La Trahison des Clercs - Julien Benda (1927)
Alternatieve titel: Het Verraad van de Intellectuelen
Frans
Ideeƫnliteratuur / Politiek
336 pagina's
Eerste druk: Grasset,
Parijs (Frankrijk)
Onze wereld wordt kleiner. Mensen trekken zich terug in hun eigen informatiebubbel en communiceren voornamelijk met geestverwanten op sociale media. Het wantrouwen tegen politici, rechters, wetenschappers, journalisten en iedereen van buiten neemt toe. Uitspraken van de Amerikaanse president over 'fake news', 'alternative facts' en 'post-truth' wakkeren de trend verder aan. In dit klimaat lijkt het in 1927 verschenen 'La Trahison des clercs' rechtstreeks aan ons geadresseerd. De auteur, Julien Benda, reageerde met name op de opkomst van fascistische en nationaalsocialistische denkbeelden in de samenleving. Menno ter Braak en E. du Perron, beiden lid van het in 1936 opgerichte Comite van Waakzaamheid, waren groot fan van 'La Trahison des clercs' en overwogen een vertaling in het Nederlands, die er tot 2018 nooit kwam. Het werk van Benda heeft niets aan actualiteitswaarde ingeboet. Zijn oproep aan intellectuelen om zich verre te houden van kliekjesgeest, materiële belangen en politiek machismo, vormt een onmisbaar tegengif tegen gevaarlijke krachten van onze tijd. De moderne 'klerken' onder wie wetenschappers, schrijvers en andere opiniemakers zouden zich, aldus Benda, uitsluitend moeten engageren met het Recht, de Waarheid en de Rede, universele begrippen die vernietigd dreigen te worden door postmodern relativisme en anti-verlichtingsdenken.