menu

La Frantumaglia - Elena Ferrante (2003)

Alternatieve titel: Frantumaglia: Een Geschreven Leven

mijn stem
geen stemmen

Italiaans
Autobiografisch

368 pagina's
Eerste druk: E/O, Rome (Italië)

‘Frantumaglia.’ Het is de moeder van Elena, een naaister, die dit woord aan haar dochter nalaat – het komt uit het dialect van Napels, uit de wereld van de in de knoop geraakte draden en de losgetornde naden, een zinnebeeld voor het onuitsprekelijke, het verwarrende. En zelfs ook een zinnebeeld voor de ervaringen en ideeën die het leven van Elena Ferrante hebben gevormd – en waarover ze in dit boek schrijft. In 'Frantumaglia' vertelt ze over haar Napolitaanse herkomst, over haar kindertijd als een onuitputtelijk archief van herinneringen, indrukken en fantasieën. Ze laat haar licht schijnen op de belangrijkste elementen van haar vroege werk en van de napolitaanse romans. Brieven, verhandelingen en interviews uit een periode van ruim 25 jaar vervlechten zich zo tot een levendig zelfportret van een buitengewone schrijfster.

zoeken in:
avatar van eRCee
Dit boek is over de jaren heen steeds verder uitgebreid en opnieuw uitgegeven, met nu in 2019 een eerste Nederlandse publicatie. Onuitgegeven fragmenten, geschreven interviews, briefwisselingen, en een enkel essay, dat is het ongeveer.

Ik kom er later nog op terug, maar de volgende tekst frappeerde me zo dat ik het alvast maar even deel:

De centrale passages van deze tekst zijn het antwoord aan de Zweedse uitgever Bromberg, die de rechten voor Dagen van verlating had gekocht, maar na lezing van de vertaling besloot het boek niet uit te geven, omdat hij het gedrag van Olga - de hoofdpersoon in het boek - jegens haar kinderen moreel laakbaar achtte.


avatar van eRCee
Milan Kundera keert zich in Verraden testamenten tegen de de neiging om de persoon van de schrijver boven diens werk te stellen. Hij noemt bijvoorbeeld de uitlegtraditie van Kafka een exegese, die het esthetische aspect van zijn teksten naar de achtergrond verdrijft en de biografische micro-context ziet als sleutel voor het werk (of zelfs andersom: het werk als sleutel voor een begrip van het leven!). Kundera pakt uit met deze zin: "Biografen kennen het seksleven van hun eigen echtgenote niet, maar dat van Stendhal of Faulkner menen ze wel te kennen".

Iets van die felheid is ook te proeven bij Elena Ferrante, die tot frustratie van de media geen publiek persoon heeft willen worden, omdat deze auteur zich niet wil plooien naar de 'riten van de culturele industrie' maar alleen het werk wil laten spreken. Ze draagt daar meerdere redenen voor aan, die mij allemaal zeer valide lijken. Het is dan ook nogal teleurstellend dat bijna geen interviewer er gedurende de 400 pagina's van Frantumaglia in slaagt de vraag naar de schrijversidentiteit achterwege te laten. Sterker nog, sommige series vragen (allemaal schriftelijk uiteraard) zijn van een beschamend niveau. Voorbeeldje: een van de interviewers opent met de vraag 'hoe gaat het met u?', de schrijver weet bijkans niet hoe te reageren op zoveel onnozelheid.

Maar goed, gelukkig brengt Elena Ferrante zelf genoeg inhoud aan in de interviews, en ook in de overige teksten in deze bundeling: een enkel essay, briefwisselingen, ongepubliceerde fragmenten, dat soort zaken. Je moet uiteraard wel wat van haar romans hebben gelezen, hoewel ze zich onthoudt van een definitieve uitleg van haar verhalen (dat laat ze expliciet aan de lezer, die ze hoog acht). Haar visie op schrijven spreekt me erg aan. Literaire fictie is volgens Ferrante op unieke wijze in staat om waarheden te onthullen, ze heeft het zelfs over 'waarheidsschrijven'. Literatuur poogt de lagen verband om de ongeneeslijke wonden van het bestaan één voor één weg te halen. De stijl is hieraan ondergeschikt. Het is wellicht veelzeggend dat de 'Napolitaanse romans' zich vrij gemakkelijk lieten schrijven, zeker voor een auteur die veel pagina's weggooit of nooit laat publiceren. Ze zegt erover dat het in dit vierluik soms leek alsof alles al vast lag, en dat ze wel eens 50-100 pagina's achter elkaar schreef zonder terug te lezen (in de eindredactie uiteraard wel).

Hoewel lang niet alles even interessant is (met name de briefwisselingen met regisseurs die haar werk verfilmen niet, sommige interviews ook niet) en er nogal wat herhaling in zit (wat direct ook weer illustratief is voor de werking van de media), heeft Frantumaglia mijn bewondering voor het schrijverschap van Elena Ferrante wel verdiept. Het is een strijdbaar betoog voor de autonomie en kracht van literaire teksten. Of om het in haar woorden te zeggen: "Zelfs Tolstoj is een onbeduidende schim als hij met Anna Karenina op stap gaat".

Gast
geplaatst: vandaag om 16:51 uur

geplaatst: vandaag om 16:51 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.