Gli Indifferenti - Alberto Moravia (1929)

Ik hou van De onverschilligen omdat het ontzettend nuchter geschreven is. Michele, zou de jongere broer kunnen zijn van Frits Van Egters. Beiden prikken dwars doorheen alle illusies over het veilig bestaan in de marge, plaatsen voetnoten bij de verworven zekerheden van de middenklasse. Het verschil tussen Frits en Michele is echter dat laatstvernoemde snel met een kluitje in het riet te sturen is zo heeft hij aanvankelijk sterke twijfels bij de minnaar van zijn moeder, maar die bergt hij onmiddellijk op wanneer diezelfde minnaar een complimenteuze toespeling maakt op zijn smaakvolle kleren
Grappig zonder meer Wat pas naderhand naar de oppervlakte drijft, is de stilistische tour-de-force die Moravia klaarspeelt. Het totale boek speelt zich - een zijsprong uitgezonderd - volledig af in één huis. Op die manier heeft deze roman meer weg van een uitgewerkt toneelstuk. Een Italiaanse versie van Eugene O'Neills The Iceman Cometh.

De onverschilligheid van de bewoners van de villa in het park bestaat vooral ten aanzien van het lot van hun naasten. Hun eigen leven kan hun wel degelijk iets schelen. Ze zijn echter niet in staat in de loop der dingen in te grijpen. Ze missen de fut en de vaardigheden. De vraag hoe dat komt wordt niet gesteld.
Ondanks de breedsprakigheid van de schrijver komen de zwakheden van de personages goed uit de inkt.

Het leest door de toneelachtige opzet makkelijk weg en de interactie tussen de personages is wellicht het sterkste element van de roman. Opvallend hoe vaak Moravia hen laat denken wat ze eigenlijk zouden willen zeggen. Die gedachten liggen niet per se dichter bij de ware aard van de personages dan de werkelijke conversaties, want met name de twee jongeren zijn eindeloos zoekend naar de vastigheid van een koers. Wat voor koers dan ook. In de onverschilligheid van Michele meende ik wel wat te herkennen van Meursault uit De Vreemdeling. Hoewel aangenaam leesvoer, had ik nergens het idee hier iets heel bijzonders te lezen. Bij vlagen is Moravia tamelijk sturend in zijn bewoordingen, zoals alleen al uit de titel blijkt (in het Engels waarin ik het las misschien wel nog sterker: The Time of Indifference). De kaart van het thema onverschilligheid wordt herhaaldelijk expliciet uitgespeeld, terwijl de schrijver wat mij betreft de onderlinge relaties ook implicieter had kunnen definiëren.