menu

Master i Margarita - Michail Boelgakov (1967)

Alternatieve titels: De Meester en Margarita | Мастер и Маргарита

mijn stem
4,19 (110)
110 stemmen

Russisch
Sociaal

412 pagina's
Eerste druk: Moscow Magazine (periodiek), Moskou (Sovjet-Unie)

'De meester en Margarita' bestaat uit drie parallelle verhalen. Eén verhaal gaat over het Moskou in de jaren dertig - dus over de stalinistische tijd - waarin Satan verschijnt, vergezeld door Engelen des Doods. Parallel daaraan loopt een verhaal dat speelt in Galilea onder de Romeinse bezetting, dus ten tijde van Jezus Christus. Het derde verhaal is een liefdesverhaal tussen een schrijver en een vrouw die alles verlaat om maar bij hem te kunnen blijven.

zoeken in:
avatar van eRCee
3,0
Niet zo meesterlijk als ik verwachtte. Helemaal niet meesterlijk, om eerlijk te zijn.

De magische elementen die het zwaartepunt vormen van de roman leveren nogal flauwe situaties op. Het vermaak van Duivels' gevolg in een stijfburgerlijk Moskou is een beetje plat en eentonig, slechts kater Behemoth zorgt voor wat humor. Centrale gedachte erachter is vooral de (individuele) vrijheid ten opzichte van alle systemen en structuren. Veel meer heeft dit gedeelte (waar mijns inziens de Meester en Margarita onderdeel van zijn) niet te bieden: de personages waar het om gaat worden nauwelijks uitgewerkt en de verhaalontwikkeling is mager.
Dan zijn er nog de fragmenten over Pilatus, voor mij het boeiendste deel van De Meester en Margarita. Dit is de tweede verhaallijn, afkomstig van de naamloze Meester zelf. Interessant en wat pakkender dan de rest.

Het boek leest lekker weg, is ook wel onderhoudend maar stelt mij toch teleur. Zowel verhalend als psychologisch blijft het te oppervlakkig. En fantasie op het niveau van heksen op bezemstelen hebben we inmiddels ook al stukken beter gezien... 3*

avatar van psyche
5,0
psyche (crew)
Niet voor het eerst in de maanden dat ik nu gebruiker ben van deze site, heb ik ervaren dat ik pas daadwerkelijk een oordeel over een boek kan geven als ik het helemaal uit heb. Hierbij is het meer dan eens voorgekomen dat mijn waardering voor een destijds zwaar gecensureerde roman gaandeweg hoger wordt. Ook nu.
In het nawoord wordt over de verschillende versies van de roman iets gezegd als: … het gevaar bestaat dat de lezer na het knip en plakwerk meer aandacht aan de krenten dan aan het gehele brood zal schenken.
Ik kan vallen over de in het begin m.i. wel ellenlange, wat infantiele gebeurtenissen in gang gezet door Satan en zijn gevolg. Maar als je me aan het eind van de Meester en Margarita zou vragen of het dan geschrapt had moeten worden: nee. Het past in het geheel. Het was jammer dat ik redelijk weinig tijd had om te lezen. Ik was erg benieuwd hoe alle verhaallijnen ineen zouden (gaan) vallen. E.e.a. heeft me ontroerd. Er was ook humor door Behemoth de kostelijke zwarte kater.
Ik vind De Meerster en Margarita een zeer authentiek en origineel verhaal. Met voor mij in een van de laatste hoofdstukken onvergetelijke passage:
Goden, goden mijn! Hoe droevig is de avondlijke aarde! Hoe geheimzinnig zijn de nevels boven de moerassen! Wie gedoold heeft in die nevels, wie veel geleden heeft alvorens te sterven, wie over de aarde gevlogen heeft, gebukt onder een te zware last, die weet daarvan te verhalen. De belaste en beladene weet dat. Hij die moe is weet dat. En zonder spijt verlaat hij de nevelen, de moerassen en stromen dezer aarde en geeft zich licht van hart over aan de armen van de dood, wetend dat die alleen hem rust zal geven.

Ik geef hierbij de voorkeur aan de vertaling waar de laatste vier woorden niet zijn weggelaten en heb ze i.p.v. ‘ … ’daarom toegevoegd.
Zonder meer 5*

3,0
Eens met eRCee. Het boek was het allemaal net niet. Ik heb betere ' fantasy/sprookjes' gelezen, betere kafkaeske boeken gelezen, betere satires gelezen. Het is op zich een vermakelijk boek, ook met een paar interessante wendingen, maar ten diepste heb ik het allemaal eerder en beter gezien.

3*

avatar van dutch2.0
4,5
Soms is het een zegen als je een langzame lezer bent. Dan kun je lekker lang genieten van een boek als dit. Grappig, origineel, ontroerend, intelligent, goed geschreven, scherp, relevant en zo kunnen we er nog wel een paar termen tegenaan gooien die mijn 4,5 sterren moeten verklaren. Geen 5 sterren, want het gedoe met het toenmalige Moskouse literaire wereldje vond ik een stuk minder boeiend. Drie opmerkelijke zaken:

Opgetuigd en afgetuigd
Het meest bijzondere aan deze roman vond ik de manier waarop twee historische gebeurtenissen worden beschreven. De dood van Jezus kennen we als een vertelling met nogal wat wonderlijke zaken, de terreurjaren van Stalin als een droge opsomming van showprocessen, executies, verbanningen en andere narigheid. In dit boek wordt het Christusverhaal gestript van alle wonderlijke en betekenisvolle elementen en herverteld als diep menselijk drama. Het verhaal over het Rusland van Stalin wordt juist opgetuigd met allerlei wonderlijke gebeurtenissen, compleet met hemelvaart. En wat is er nou uiteindelijk echt gebeurd in Jeruzalem en Moskou? "Het valt natuurlijk te betwijfelen dat een en ander zich aldus heeft toegedragen maar wat wij niet weten, dat weten we nu eenmaal niet", aldus de verteller. En gelijk heeft ie.

Stijl
Een ander opmerkelijke zaak vond ik de stijl. Die deed me absoluut niet 20e eeuws aan, ook niet eind 19e eeuws, maar eerder het 19e eeuwse van Dickens en Hugo. Dat komt vooral door die anachronistische alwetende verteller. Niet dat deze in de 20e eeuw niet meer voorkwam, maar dan niet van het kwebbelende, olijke en ‘we nemen de lezer van deze hartverscheurende vertelling mee naar een rivier bij schemering’-achtige soort. Ook de titels van de hoofdstukken zijn heerlijk ouderwets.

Stalin
Een paar jaar terug las ik de indrukwekkende tetralogie van Rybakov over de terreur van Stalin (Kinderen van de Arbat is de bekendste uit de reeks). De romans waren niet best geschreven en de uitgave was bagger (taalfouten en bladzijden die spontaan loslieten) maar dat maakte het allemaal niet minder heftig. Met die kennis in het achterhoofd krijgt De Meester en Margarita een andere lading. Eigenlijk onvoorstelbaar dat iemand in die tijd de moed had deze grappige en kritische roman te schrijven. Alsof iemand in een vernietigingskamp een vrolijke satire schrijft over een vernietigingskamp. Indrukwekkend. Zoals bijna alles in dit boek.

avatar van mjk87
5,0
Prachtig prachtig prachtig, dit werk van Boelgakov. Ten eerste is het een uiterst origineel geheel, waar je vanaf regel 1 direct in zit. Een goede spanningsopbouw het eerste boek, en dan een grande finale in eigenlijk het gehele tweede boek. Daarnaast is het intelligent, humoristisch, romantisch en vol satire (die voor een westerling soms niet altijd te begrijpen is, maar gelukkig had de vertaler veel voetnoten geplaatst)
Boelgakov stelt ons eigenlijk enkele vragen, en laat zien dat waarheid niet bestaat. In alles wat je dacht dat het was, is het toch anders. Allereerst natuurlijk het fenomenale stuk over Pontius Pilatus, met afstand het meest interessant en mooi beschreven (toch een stijl met meer pathos dan de rest van het boek) Maar de kijk op dingen verandert wel. Daarnaast is Satan zelf de slechtse nog niet. En daarnaast wordt hij prachtig neergezet als persoon tussen de anderen. Vooral ook zijn volgers als Behemoth zijn prachtige figuren, die meer van kattekwaad houden dan dat ze werkelijk door en door verrot kwaad zijn. Ook de personen in Moskou vragen zich af wat nu werkelijk gebeurd was, en zelf Boelgakov vraagt zich dat af.
En dan nog het derde verhaal, het centrale liefdesverhaal. Mooi, ontroerend, en goed verweven samen met de andere twee verhalen.
Het geheel is in soms mooie zwierige zinnen beschreven, al had ik het idee dat de Nederlandse vertaling zich niet altijd even perfect laat vertalen. Ik ben geen kenner van Russisch, maar ik weet dat er veel naamvallen in zitten, net als Duits en Latijn, en dan is een vertaling naar Nederlands niet altijd even mooi te maken. Zoals ook in deze vertaling. Moelijk uit te leggen, maar zoiets als veel bijzinnen en bijwoorden om tot het werkelijke woord te komen, wat zinnen niet altijd makkelijk leesbaar maakt.
Maar dat is eigenlijk een klein punt van kritiek, en niet direct op Boelgakov zelf. Hij heeft een interessant en meelevend boek geschreven, met talrijke prachtige passages en anekdotes. Soms even tot de lezer wendend, maar meestal laat het zich vertellen als een spannend en wonderlijk verhaal. Een meesterwerk,

Zelden begon een boek zo sterk, om zo middelmatig te eindigen. Waar het aan ligt kan ik moeilijk zeggen, maar ik vond het erg moeilijk me te interesseren voor de twee titelfiguren. Dan zijn de andere twee verhalen een stuk interessanter: vooral de duivel en zijn gevolg levert nogal eens een grappig momentje op. De verwijzingen naar het regime van Stalin en de algemene gedachte achter het boek zijn ook zeer leuk, maar dat kan niet verhelpen dat ik eerder opgelucht dan tevreden was, toen ik het boek eenmaal uithad. Jammer, want de eerste tweehonderd pagina's heb ik vrijwel aan één stuk door gelezen.

3,5*

avatar van Donkerwoud
4,5
De duivel schept als God verdwijnt

Het is de duivelskunstenaar Mikhail Bulgakov die met ‘The Master and Margarita' zelf een pact sluit met zijn lezer: laat de eigen verwachtingen los, maar wees welkom in het spiegelpaleis van de literaire verbeelding. Een plek waar duivelse scheppers het bekende en het vertrouwde afbreken, terwijl ze nieuwe werelden scheppen die mogelijk voortleven na hun tragische verscheiden. Het resultaat is een plagerige genrevermenging waarmee de Rus smaken en stijlen laat botsen tot er iets nieuws uit tevoorschijn komt. Zo weet de roman tegelijk een geschiedvertelling, een gotisch horrorspektakel, een sentimentele liefdesgeschiedenis, een kluchtige satire én een (auto-) biografie te zijn. Het voelt willekeurig en arbitrair, maar onder de speelse façade van de waanzin zit een perfectionistisch geconstrueerd stuk ambachtswerk.

Tussen de regels door is het een roman over het schrijven van een roman. Meer specifiek: over het scheppen van fictie – het ondermijnende, het speelse verzet, het vrije denken - tegen het licht van een bijzonder grimmige historische context als het staatscommunisme onder Joseph Stalin. Toen censuurpraktijken van onwelgevallige thematiek nog het mildere kwaad was tegenover de politieke moorden en de mensonterende strafkampen. De romanticus in mij geniet van het beeld van een pesterige meesterschrijver die zijn werk niet gepubliceerd kreeg. In het geniep bleef hij werken aan de ultieme zwanenzang waarmee hij het totalitaire regime ooit een laatste hak zou zetten. Maar bovenal is het intens beklijvend proza waarin wrange ironie, hilariteit en onverwachte ontroering bij elkaar komen.

avatar van -JB-
3,5
Prachtig om de bovenstaande reacties te lezen over de Meester en de Margarita. Veel boekmeter-gebruikers die ik hoog heb zitten, hebben over dit boek hun mening gegeven. Naast vele reacties die de Meester en de Margarita tot absoluut meesterwerk bestempelen, lees ik toch ook veel gebruikers die het boek vonden tegenvallen. Ik vrees dat ik tot de tweede categorie behoor.

De Meester en Margarita is een surrealistische roman, waarin de kritiek op de communistische maatschappij nooit ver weg is. Een prachtig uitgangspunt, versterkt door een intrigerende eerste scene waarin de toon en de absurditeit meteen raak zijn. Ik kreeg meteen zin in de rest van het boek en was benieuwd naar de diepere lagen en verborgen betekenissen van het verhaal. Om eerlijk te zijn was alles daarna een teleurstelling. De reeks absurde gebeurtenissen voelt eindeloos en zorgt ervoor dat grote stukken van het boek verworden tot een klucht, waarin de diepere betekenis verloren gaat. Margarita is een vrij oninteressant en plat personage dat veel teveel ruimte krijgt. De meester is interessanter, maar had nog veel sterker kunnen zijn als zijn strijd beter invoelbaar was gemaakt. Het verhaal over Jezus geeft nog het meest diepgang, maar ik blijf me afvragen of dat verhaal op zichzelf staand niet nog sterker was geweest. Kort gezegd, het is een rijk boek vol ideeën die slecht worden uitgewerkt, omdat de schrijver zich teveel verliest in de fratsen van een pratende kat. Daarmee is het niet opeens een slechte roman, maar blijf ik toch met een onbevredigend gevoel zitten.

avatar van H€yoka
3,5
Op mijn beurt blijf ik met een wrang gevoel achter na het lezen van De Meester en Margarita. Het begin is ronduit fantastisch en sleurt je meteen mee in een wirwar van indrukken, een ode aan de chaos als het ware. Maar na het kruisigingsverhaal gaat het allemaal zachtjes maar zeker bergaf.

Toch bleef ik lezen, hopend op een tweede vonk van genialiteit. Hoewel het ding wel overeind blijft, kwam die er jammer genoeg niet. Zo heb ik een prettig boek gelezen, maar geen meesterwerk. Als ik dan andere ervaringen lees, merk ik dat mensen vaak bekoord worden door de symboliek, de beeldspraak en dergelijke dingen. Ik neig echter meer naar de pure verhaalvorm en vraag me dan af: wat is het unieke streven van de Meester? Van Satan? Wat is het conflict? Beland je in het gekkenhuis omdat iemand jouw manuscript slechte kritiek gaf?

Slotsom: wanneer het boek uit was, overheerste opluchting als gevoel. Ik heb geen enkele intentie om het te herlezen en dan kom je bij de betere middelmaat uit.

3.5*

4,0
Voor een lezer in 2023 eerder absurdistisch dan satirisch. Maar dan wel heel lekker absurdistisch. Ik vind het boek moeilijk uit te leggen leggen, maar vond het onmogelijk om weg te leggen. Voor wie vooral van een rechttoe rechtaan verhalende roman houdt, niet aan te bevelen. Voor lieden met een voorliefde voor onverklaarbare, humoristisch weergegeven chaos juist wel aan te bevelen.

Gast
geplaatst: vandaag om 00:53 uur

geplaatst: vandaag om 00:53 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.