menu

Le Fabuleux et Triste Destin d'Ivan et d'Ivana - Maryse Condé (2017)

Alternatieve titel: Het Onwaarschijnlijke en Droevige Lot van Ivan en Ivana

mijn stem
2,75 (2)
2 stemmen

Frans
Sociaal

352 pagina's
Eerste druk: JC Lattès, Parijs (Frankrijk)

Ivan en Ivana zijn een tweeling, geboren in Guadeloupe. Hun hele leven hebben ze een uitzonderlijk sterke band, zo sterk zelfs dat ze bang worden voor hun eigen gevoelens. Het ‘onwaarschijnlijke en droevige lot’ leidt ze via Ségou in Mali naar Parijs, waar hun wegen zich scheiden. De aanvankelijk kleine verschillen tussen de tweeling leiden tot dramatisch verschillende keuzes in het leven. Ivana kiest er met haar jeugdige altruïsme en enthousiasme voor naar de politieacademie te gaan; Ivan, afgestompt door zijn ervaringen met afwijzing en uitbuiting, kiest het pad van radicalisering en terrorisme. Ivan en Ivana, de tweeling die niet zonder en niet met elkaar kan leven, worden daders en slachtoffers bij een golf van gewelddadige aanslagen.

zoeken in:
avatar van eRCee
1,5
In 2018 kreeg Maryse Condé de zogenaamde alternatieve nobelprijs voor literatuur, in het jaar dat de officiële niet werd uitgereikt. Dit boek verscheen een jaar eerder, het is een reactie op het terrorisme in Frankrijk, met name de aanslag in Bataclan. Als je zo'n onderwerp kiest dan krijg je in elk geval gegarandeerd aandacht en de prijs helpt ook, getuige de collectie in mijn bibliotheek.

Die aandacht is echter onverdiend, want het is lang geleden dat ik nog eens zo'n slechte roman heb gelezen. Condé etaleert hier eerst en vooral een uitzonderlijk gebrekkige manier van vertellen, die leidt tot de vreemdste passages. Ik zal dit uitleggen.
Het onwaarschijnlijke en droevige lot van Ivan en Ivana is een verhaal over een tweeling afkomstig van Guadalupe, broer en zus, die vaderloos opgroeien, dan een tijdje in Mali verblijven waar Ivan moslim wordt, en tenslotte in Frankrijk belanden waar Ivana integreert terwijl haar broer radicaliseert. Condé vertelt dit deels als roman, deels als reconstructie, in zinnen waar ze zich vanuit een 'wij' tot de lezer richt. Dat gaat bijvoorbeeld zo:
Wij geven hier een beschrijving van de feiten zoals wij ze hebben kunnen achterhalen.
Maar ook zo:
De manier waarop Florian Ernatus zich tegenover Ivan gedroeg kunnen we alleen maar toejuichen.
Dat laatste illustreert hoe de schrijfster alles wat ze wil zeggen expliciet maakt, en het dus niet vanuit de romanwereld naar voren laat komen.
Hier nog zo'n zin:
Onnodig te zeggen dat Ivan en Ivana niet veel meer met elkaar gemeen hadden en dat ze elke dag meer op verschillende planeten leefden.
Onnodig om te zeggen inderdaad, sterker nog, ik voel me als lezer niet serieus genomen met dit soort teksten. Het lukt Condé daarnaast niet om de balans in het verhaal evenwichtig te verdelen over de twee hoofdfiguren maar dat wordt dan ook weer expliciet benoemd, in de trant van "u zult zich wel afvragen hoe het Ivana verging" enz enz.
Onderliggend is er nog meer aan de hand, want het lijkt erop dat Condé van alles wil overbrengen op de lezer en dat het lot van haar twee protagonisten daar alleen maar de kapstok voor is. Vreemde passages over ras, het Westen, kolonialisme en de geschiedenis. Bijvoorbeeld:
Die taxi werd bestuurd door een zwarte man, een Guadelouper, Florian Ernatus, die toen hij zag dat een man van zijn eigen ras in moeilijkheden verkeerde en achtervolgd werd door een meute witte mensen, hem onmiddelijk te hulp wilde komen. Zo'n houding komt steeds minder vaak voor en verdient het te worden benadrukt. Witte mensen hebben elkaar altijd gedood. Met als voorbeeld de nazi's en de joden. Maar zwarte mensen, geinspireerd door hun theorieen over Négritude en raciale solidariteit, vonden daarentegen dat ze elkaar altijd moesten helpen. Tegenwoordig zijn dat soort ideeen niet meer in zwang. (Dit is wel ongeveer het dieptepunt van het boek voor mij.)
Een andere uiting van ditzelfde punt is het name-droppen waar Maryse Condé zich schuldig aan maakt. Allerlei schrijvers, denkers en historische figuren worden vernoemd maar niet uitgewerkt, vaak hebben ze een niet-Westerse achtergrond. Dat kan zich dan zo uiten:
Na afloop van dit gesprek kwam Ivan bij zinnen op de kade langs de Seine, naast een boekverkoper die originele uitgaven verkocht van de roman 'Les Nourritures terrestres' van André Gide. Hoe was hij daar terechtgekomen? Hoe had zijn lichaam hem gehoorzaamd?
Onnodig te zeggen dat de boekverkoper noch het stalletje verder enige rol speelt.

Eerder heb ik Segou gelezen, en dat vond ik mooi door de complexiteit van het niet-Westerse wereldbeeld dat er wordt gegeven, de vele nuances, de onbekende gebruiken, denkwijzen en rituelen. Maar ook bij dat boek viel al een droge verteltechniek op, waarbij de auteur het ritme niet goed kan moduleren en vooral scenes niet goed weet op te bouwen. Deze gebreken zijn in dit recente boek helaas in overmaat aanwezig, zonder dat het gecompenseerd wordt met een inzichtgevende blik op de wereld. De personage-uitwerking is zeer zwak en de stijl pover (ik kan me geen enkele mooie zin herinneren).

Helaas dus, snel vergeten en geen Maryse Condé meer voor mij.

avatar van eRCee
1,5
Wat ik nog vergeten ben: het boek heeft mijn vocabulaire verrijkt met het woord 'dubbelbloed'. Waar in het oude werk van Condé nog gesproken wordt van 'halfbloed' is dat hier dus vervangen. Biologisch slaan beide termen nergens op ('mengbloed' zou iets dichter in de buurt komen, als je het dan persé in het bloed wil zoeken), maar sociologisch is 'dubbelbloed' wel accurater dan 'halfbloed' denk ik.

Gast
geplaatst: vandaag om 14:24 uur

geplaatst: vandaag om 14:24 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.