Zondagskind - Judith Visser (2018)

Sinds kort ben ik bevriend met de schrijfster van dit boek. Samen met 4.999 anderen. Op Facebook. Hoewel de hoofdpersoon anders heet dan de auteur gaat het hier toch echt om een autobiografische roman. Iemand hier van de crew echter was een andere mening toebedeeld en heeft om die reden besloten de aanduiding 'autobiografisch' weg te laten. Het betreft hier ene Ted Kerkjes. Judith Visser koos voor de achternaam 'Vink' omdat ze zich op school als een vogel in een kooitje voelde.

Mooi boek over een meisje dat opgroeit in Rotterdam-Zuid in de jaren '80-'90, niet wetende dat ze het syndroom van Asperger heeft. Ook haar omgeving heeft geen flauw benul. Van autisme wist men toen nog maar weinig af, laat staan van Asperger, daar had men in die tijd zelfs nog niet van gehoord. Deze onwetendheid leidt weer tot heel veel onbegrip en zo ontstaan er soms, met name in het onderwijs, tenenkrommende situaties. Een juffrouw op de lagere school die bijna krankzinnig lijkt te worden omdat ze de stille Jasmijn maar niet aan het praten krijgt. Gelukkig neemt Visser zich niet al te serieus en beschrijft ze alles met veel ironie en zelfspot. Soms echt hardop zitten lachen. Ongelooflijk trouwens hoe mensen geobsedeerd zijn door de norm en alles wat maar een beetje afwijkt van het normale als vreemd ervaren, of erger nog van mening zijn dat dat buitenissige gedrag veranderd dient te worden. Op de middelbare school gaat Jasmijn stage lopen bij de Blokker en vertelt ze dat ze in de pauze een boek ging zitten lezen. Natuurlijk wordt dit weer als iets raars gezien. Gek genoeg vinden we het tegenwoordig heel normaal als collega's constant in hun telefoontje zitten te loeren.

Ik herkende veel van mijn eigen jeugd terug in die van Jasmijn: je beter op je gemak voelen bij dieren dan bij mensen, het verdriet om het verlies van een huisdier (haar hond Senta die overlijdt, mijn hond Bobby die vermist raakt), helemaal idolaat zijn van een wereldartiest (zij van Elvis, ik van Madonna), het teruggetrokken stille karakter, de hoofdpijnen.. Ook grappig: zij woonde haar hele jeugd in de Geertruidenbergstraat, ik ben er geboren, in het stadje zelf bedoel ik.
Ik heb zelf geen Asperger, maar een zogeheten 'sociale angststoornis/fobie', een psychische aandoening die op sociaal vlak veel gelijkenissen vertoont met Asperger. Ik spreek zelf liever van 'extreme verlegenheid', dat vind ik net iets vriendelijker klinken. Extreme verlegenheid ontwikkelt zich gedurende de kindertijd door externe factoren en kan veel impact hebben op iemands leven.
Ook Charles Bukowski leed aan extreme verlegenheid. Ook van Agatha Christie is bekend dat ze buitengewoon verlegen was. Zij arriveerde ooit op een feestje ter ere van haarzelf in het Savoy Hotel in Londen, maar de portier wilde haar niet binnenlaten. Omdat ze hem niet durfde tegen te spreken is ze toen maar stilletjes in de lobby gaan zitten, waar ze naar het feest luisterde dat ter ere van haar werd gehouden. En niet te vergeten de Nieuw-Zeelandse schrijfster Janet Frame die na vele opnames en na ruim tweehonderd onverdoofde elektroshocks tot de ontdekking kwam dat ze helemaal niet schizofreen was maar gewoon dodelijk verlegen. Introversie is overigens iets anders dan extreme verlegenheid. Een introvert persoon hoeft niet noodzakelijkerwijs verlegen te zijn. Afijn, in dit radioprogramma wordt het beter uitgelegd: Extreme verlegenheid.

Topboek!

Je vergeet hier wel bij te vermelden dat jij het met mij eens was.

Dit is met recht en rede één van de mooiste boeken die ik in lange tijd heb gelezen.
Vooral ook omdat het autobiografisch is, maakt het alles nog een stuk boeiender.

Net als the Cheshire cat heb ik hardop gelachen, soms enkel een kleine lach op mijn lippen gehad, maar ook de tranen rolden af en toe over mijn wangen.

Een boek dat ook voor mij soms een confrontatie was, persoonlijk maar ook uit de verhalen van mijn man over hoe het was en vaak nog is.

Judith Visser heeft een prachtige en meeslepende schrijfstijl, je voelt je als het ware in haar leven meegetrokken.
Ik ben geïnteresseerd geraakt in haar andere boeken, en ga ze vast ook snel lezen.

Het boek illustreert zichzelf doordat het beschreven leven uiterst gedetailleerd opgetekend is.

Zondagskind is het autobiografische verhaal van Judith Visser, weliswaar verwoordt onder het pseudoniem Jasmijn Vink. Het is een lijvig boek, maar vlot geschreven en kan door de korte hoofdstukjes heel gemakkelijk worden weggelegd. Het kreeg mijn belangstelling nadat een lid van een plaatselijk autismecafé het aanraadde om te gaan lezen.

Het begin van het boek is ijzersterk. Werkelijk onvoorstelbaar dat de schrijfster haar jeugd zo precies en gedetailleerd kan herinneren. Zelf ben ik ook gezegend met een goed geheugen, maar Visser schijnt complete gesprekken op haar netvlies te hebben. Omdat Zondagskind als een dagboek leest en niet reflecteert, kruip je echt onder de huid van Jasmijn. Veel passages zijn pakkend en geestig, het stuk over de dood van haar hond is ronduit ontroerend.

Zodra Jasmijn naar de middelbare school gaat, verliest het boek enigszins mijn aandacht. Jasmijn is weliswaar autistisch, maar ik herken steeds minder van haar dagelijkse worstelingen. Hoewel ik zelf aan het Asperger-syndroom lijdt, heb ik wel degelijk behoefte aan mensen, sociale contacten en probeerde ik ook altijd aansluiting te maken met leeftijdsgenoten. Jasmijn daarentegen schijnt het helemaal niet erg te vinden om vaak alleen te zijn. Ook lijkt ze langzamerhand haar gevoel voor de realiteit te verliezen.

Ronduit vreemd vind ik de periode dat Jasmijn als telefoniste gaat werken. Opeens lijken veel angsten te zijn verdwenen en kan ze zich ogenschijnlijk gemakkelijk redden in de boze buitenwereld. Heeft ze al die tijd verstoppertje gespeeld? Of is deze vrouw na haar zestiende gered door haar knappe verschijning en gevoel voor taal?

Zondagskind is over het geheel een vermakelijk en bovenal zeer persoonlijk boek. Helaas is het voor een man iets te meisjesachtig om je echt goed te kunnen verplaatsen in de hoofdpersoon. Bovendien groeit de schrijfstijl niet altijd even vloeiend mee met de levensfase waarin Jasmijn zich bevindt. Hierdoor komen sommige hoofdstukken wat kinderlijk over terwijl ze inmiddels op de drempel van volwassenheid staat. Toch blijft Zondagskind een aanrader en krijgt daardoor een hele ruime voldoende.

4*

Het was maar goed dat ik Zondagskind tijdens een vakantie las, want ik was helemaal in de ban van dit boek. Dat komt vast ook doordat dit boek het dichtste bij het eigen leven van schrijver Judith Visser ligt. Pas als jong-volwassene ontdekte zij dat ze het syndroom van Asperger heeft, een vorm van autisme. Dat maakte het als kind zo moeilijk om ‘normaal te doen’, zoals het hoort, iets wat anderen allemaal zo makkelijk af lijkt te gaan.

Judith Visser heeft talloze anekdotes uit haar jeugd samengevoegd tot een lopend geheel. Ze schrijft in heldere zinnen en het leest heel vlot. Ik kan me helemaal inleven in Jasmijn, die het liefst alleen op haar kamer zit of met haar hond in het park rondrent.

Zondagskind – Judith Visser | Lalagè leest - lalageleest.nl

We weten er meer over, maar er bestaan ook nog veel misverstanden over autisme.

Herkenbaar boek, zowel beroepsmatig (ik ben docent) als persoonlijk - ik was ook dat kind dat altijd de "waarom"-vraag stelde en tot op de dag van vandaag neem ik geen genoegen met "dat hoort zo".

Dit boek las ik in twee dagen uit en het kwam best binnen, omdat ik me opnieuw realiseerde hoe moeilijk het voor kinderen én volwassenen is dat verwachting en realiteit zover uit elkaar liggen.