Suna no Onna - Kōbō Abe (1962)

De moraal van het verhaal ligt er wel erg dik bovenop (zinloosheid van het leven, het nodig hebben van structuur e.d.) maar dat is vreemd genoeg niet storend, juist mooi gekozen beeld om dit te laten zien.

Een goed boek van Abe; maar ik vond de conclusie niet erg sterk. Het verhaal begint vlot met een interessante introductie van de hoofdpersoon: Niki Jumpei geheten, een man van middelbare leeftijd die als doel heeft om een nieuw soort kever of insect te ontdekken. Daarom trekt hij erop uit naar een afgelegen streek met een klein vervallen dorpje, dat half door het zand is opgeslokt.
Terwijl het zand zich steeds hoger en hoger opstapelt naarmate hij verder door het dorp loopt, blijven de huizen op hetzelfde niveau staan; zodoende komt het voor dat hoe hoger hij de helling van zand oploopt, hoe dieper de huizen in het zand verzonken zijn. Om te voorkomen dat de huizen helemaal ondergegraven raken, zijn de bewoners gedwongen (hetzij vrijwillig of onder dwang) om het zand elke nacht weg te graven.
Met een listige streek, onder het voorwendsel van een slaapplek, word de hoofdpersoon nietsvermoedend in de val gelokt. Bij donker betreed hij de bodem van een diepe kuil met behulp van een instabiele touwladder en moe als hij is legt hij zich te ruste op een vuil bed in een krakkemikkig huis, maar als hij de volgende morgen wakker word en zijn zoektocht naar insecten weer wil oppakken, blijkt de touwladder opeens te zijn verdwenen. Hij zit vanaf nu gevangen in de kuil samen met een vreemde vrouw, die zich merkwaardig genoeg volledig bij de situatie heeft neergelegd, wat bij hem tot grote frustraties zorgt. Hij is vastbesloten om ten koste van alles te ontsnappen en wijst de manier van leven af, waar de vrouw zich berustend bij heeft neergelegd.

Dit is de inzet van het verhaal. Vooral de invloed die het zand heeft op de levensstijl van de man en de vrouw word uitermate interessant weergeven. Zo moeten ze hun gezicht met een doek bedekken tijdens het slapen, omdat anders het zand zich in hun mond en ogen wringt. Je voelt gewoon de ellende die de man moet ondergaan, terwijl hij gedwongen is zich aan te passen aan de benarde levensomstandigheden in de kuil, wat uitgebreid en gedetailleerd word beschreven door de auteur, Kobo Abe.

De verfilming door Hiroshi Teshigahara is nog beter dan het boek.

Werkelijk waar? Interessant. Wat maakt de film beter? Ik ben nu wel nieuwsgierig naar de film geworden. Pasgeleden heb ik het boek uitgelezen en op de achterkant staat dat het boek grote bekendheid heeft verworven door de verfilming uit 1963. Onlangs heb ik veel boeken aangeschaft van naoorlogse Japanse schrijvers, waaronder: Yukio Mishima, Kenzaburo Oe, Kawabata en zo ook Kobo Abe. Ook zijn boek´Het tijdperk der Aquanen´ (Bruna SF 25) heb ik gelezen; heel interessant, goed uitgewerkt concept over hoe de wereld onder water dreigt te raken door zeespiegelstijging, als gevolg van onderzeese vulkanische activiteiten; en hoe een ras van Aquanen ontstaat als redding voor de mensheid. Ik raad dit boek zeker aan om te lezen!
Ik zal proberen om de film op internet te zoeken, waarschijnlijk is het op YouTube te vinden. Ik benieuwd hoe de film eruit ziet. Films hebben wel hun charme. Muziek en beeld geven een hele andere dimensie aan een verhaal.

Het is een prachtige zinnelijke film waarin nauwelijks wordt gesproken. En gefilmd in de stijl van Akira Kurosawa.
Het tijdperk der Aquanen heb ik niet gelezen, maar daar ben ik wel nieuwsgierig naar. Vooral vanwege de actualiteit.
Verder kan ik me Het masker en een erg mooie verhalenbundel Toverkrijt herinneren. Het is wel een tijdje geleden allemaal...
Ik ben ook een liefhebber van Japanse literatuur, film, schilderkunst etc.