menu

Birds without Wings - Louis de Bernières (2004)

Alternatieve titel: Vogels zonder Vleugels

mijn stem
4,31 (8)
8 stemmen

Engels
Historisch / Romantiek

768 pagina's
Eerste druk: Vintage, Londen (Verenigd Koninkrijk)

Het verhaal speelt zich af in een kleine plaats aan de kust van Anatolie in de nadagen van het Ottomaanse Rijk, en wordt verteld door vele stemmen, van moslims en christenen, Turken, Grieken en Armeniers. Mensen die wortel hebben geschoten op deze plek, en wier levens met elkaar verstrengeld zijn. Vogels zonder vleugels is ook het verhaal van het militaire genie Mustafa Kemal (Ataturk), die de West-Europese troepen verslaat wanneer die binnenvallen en die tracht de regio naar zijn inzichten te vormen.

zoeken in:
avatar van eRCee
3,0
Van de auteur van Kapitein Corelli's mandoline, kopt de omslag trots, en op de achterpagina doet men er nog een schepje bovenop door zowel recensenten als De Benières zelf Vogels zonder vleugels een beter boek te laten noemen. Dat is, tenzij m'n geheugen me ernstig in de steek laat, niet terecht. Louis de Bernières doet wel pogingen om Kapitein Corelli's mandoline te laten herleven, soms door kleine verwijzingen maar ook door de hele opzet, waarin ongeveer dezelfde dingen worden beschreven, nu in een Turks dorpje in plaats van op een Grieks eiland. Maar waar Vogels zonder vleugels in faalt is dat er te weinig binding is met teveel personages. De onderkoelde beschrijving van allerlei gruwelijkheden blijven daardoor precies wat ze zijn; onderkoelde beschrijvingen van gruwelijkheden. Overigens is het zeker geen slecht boek, en de gedeeltes waarin de dorpsbewoners van Eskibahçe aan het woord zijn, vond ik over het algemeen best goed. Maar vooral de hoofdstukken over Mustafa Kemal (Atatürk) zijn nefast voor de betrokkenheid bij het verhaal, en voor het ritme van het boek in het algemeen. Deze gedeeltes zijn slechts droge beschrijvingen van politieke en militaire ontwikkelingen, en waarom ze uberhaupt in de roman zitten is me een raadsel, of het moet zijn dat De Bernières zijn lezers een geschiedenisles wil leren. Verder maakt het boek soms wat vreemde tijdssprongen, en is de schrijfstijl niet bijzonder. Geen hoogvlieger dus, en eigenlijk denk ik dat ik Kapitein Corelli's mandoline wellicht ook wat heb overschat. Enkele scenes daaruit staan me echter nog scherp op het netvlies, en dat kan ik van Vogels zonder vleugels over een paar jaar denk ik niet zeggen. Kleine drie sterretjes.

avatar van Raskolnikov
eRCee schreef:
Maar waar Vogels zonder vleugels in faalt is dat er te weinig binding is met teveel personages. De onderkoelde beschrijving van allerlei gruwelijkheden blijven daardoor precies wat ze zijn; onderkoelde beschrijvingen van gruwelijkheden.

"te weinig binding met personages" vind ik meestal een misplaatste kritiek. Ja, als dat overduidelijk wel de bedoeling is, er zelfs het bestaansrecht aan ontleent, misschien. Maar in de literatuur gaat het daar zelden om. Wie voelt er binding met personages uit de romans van Easton Ellis, De Sade of Céline? Dat soort extremen maken duidelijk dat kwaliteit totaal los staat van de vraag of je binding voelt met de personages. Kwaliteit, dat is originaliteit, stijl, ideeën en dat soort zaken. Als je zo'n afstandelijkheid ervaart, kun je hooguit concluderen dat het daar aan schort. Maar op zichzelf kan het volgens mij geen terecht verwijt zijn.

avatar van eRCee
3,0
Nog los van de vraag of het eigenlijk mogelijk is om een soort van objectieve kwaliteit aan te wijzen in een boek, kan je je ook afvragen of dat dan zwaarder moet wegen dan je eigen beleving. Ik vind van niet; doorslaggevend voor mijn oordeel over een boek is wat het met me doet, of het me raakt. Dat raken kan op verschillende manieren gebeuren. Soms komt het door ideeen, soms is het de stijl, soms originaliteit, enzovoorts. Maar heel vaak is het ook doordat een personage me wat doet. En idealiter door een combinatie.

Natuurlijk is er een categorie boeken waarin er bewust niet naar gezocht wordt om personage-binding tot stand te brengen. In dat geval zou het als verwijt aan het boek inderdaad onterecht zijn, maar wél mag je het alsnog laten meewegen in je oordeel over de roman. Niet voor niets zijn de auteurs die je noemt niet bepaald m'n favorieten (hoewel ik bepaalde romans waarin nauwelijks naar binding met de personages wordt gezocht soms toch enorm kan waarderen).

Vogels zonder vleugels is echter een boek dat het volgens mij juist moet hebben van z'n personages. Louis de Bernieres hangt zijn verhaal volledig op aan deze personages, en hun persoonlijk lot is hetgene wat bij de lezer emotie teweeg moet brengen, tenminste, dat veronderstel ik. Mijn beleving zakte echter flink in toen het perspectief verschoof van het dorpje Eskibahçe naar de militaire escapades van Ataturk, en daarna konden de personages me ook nauwelijks meer boeien. Daarom durf ik wel te zeggen dat het boek op dit punt faalt.

avatar van Raskolnikov
Interessant. Voor mij zijn personages, net als de plot, niet meer dan instrumenten van de schrijver. Ik ben in het geheel niet geïnteresseerd in hoe zij zijn en wat ze meemaken op zichzelf. Wel in hoe dat past binnen de bedoelingen en ideeën van de schrijver. Althans, wat ik er vervolgens uit haal. Ik leef daarom eigenlijk nooit mee met fictieve personages. Het is eerder een soort geestelijke betrokkenheid waarin je gaat zien waarom een roman geschreven is zoals die geschreven is. Maar mee eens dat het in de beste gevallen een combinatie van factoren is. Afijn, Vogels zonder Vleugels heb ik dus niet gelezen, maar ik vrees dan ook dat het tot het type literatuur behoort waar ik weinig plezier aan ga beleven.

avatar van eRCee
3,0
Raskolnikov schreef:
Ik leef daarom eigenlijk nooit mee met fictieve personages. Het is eerder een soort geestelijke betrokkenheid waarin je gaat zien waarom een roman geschreven is zoals die geschreven is.

Voor iemand die de nickname Raskolnikov draagt, voorwaar één van de meest fascinerende personages uit de wereldliteratuur (juist ook doordat je als lezer zijn ontwikkeling volgt en meemaakt), verbaast deze afstandelijke benadering me toch enigszins...

avatar van Raskolnikov
Integendeel, Misdaad en Straf is bij uitstek een roman die ik op die manier gelezen en gewaardeerd heb. Is die ontwikkeling die je noemt niet één lange gedachtegang, en als zodanig fascinerend? Raskolnikov geeft daar verbeelding aan, maar het is natuurlijk de gedachtewereld van Dostojevski. Nee ik geloof niet dat ik met Raskolnikov meeleefde als een personage van vlees en bloed. Uiteindelijke gaat het ook helemaal niet om wat hij meemaakt of voelt, dat is allemaal dienend aan het filosofische raamwerk van de roman.

avatar van eRCee
3,0
Natuurlijk zit dat er ook allemaal in, die roman bevat alles. Maar ik heb toch wel degelijk meegeleefd met de innerlijke tweestrijd van Raskolnikov, en evenzeer met de zichzelf opofferende Sonja (en zelfs met haar vader), sterker nog, Dostojewski speelt soms schaamteloos op het sentiment en dat werkt ook nog. Daarbij vind ik dat Dostojewski, zoals veel schrijvers, zijn gedachten gestalte geeft in zijn personages. Een goed voorbeeld hiervan is ook Anna Karenina. Meeleven met de personages is dan een manier om de filosofische lading te vatten.

Gast
geplaatst: vandaag om 11:17 uur

geplaatst: vandaag om 11:17 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.