The Choice: Embrace the Possible - Dr. Edith Eva Eger (2017)

Prachtig, maar zo nu en dan òòk langdradig. Desalniettemin steek je veel van dit boek op zoals: vergeven, niet blijven hangen in het verleden- je hebt daar immers geen invloed meer op,- houden van jezelf, en haat niet met haat bestrijden- op die manier blijft haat intact. De schrijfster gaat er uiteraard in het boek dieper op in.

Overigens begint het verhaal midden in de oorlog. Ze heeft Auschwitz overleefd. Later moet ze leren omgaan met haar trauma's. Dit pakt ze zò serieus op dat ze er haar vak van heeft gemaakt, namelijk: psycholoog.

In dit interview in Trouw van afgelopen weekend eveneens een indruk van Edith Eva Eger. Indrukwekkend.

Ik kreeg dit boek (en een vervolg) van de moeder van m'n vriendin voor Kerst. Zij is coach en gaf aan dat deze filofosie in dit boek voor een groot deel de hare is en dat wilde ze me zo geven. In ruil heb ik haar een kleine bloemlezing aan Russiche literatuur gegeven. Dus elkaar iets geven dat bepalend in ons leven is en iets over onszelf zegt, daar kwam het op neer. Dit deden we zonder dat van elkaar te weten want de cadeautjes waren volledig naar eigen vrije invulling.

Enfin, het boek zelf dan. Het is niet per se een goed geschreven boek. Stillistisch nogal simpel en elk gevoel wordt volledig uitgekauwd aan mij als lezer opgediend. Ik kan er zelf niks meer van maken, de fanstasie wordt nergens geprikkeld. En het hoofdthema over vergeving zoeken is aardig, maar vond ik niet heel sterk.

Wel is dit boek een aardig inkijkje in te leven van mevrouw Eger, van het leven van de Joden in het Hongarije/Slowakije van de jaren 40. Ook de Holocaust wordt helder verwoord maar ook wat afstandelijk. Ondanks alle verschrikking leest het wat zakelijk allemaal (en misschien ook niet zonder reden). Maar ook daarna blijft het boek wel genoeg interesseren met een prima beeld inzake emigratie naar Amerika en vooral het laatste deel waar Eger veel voorbeelden uit haar praktijk benoemt en hoe ze de problemen van mensen oploste, dat is simpelweg enorm boeiend en zorgt voor een goede voldoende al met al. 3,5*.

Vooral indrukwekkend omwille van het levensverhaal van Edith Eva Eger dat ze op boeiende wijze vertelt. NIet voor het eerst lees ik dergelijk aangrijpend levensverhaal - over de specifieke omstandigheden van het overleven in een concentratiekamp - maar hier vind ik het wel bijzonder dat de auteur parallel 2 visies aanhoudt. Enerzijds kijk je als lezer door de bril van de negentienjarige die Eger was op de momenten van waarheid. Anderzijds voegt Eger er een rijke laag aan toe vanuit het perspectief van de gedoctoreerde psycholoog die ze is op het moment van schrijven. De relaties met de ouders en familie, de relatie tussen haar ouders onderling, het fundament van haar jeugd beent Eger messcherp uit. Naarmate het boek vordert, vooral na het hoofdstuk van de bevrijding, krijgt het voor mij meer en meer een American Dream’achtige glans. Effectief slaagt Eger erin haar leven met gezin in de USA herop te bouwen. Knap na al die trauma’s. De nadruk komt te liggen op het blijvende streven van Eger wat leidt tot een resem diploma’s in de psychologie en onderscheidingen. Als lezer voel je hoe belangrijk die (in wezen materiële) onderscheidingen voor haar zijn. En ergens geeft ze in het boek ook wel aan dat daar een achterliggende reden voor is (zoals altijd). Dat onderdeel van het boek vond ik in zijn totaliteit toch wat minder. Interessanter wordt het voor mij dan weer wanneer ze over haar contacten met patiënten verhaalt.

Dekt de titel de lading van het boek? Het is zeker een inspirerend boek al moet je als lezer geen handleiding voor het leven verwachten. Wat ik er toch ook van onthoud, is dat je in het leven af en toe een tikje geluk nodig hebt. Wat Eger - naast haar enorme wilskracht - ook nodig had om het concentratiekamp te overleven.

Als ik vandaag overleef, zal ik morgen vrij zijn

“Nou, nou,” mompelde ik in mezelf bij de quote van Desmond Tutu op de cover van ‘De keuze’ geschreven door klinisch psycholoog Dr. Edith Eva Eger. De Nobelprijs winnaar was van mening dat het boek van EEE
‘Een geschenk aan de mensheid is. Een van die zeldzame en onvergankelijke verhalen waarvan je niet wilt dat ze eindigen en die je voorgoed veranderen.’
Dat zou vast wel meevallen, goed voor de verkoop. Zo hoog wordt het tot nu toe op deze site niet gewaardeerd…

Het boek van EEE heeft na het voorwoord vier delen, het eerste deel beschrijft vooral het leven in haar ouderlijk huis en de deportatie en gevangenschap naar en in Auschwitz, waar EEE anderen hielp, deelde, waar ze ook geholpen werd en zichzelf telkens weer toesprak ‘Als ik vandaag overleef, zal ik morgen vrij zijn.’ De daarop volgende delen volgen haar bevrijding, de vrijheid zelf en het slotdeel ‘Genezing’. In dit laatste deel veel voorbeelden: hoe werkt EEE met de mensen die bij haar aankloppen of die naar haar doorverwezen zijn. Opmerkelijk hierbij dat zij niet alleen begeleidt, meermaals wordt expliciet benoemd wat patiënten brengen, hoe EEE evengoed van hen leert en wat.

Voor mij heeft EEE een boeiende en prettige schrijfstijl, hiernaast waardeer ik de opbouw en inhoud van het boek hoog. Al in haar inleiding heeft ze me bij mijn kladden, ik ben bijna bij EEE in haar spreekkamer, waar ze dan nog niet weet dat de patiënt tegenover haar, een commandant, een pistool bij zich heeft. Ze observeert zijn katatoon gedrag. EEE voelde bij zijn binnenkomst wel direct gevaar. Wat ze doet zet bij mij een toon.
Erna volgen de genoemde delen waarbij ik pas in het laatste deel achter het verdere verloop van de behandeling van de commandant kom. EEE beschrijft hiernaast regelmatig met enkele woorden een verduidelijking bij een vroegere situatie met de toevoeging dat ze de verduidelijking destijds nog niet wist. Persoonlijk vind ik deze verklaringen te waarderen, het tekent voor mij dat EEE rationeel eveneens wéét waar ze het over heeft, wat gevolgen van de gebeurtenissen in haar leven zijn (geweest) of hoe het in leven van anderen kan spelen.

Vanzelfsprekend leeft EEE met haar verleden, onder andere heeft ze voor Mengele moeten dansen en werd ze voor dood achtergelaten op een stapel levenloze lichamen. De gedachte ‘vandaag overleven en morgen vrij zullen zijn’ was één ding, erna volgde de ironie van vrijheid, het was in vrijheid moeilijker om hoop en een doel te vinden. EEE verzet zich tegen het feit dat PTSS en stoornis wordt genoemd. Het is volgens haar geen ontregelende reactie op een trauma, maar een natuurlijke en normale reactie; de innerlijke wereld is geen bron meer van kracht, maar van pijn, verlies en angst, van herinneringen die niet meer te stoppen zijn. Voor EEE waren er twee werelden, de ene waarvoor ze koos: haar leven in vrijheid herpakken, werken, kinderen opvoeden, studeren. Hiernaast het leven als immigrant, de taal (nog) niet spreken, discriminatie, de schaamte die dit met zich mee bracht en die ze haar kinderen wilde besparen, haar vroegere wereld die ze ontkende maar zonder toestemming zich tot haar doordrong.

EEE hoopte dat haar boek een instrument naar genezing zou zijn, ze stelt: misschien moet je als je wilt genezen niet het litteken willen uitwissen of repareren. Genezen betekent dat een wond verzorgd moet worden.
‘De keuze’ is voor mij nergens te zwaar, dat komt door de kracht van deze vrouw, de doelen die ze vindt. Hoe ze dit gebruikt in haar werk. We hebben niet altijd regie over wat er gebeurt, maar over hoe we ermee omgaan wel. Daar hebben we een keus, hoe klein ook en in onszelf.
EEE draagt haar boek op aan de vijf generaties van haar familie. Een mooier geschenk kon ze hen m.i. niet geven. En Desmond Tutu? Ik ben het bij nader inzien met hem eens. Ik neem dit boek mee in mezelf.

5*