Black Swan Green - David Mitchell (I) (2006)

Wie zoals ik genoten heeft van de drie eerste romans van David Mitchell, zal wel raar opkijken bij het lezen van Dertien (Black Swan Green). Geen complexe en ingenieuze verhaalstructuur, ongebreidelde fantasie of vreemde personages deze keer. Dertien is zowaar een conventionele roman. Is dit boek daarom minder goed? Om eerlijk te zijn wel, al is het boek zeker het lezen waard.

Voor het eerst gaat David Mitchell de (semi-)autobiografische toer op. Net zoals het hoofdpersonage Jason Taylor groeide Mitchell op in een dorpje in Worcestershire en stamelt hij (wat niet hetzelfde is als stotteren). Het verhaal speelt zich af in 1982. De dertienjarige Jason zoekt zoals zijn leeftijdsgenoten zijn plaats binnen de hiërarchie. Bij de populaire jongens zal hij nooit horen, maar hij doet er alles aan om niet in de groep van de sukkels te belanden. Maar zijn gestamel helpt hem hier niet bij. Mitchell beschrijft op een overtuigende manier aan welke ongeschreven regels de kinderen zich op de speelplaats moeten houden. Jason zou nooit durven toegeven dat hij graag poëzie leest. Dat is iets voor mietjes en het zou een onomkeerbare val van de populariteitsladder betekenen. Daarom schrijft hij in het plaatselijke krantje gedichten onder een pseudoniem.

Het knapste hoofdstuk is Solarium. Daarin komen we een oude bekende tegen uit Wolkenatlas: Eva van Outryve de Crommelynck. Zij probeert Jason ervan te overtuigen dat hij gewoon zijn zin moet doen en zich niets van zijn leeftijdsgenoten moet aantrekken.

Hoewel het een fijn boek is om te lezen, bevat Dertien een paar minpunten. Niet elk hoofdstuk is even interessant. Bovendien lijkt de roman een verzameling van losse ideeën en anekdotes zonder enige samenhang. Sommige hoofdstukken stoppen dan weer abrupt. Maar laten we dit boek maar als een leuk tussendoortje beschouwen.

De vertaling vond ik ook niet erg geslaagd. Misschien ga ik de volgende David Mitchell in het Engels proberen te lezen, al ben ik bang te veel van het verhaal te missen, zeker als hij, laten we het hopen, weer een complexe roman als zijn eerste drie gaat schrijven.

Ik ben het grotendeels eens met de bovenbuurman (al las ik hiervoor slechts Cloud Atlas), *zeker* met betrekking tot het hoofdstuk Solarium. Helaas is ook dit (buitengewoon sterke) gedeelte afgelopen voor je er erg in hebt waardoor het moeilijk is je echt op te laten gaan in het fragmentarische Black Swan Green. Schakelde Cloud Atlas tussen personen en tijd, het lineaire Black Swan Green, dat bovendien maar 1 jaar uit 1 leven beschrijft, vliegt ondanks dat eigenlijk veel meer van de hak op de tak dan voornoemde meesterwerk...

2,5*.

Dit is wel een heel ander boek dan de voorgaande. Dit is naar mijn idee deels biografisch.

Hm, laat ik dan zeggen dat ik dit boek misschien wel beter vind dan Cloud Atlas. Inderdaad minder ingenieus qua structuur (hoewel ook Black Swan Green zijn eigen 'aparte' structuur heeft), en zeker minder exotisch qua locatie. Maar Cloud Atlas (en ook Ghostwritten, het andere boek dat ik van Mitchell ken) blijft in de kern toch een verzameling aan elkaar verwante korte verhalen. Black Swan Green houdt het bij één verhaal, één hoofdpersoon en één plaats, waardoor Mitchell al deze elementen veel beter heeft weten uit te diepen. Meer dan bij de andere boeken van Mitchell kon ik hier echt meeleven met de hoofdpersoon en me inleven in het verhaal. En dat is wat mij betreft toch de kern van een goed boek. Gecombineerd met Mitchells vlotte schrijfstijl was deze dan ook uit voor ik er erg in had.

Dit gaat mijn eerste boek worden van de schrijver, eigenlijk wilde ik Cloud Atlas of Jacob de Zoete lezen maar deze kwam eerder op mijn pad. Ik ben benieuwd of mijn beeld van het boek anders gaat zijn omdat ik ander werk van hem niet ken.

De roman brengt heel indringend in beeld hoe eenzaam de vroege puberteit kan zijn. De groepsdruk van klasgenootjes. Mee moeten doen met de verschillende hypes en ongeschreven regels. En dan ook nog eens ontdekken dat ook de ouders geen gelukkig huwelijk hebben en het vrijwel onmpgelijk is hier enige invloed op uit te oefenen. Het boek is opgebouwd uit fragmentarische momentopnames die bijna het idee scheppen dat je een verhalenbundel aan het lezen bent, maar toch komen alle losse eindjes mooi samen in de slothoofdstukken. Ook leuk gevonden is het spel tussen feit (de waarschijnlijke autobiografische elementen) en overduidelijke fictie (de over-the-top karakters). Op deze manier voelt het boek meer aan als een reis door het ontstaan van zijn schrijverschap dan dat het als een gebruikelijk coming-of-age-verhaal aan voelt. Wat mij het meest amuseerde is het geniale gevoel voor humor van de schrijve; hij weet de meest alledaagse situaties te voorzien van een droogkomisch tintje met sprankelende dialogen en heerlijk nuchtere inzichten van de ik-figuur. Geheel in stijl van de psyche van iemand van die leeftijd, dus we hebben nergens het gevoel dat er een volwassen man in het verhaal spreekt. Ik ben ook wel te spreken over de zijsprongetjes die de tijdsgeest in beeld brengen, zoals de episodes rond de Falkland-oorlog. Ik had continu het gevoel dat het boek op zich niet zo bijzonder was, maar het las wel weg als een warme douche waar ik graag in bleef verkeren. Een teleurstelling is het dus zeker niet.

Ik vond dit een heel mooi boek. Ik las eerder ook al Cloud Atlas en The Thousand Autumns of Jacob De Zoet, dus ik kende het werk van Mitchell al.

Persoonlijk vond ik dit boek leuker dan Cloud Atlas, omdat het verhaal meer aan elkaar hangt en het allemaal iets minder gekunsteld aanvoelt.

Juist dit feit zorgde ervoor dat ik dit boek met horten en stoten, en soms met tegenzin heb gelezen. Dit doet echter niet af aan het feit dat 'de harde realiteit van: jongens onder elkaar' bijzonder goed in de verf wordt gezet. Deze zin zegt het voor mij helemaal:

Bij spelletjes en sport gaat het niet om het meedoen en zelfs niet om het winnen. Waar het echt om gaat is je vijanden vernederen

Probeer dan maar als zwakkere jongen je plaats te vinden, jezelf in bochten te wringen en te verzaken aan je eigen mening om toch maar niet onderaan de ladder te staan, waar vernedering je deel is.

En dit denk je dan als jongen 's avonds in je bed :

Ik heb zin om deze achterlijke kutwereld een hengst voor zijn muil te geven, steeds opnieuw,tot het tot zijn botte kop doordringt dat mensen geen pijn doen tienduizend keer zo verotte belangrijker is dan gelijk hebben

Wat een wijsheid!!!!!!!!!!!!!!!!!!