Geroj Nasjego Vremeni - Michail Joerjevitsj Lermontov (1840)

Dit wordt beschouwd als de eerste psychologische roman in de russische literatuur.
Het is geschreven in een totale natuurlijke soepele stijl
het boek staat vol met prachtige uitspraken (aforismen)en hoewel eigenlijk alleen de persoon van Petsjorin wordt uitgediept maakt dit de hoofdpersoon de meer treffender.

weer prachtig
4.5*

Vanaf het moment dat Petsjorin zelf aan het woord komt wordt het interessant, daarvoor is het mij wat té romantisch met alle natuurbeschrijvingen.
Het laatste hoofdstuk voelde wel een beetje raar aan, omdat ik dat al als los verhaal had gelezen. En het is ook wel vreemd dat de verteller die het dagboek presenteert niet het laatste woord neemt, maar dat het daarna gewoon afgelopen is.

juist het laatste gedeelte, is een prachtig overkoepelende fabel voor het geheel. En het is toch vrij duidelijk gekoppeld aan het voorafgaande, immers Petsjorin is weer ergens anders beland in krankzinnige avonturen. Daarbij is het eerste gedeelte juist zo briliant omdat Petsjorin daar langzaam een soort grootse raadselachtige persoonlijkheid wordt voor de lezer, waardoor het deste boeiender wordt om later zijn eigen zielselroerselen te lezen. En ik vond 't ook mooi en geestig dat de schrijver in het begin zegt (vrij geciteerd) jullie willen waarschijnlijk weten hoe het verder gaat met Petsjorin, maar dit zijn reisnotities, dus u zult eerst nog even moeten lezen hoe de natuur er uitziet, of u moet wat bladzijdes omslaan (etc, etc)

Een boek dat ik met moeite weg kon leggen.
Soepel leesbaar, mede te danken aan de vertaler natuurlijk, Hans Boland.
Het doet een beetje denken aan de verhalen van Poesjkin, maar de hoofdpersoon wordt veel grondiger uitgediept. Je leert hem goed kennen en hij heeft wat te melden. De gebeurtenissen en Petsjorins gedachten daarover, en over zichzelf, zijn vloeiend met elkaar verweven.
Het is opmerkelijk hoe Lermontov aan zijn einde is gekomen.
Michail Lermontov - Wikipedia - nl.wikipedia.org

De verhalen die Lermontov in De held van onze tijd vertelt rond hoofdpersoon Petsjorin zijn erg pakkend. Zoals eigenlijk bij elke Rus die in de 19e eeuw iets op papier heeft gezet, komen de personages vrijwel direct tot leven. Die vrouwen ook, zucht, had je ze nu nog maar zo. De structuur van het boek is vrij ingenieus, hoewel ik liever een meer continue lijn zie. Tevens had ik graag nog wat meer psychologische uitdieping van de hoofdpersoon gezien, dat blijft eigenlijk beperkt tot een tweetal passages van zelfanalyse. Niettemin een krachtig boek dat ook nu nog fier overeind staat als de eerste moderne Russische roman. Dit gaat denk ik mijn eindejaarslijstje wel halen.

Een 3,5 in je eindejaarslijstje?

Ja hoor, meestal bestaat ongeveer de helft uit de categorie 3,5*.

Deze (?) Petsjorin is ook de hoofdpersoon in Vorstin Ligowskaja, eveneens vermakelijke literatuur.

Ik kan er niet echt de vinger op leggen waarom, maar ik vind dit echt een fantastisch werkje. Misschien zijn het de vele anekdoten die de persoon van Petsjorin zo vormen. Of dat het Russisch is en ik werd meegenomen naar die tijd, wat me altijd bevalt bij de Russen. Of de mooie beschrijvingen van mensen, van natuur, de vele interessante gedachten en aforismen of gewoon de heel soepele stijl (ook een compliment aan de vertaler Boland). Of de diepgang die er toch in zit en de psychologische uitwerking van de hoofdpersonen. Of de verschillende vertelperspectieven waardoor het nooit gaat vervelen. Of de subtiele humor. Of gewoon een combinatie van dat alles. Ik zou vooral zeggen: lees het zelf en ontdek dat dit een een heel leuk

Allereerst: wat een fantastische titel! Ironischer krijg je het haast niet. Alleen daarom al wilde ik Een held van onze tijd graag lezen.

Dat lezen viel aan het begin nog niet zo mee. Er is een ik-persoon die van een ander een verhaal hoort over nog weer een ander, en ondertussen uitgebreid de natuur van de Kaukasus beschrijft. Nu heb ik niets tegen raamvertellingen, maar in dit geval komen er wel een boel nutteloze woorden omheen. Petsjorin komt al naar voren als een interessante figuur, maar ik krijg het verhaal toch liever uit de eerste dan uit de derde hand. Gelukkig komt dat later nog.

Eerst krijgen we een deel dat zich afspeelt in Tamanj en dat ik matig interessant vond. Daarna komt het verhaal prinses Mary en dan verandert mijn mening ineens radicaal. Wat een goed verhaal! Petsjorins gecompliceerde persoonlijkheid wordt steeds vanuit andere invalshoeken zichtbaar. Waar hij me tot nu toe erg weinig deed, wordt hij in dit verhaal ineens heel interessant - hij wordt me zelfs dierbaar. Petsjorin kun je moeilijk een held noemen, maar toch wordt het begrijpelijk wat vrouwen in hem zien. Prinses Mary krijgt vooral de mooie kanten te zien, maar Vera doorziet Petsjorin geheel, en toch houdt ze van hem. Zij ziet hoe diep ongelukkig hij is en hoe hard hij dat probeert te verbergen, zelfs voor zichzelf. Petsjorin is hard en cynisch, hij doet dingen die overduidelijk niet door de beugel kunnen, maar toch voel ik enige sympathie met hem, omdat je toch altijd die ongelukkige onderlaag in zijn persoonlijkheid er doorheen ziet sluimeren.

Ik vond de relatie van Petsjorin met Vera, of beter nog, de hele vierhoeksverhouding (ook eens wat anders) tussen Petsjorin, Groesjnitski, Vera en prinses Mary bijzonder interessant. De dramatische ontknopingen (het duel tussen Petsjorin en Groesjnitski, Petsjorins poging om Vera nog eenmaal te zien) waren geweldig. Je krijgt even de hoop dat alles toch nog anders wordt voor Petsjorin - misschien is hij nog niet verloren. Maar helaas! Het paard sterft, Petsjorin komt weer tot zichzelf en kruipt terug in zijn cynische schulpje. Als dit verhaal op zichzelf stond had het van mij zeker 4,5 sterren gekregen.

Na dit verhaal volgt er nog de fatalist, wat op zich ook een goed verhaal is, maar mijns inziens op een wat vreemde plek. Het hangt er een beetje los aan. Ik snap wel dat het in het geheel hoort, maar ik vind het een wat vreemde manier om te eindigen. Zoals hierboven opgemerkt, is het ook wel vreemd dat er hierna niet nog een opmerking van de verteller komt. Zo eindigt Een held van onze tijd een beetje in een anticlimax.

Petsjorin is een bijzonder boeiend figuur, maar het duurt tot halverwege het boek dat ik het verhaal ook echt de moeite waard vind. Wat mij betreft had prinses Mary wel 200 pagina's mogen duren en de rest flink ingekort worden. Nu komt mijn oordeel wat gemiddeld uit.

Alweer een Rus, alweer een voltreffer.
Een boek vol verhalen waarvan de laatste twee over Petsjorin me het meeste konden bekoren.
Alles is sober maar zeer precies geschreven.
Er zit een soort misantropie in die ik ook bij Dostojevski meende te ontwaren.

En een aantal memorabele passages.

Al stemt het treurig wanneer een jongeman zijn innigste dromen kwijtraakt als de roze voile voor de mensenwereld wordt weggerukt, toch blijft dan nog altijd de hoop dat zijn oude dwalingen door nieuwe zullen worden vervangen, van niet minder voorbijgaande aard, maar ook niet minder zoet. Maar wat is het alternatief wanneer men de leeftijd bereikt heeft van Maxim Maximytsj? Hoe men ook probeert eraan te ontkomen, het hart wordt schraal, de ziel dof…

En pagina 176

Maar goed, als we dood moeten moeten we dood. De wereld draait er wel om door en ik verveel me toch langzamerhand al aardig. Alsof ik zit te geeuwen op een bal en alleen niet ga slapen omdat mijn rijtuig er nog niet is. Maar zodra dat voorrijdt, ciao.

De onherbergzaamheid van de Kaukasus wordt meteen duidelijk wanneer een span ossen een vracht bagage een berg over probeert te sleuren. In deze streek ten noorden van de Georgische grens wonen krijgshaftige moslimvolkeren als de Tsjetsjenen en de Tsjerkessen, getooid in kaftan of kozakkenuniform, met een dolk tussen de tanden.

De verteller creëert een afstand tussen hemzelf en de protagonist Petsjorin, om duidelijk te maken dat deze niet op hem lijkt. Hij kent zijn levensgeschiedenis via een bevriend tussenpersoon en via een dagboek. Slechts één keer hebben ze een vluchtige ontmoeting.

Een Held van Onze Tijd is een ironische titel. Vroeger had je nog echte helden, edelmoedig en onbaatzuchtig, eer en trouw hoog in het vaandel dragend. In deze tijd van moreel verval (1840!) komt een ander type op de voorgrond. Onder invloed van Byron en Poesjkin creëerde Lermontov een antiheld. De grootste drijfveer van Petsjorin is te ontsnappen aan de verveling. Dat doet hij door te reizen, te vechten en te jagen op wild en op vrouwen. Hij zoekt de opwinding van het veroveren, maar trouw en standvastigheid zijn niet aan hem besteed.

Het is een raamvertelling met een omkadering en drie verhalen over Petsjorin. Het eerste is prefeministisch, want een paard wordt geruild voor een zestienjarige maagd. Het tweede is het langste en vertoont gelijkenissen met Jevgeni Onegin. Het derde is het kortste en het beste - met een variant van Russische roulette. Petsjorin is een vreselijk persoon, maar een geweldig personage.