven telkens een lange alinea, maar de stijl is... lichter. Het leest ontzettend makkelijk en lekker weg en er is veel humor binnen de absurditeit deze keer. Ik ben benieuwd in hoeverre de grimmigheid nog de overhand gaat krijgen. Stiekem hoop ik er wel een beetje op.

Jammer dat je geen gesigneerd exemplaar hebt kunnen bemachtigen Geerard, was wel mooi geweest zo'n "Krasz" in het boek.

Dit jaar zal ik er niet meer aan toe komen, er ligt een stapeltje boeken die ik eerst wil lezen (waaronder Thomas Bernhard en Jon Fosse), maar als jij erg enthousiast bent zal ik er deze winter nog aan beginnen. Voorlopig vind ik het wel jammer dat het wat lichter verteerbaar is en ik hoop met je mee dat het nog goed komt...

Voor iedereen die net als ik genoten heeft van A Confederacy of Dunces van John Kennedy Toole, Die Blendung van Elias Canetti en alle boeken van Witold Gombrowicz. Niet bedoeld voor mensen die houden van typo's en eindeloos gezwets van tig karakters. Dat is namelijk wat er gedaan wordt dit boek: zwetsen. Eerdere noemde ik dit al het meest toegankelijke boek van de schrijver, maar daar kom ik nu op terug. Krasznahorkai heeft zijn stijl geperfectioneerd en daardoor leest het als een trein ondanks de eindeloze paragraven van een enkele zin. Maar in al die paragraven wordt steeds van perspectief gewisseld, soms zelfs meerdere malen binnen een paragraaf, waarin talloze karakters hun kijk op de ontwikkelingen belichten. En dat kan afstandelijk voelen. Zeer afstandelijk. En dan kunnen bijna 500 grote pagina's best lang zijn als je niet net als ik verzot bent op zijn schrijfstijl en laten we wederom zeggen: karikaturen.

De belangrijkste karikaturen in dit boek zijn Baron Wenckheim en de professor. Maar misschien nog wel belangrijker: Hongarije. Want dit boek moet een grote aanklacht tegen de inwoners van dit land zijn. Ik kan die analyse niet altijd even goed volgen en daarom begreep ik ook niet altijd even goed wat de schrijver tegen me wilde zeggen. Maar ook zonder die diepere laag aan te tikken is dit boek gewoon zeer consistent vermakelijk en een van de filosofische beschouwingen verderop in het boek vond ik werkelijk briljant. Wat een schrijver is dit toch.

Geerard, ik loop nog niet echt warm voor deze Krasznahorkai. Het klinkt wat benauwend. Is het alleen maar "gezwets" of staan er ook sfeertekeningen en/of natuurbeschrijvingen in. Wat zijn de weersomstandigheden en in welk seizoen speelt het af?

Er zijn zeker sfeertekeningen en/of natuurbeschrijvingen in te vinden, alleen in mijn ervaring stukken minder dan in zijn andere werken. Het is lekker winter in de kleine Hongaarse stad, dat moet alvast goed stemmen. Maar terwijl ik dit schrijf zie ik de stad van Satanstango voor me waar alles vies van het rondslingerende afval was en waarin het constant regende, en dat soort sfeertekeningen herinner ik me nu al niet meer van dit boek. Dat zegt natuurlijk meer over mij dan over dit boek, dus probeer je vooral niet te laten beïnvloeden door mij. Het is Krasznahorkai, dus het wordt sowieso genieten, maar wellicht van andere aspecten dan in zijn eerdere boeken.

Het was leuk geweest als het zich nu eens in een bloedhete zomer had afgespeeld.
Deze winter kom ik er waarschijnlijk niet aan toe, maar ik ga hem zeker nog eens lezen...

De scandaleuze ‘baron’ met torenhoge gokschulden (●●●●●) - NRC Briljant speelt de Hongaarse meester met het verlangen naar een Messias in een post-communistische samenleving.

Soms is er een aanleiding nodig om aan een boek te beginnen. Maar na de bestorming van het Capitool door Trump-aanhangers heb ik het gelijk besteld... enorm veel zin in!

Ja, ik had hem net uit toen dat gebeurde (ik las het boek letterlijk uit in de tijdsspanne tussen het begin van de ratificatie van de stemmen en de fase halverwege de bestorming) en dacht er nog even aan om iets te posten. Overigens komt het boek niet echt overeen en klopt de plotomschrijving (van de uitgever) ook niet bepaald. Later meer, ik ben er nog op aan het kauwen.

Krasznahorkai schrijft met Baron Wenckheim keert terug, zo kan je stellen, een 'Satanstango'. Achterin staat het dansschema beschreven dat de hoofdstukken vormen, ook wordt daar de 'verzamelde bladmuziek' genoteerd, en nog voor de titelpagina vinden we een 'waarschuwing', waarin de duivel zijn contractvoorwaarden bespreekt met de betrokken muzikanten. De gedachte lijkt te zijn dat alle mensen in een zinloze dans met de duivel participeren, waar niemand voordeel van heeft maar waaraan ook niemand zich kan onttrekken. Zie daar het leven volgens Krasznahorkai.

Het boek is geschreven in heel lange zinnen, of eigenlijk normale zinnen die verbonden zijn door komma's in plaats van gescheiden door punten, en na elke alinea (van meestal meerdere pagina's) wordt er doorgeschakeld naar een ander figuur van waaruit het verhaal beschreven wordt. Dit maakt het een vrij taaie leesbeurt, vooral in het begin van het boek, dat ook nog eens niet echt opschiet in zijn narratief. Ik vind dat Krasznahorkai zijn lezers relatief weinig beloont in de stijl, want bijzonder mooi geschreven is het eigenlijk niet. Het geheel van het verhaal is echter wel intrigerend en vanaf pakweg halverwege wint het boek dan ook aan kracht. De tamelijk gruwelijke ontknoping (met enkele cynische details, zoals de rolstoelgebruiker die tussen een kast en een muur klem komt te zitten zonder hulp) zegt denk ik veel over de levensvisie van de auteur, maar in tegenstelling tot wat de uitgever beweert gaat het niet om een opstand van de bevolking. Nergens staat beschreven dat wat er gebeurt menselijke daden zijn; het lijkt de duivel zelf die aan het werk is. Of zich dat ook uitstrekt tot het verterende vuur dat aan alles, behalve de idioot, ter plekke een einde maakt, of dat er toch sprake is van een Godheid (maar wat voor God zou dat dan zijn?) is aan de lezer om uit te maken.

Thematisch is Baron Wenkcheim keert terug dus een uitgesproken donker boek. De menselijke perceptie van de werkelijkheid en onze illusie van invloed daarop wordt eigenlijk ontmaskerd, of misschien moet je stellen: belachelijk gemaakt. De schrijver zoekt nadrukkelijk naar het lachwekkende. Met name de aankomst van de baron op het station van het Hongaarse stadje waar een groot deel van het plot zich afspeelt, leverde bij mij ook daadwerkelijk een schaterlach op. De basis van het plot, waarin iemand die nauwelijks bij z'n verstand is wordt aangezien voor een groot figuur, vind ik in zichzelf dan weer niet heel komisch. Jerzy Kosinski deed iets soortgelijks in Being there. Eigenlijk had ik over de gehele lijn op iets meer humor gehoopt.

Uiteindelijk is het totaalconcept ambitieus en interessant, maar ik vind dat Krasznahorkai zijn lezers daarvoor wel vrij hard laat werken, met iets te weinig beloning. Ik zie mezelf daarom niet snel voor een derde roman gaan van deze auteur.

Het paste niet door de brievenbus! Een dikke pil van vijfhonderd bladzijden en dat is honderd tot tweehonderd meer dan Satanstango en De Melancholy van het verzet.

Baron Wenckheim keert terug is dertig jaar later geschreven dan die eerste twee delen waarmee het samen en trilogie vormt. Ik ben dan ook erg benieuwd of het de vergelijking kan doorstaan en wat het er aan toevoegt.
Krasznahorkai heeft in de tussentijd andere boeken geschreven. Wat voor een ontwikkeling heeft hij doorgemaakt? Is hij als mens en ook zijn stijl veranderd?
En de wereld is niet meer hetzelfde als dertig jaar terug. Maar veel reden tot optimisme is er "gelukkig" niet en in die zin zal het wel aansluiten bij de twee voorgaande sombere, prachtige romans (die overigens ook van elkaar verschillen).

De korte inleiding Waarschuwing heb ik inmiddels al gelezen. Het bestaat uit een enkele zin van vijf bladzijden en aangezien ik iedere zin minstens tweemaal lees zal het wel een tijdje duren voordat ik de roman uit heb...

Voor eeuwig, zo lang als het duurt

Een beetje laat, maar hier is nog een recensie:

Weerloze wezens – De Groene Amsterdammer

Krasznahorkais boek laat zien hoe vatbaar een uitgeknepen en dom gehouden volk is voor de verlokkingen van een Messias-achtige figuur