
Le Rouge et le Noir - Stendhal (1830)
Alternatieve titel: Het Rood en het Zwart
Frans
Romantiek / Historisch
576 pagina's
Eerste druk: Levasseur,
Parijs (Frankrijk)
Julien Sorel is de zoon van een timmerman uit de provincie, in het begin van de negentiende eeuw. Hij wil 'het maken' in de wereld en wordt in zijn ambitie gesterkt door het voorbeeld van zijn grote idool Napoleon en door de lectuur van Rousseau. Omdat zijn omgeving en de tijdsgeest die zelfontplooiing op een eerlijke manier in de weg staan, kiest hij resoluut voor een andere aanpak: die van hypocrisie, verleiding en bedrog. Hij gaat als huisleraar in dienst bij M. de Rênal, de burgemeester van zijn geboorteplaats.
- nummer 19 in de top 250
Rood voor de liefde, zwart voor de dood.
Rood voor de revolutie, zwart voor de macht van kerk.
Rood voor het bloed, zwart voor de rouw.
Het rood en het zwart is roman waar het allemaal in zit. In de basis een liefdesverhaal, maar in de uitwerking zoveel meer. Macht, klassestrijd, bedrog, het Frankrijk na Napoleon, geloof en vooral strijd. Een verhaal over een jongen die door zijn karakter nooit gelukkig zal zijn, geschreven in een weergaloze stijl die de overgang tussen romantiek en realisme vormt.
Puur genieten!
Neem nu zo'n markies de la Mole. Hij is constant bezig in het diepste geheim allerlei politieke manoeuvres voor te bereiden, en een buitenstaander zou ongetwijfeld van een valse intrigant spreken, maar als we hem leren kennen - kunnen we dat stellen dat dit immorele man betreft? Eigenlijk voelen we aan dat dit een man is die het liefst met rust gelaten wil worden, maar voelt dat hij door zijn geboorte geen andere keus heeft. Dat het hoofdpersonage Julien Sorel een moeilijk te peilen figuur is, lijkt me verder overbodig om te vermelden.
Het toont eens te meer aan dat dit vooral een psychologische roman is, waarbij Stendhal dus de verbintenis maakt naar maatschappelijke toestanden van zijn tijd. Want zeker is dat ieder personage slachtoffer is van een onrechtvaardige tijd, maar dat het er eveneens toe doet hoezeer zij met hun karakters inspelen op de beproevingen die hun tijd voor hen in petto heeft. Want enerzijds kun je zeggen dat de zoon van een timmerman met een behoorlijk verstand een tragisch lot stond te wachten, alleen de keuzes die hij maakt verscherpen de onvermijdelijkheid van dit lot alleen maar. Als Sorel aan het einde van de kroniek in het leger de noodlottige berichtgeving krijgt, is hij inderdaad slachtoffer van omstandigheden, maar hij zou Sorel niet zijn als hij deze met een factor 10 verergert met zijn panische reactie.
Ander intrigerend aspect van de roman zijn de tijdsschakelingen. Heel vernuftig weet Stendhal de meest cruciale gebeurtenissen in een zin te vatten. Bijvoorbeeld wanneer Mathilde zwanger blijkt te zijn van Sorel wordt dit achteloos medegedeeld als betrof het een aanplakbriefje bij de Albert Heijn. De emotionele impact wordt in deze aan de verbeelding van de lezer overgelaten, en ik meen dat we dit kunnen aanmerken als de verdienste van een groot schrijver die zich afzette van de modieuze romantiek, met dito gezwollen beschrijvingen en gerekte taal, van zijn tijd.
Het leven van deze jonge man is grotendeels gevuld met het nastreven van zijn hoogste doel: erkenning krijgen. Dat gaat gepaard met een huiveringwekkend cynisme: hij offert er ongeveer iedereen en alles aan op. Het middendeel in Parijs vraagt van de lezer wat meer doorzettingsvermogen, want de salonintriges blijven maar komen. Op het einde, na de grote ramp, komt er iets nieuws in het boek: waar hij tot dan toe een echte papenvreter was, zonder enig gevoel voor een religieuze dimensie, komt hij naar het einde toe tot een soort onduidelijk gevoel voor de zin van leven en dood.
Je kunt bij de lectuur best enige kennis hebben van de Franse maatschappij 15 jaar na Napoleon. Toch bestaat ook nu nog in sommige kringen die sfeer waarin carrière maken en rijk worden het enige is wat telt, wat het boek nog relevant maakt.
Het boek is ondanks zijn lengte heel zuinig en precies geschreven. Feilloze compositie, waarin ieder woord en elke zin zijn functie heeft. Dus toch een meesterwerk.
Ik kwam er maar niet door....
Goh, dat deze titel langs komt.... Van dit boek weet ik dat het als 15 jarige op mijn te lezen lijst Frans stond.
Ik kwam er maar niet door....
Tja, het lijkt me dan ook een raar idee aan een 15-jarige een Frans boek van 500 p. als leesopdracht te geven. De Franse woordenschat van het boek is voor hem te moeilijk, hij kent de historische achtergrond en de culturele situatie niet... Zoiets is voor een normale leerling van die leeftijd gewoon een aansporing om op het net te gaan zoeken naar hapklare lectuurtaken.