Het laatste hoofdstuk heette inderdaad niet "De dode vulkaan", sorry
eRCee, maar het ging daar wel over, hé... (Ik heb het boek in het Italiaans gelezen, daarom kende ik de Nederlandse titel niet, maar in het Italiaans heet het inderdaad ook "Il dio morto", "De dode god".)
Maar dat laatste hoofdstuk vond ik wel heel mooi. De Vesuvius is eigenlijk heel het boek door een hoofdpersonage, als symbool voor de overweldigende en bovenmenselijke natuur, en daarom vond ik dit vrij korte slothoofdstuk een heel symbolische afsluiting van het geheel, zowel poëtisch als filosofisch, menselijk en bovenmenselijk. Ook de slotbedenking vanop de top van die dode vulkaan, over het onbelang van het onderscheid tussen "schuldigen" en "onschuldigen" vond ik machtig: "Er waren alleen levenden en doden op aarde, al de rest had geen belang..."
Maar toch denk ik jouw opmerking over "de laatste 100 pagina's" wel te begrijpen. "De vlag" was zò overweldigend, dat hetgeen erop volgt misschien als een wat rommelige anticlimax werkt. Maar als je daar doorheen bent, als tegen het einde van het voorlaatste hoofdstuk het eigenlijke proces begint, en daardoor ook het voorafgaande verhaal van het "doodsvonnis" van die zogenaamd fascistische jongeren extra diepte krijgt, dan wordt het voor mij toch terug héél sterk...