Die Leiden des Jungen Werthers - Johann Wolfgang von Goethe (1774)

Als het je lukt om eenmaal door de overdreven stijl van Werther heen te lezen blijft er een klassiek verhaal over. Leuk om eens gelezen te hebben voor de historische waarde, maar ik zal niet snel terugkeren bij dit boek.

Het is moeilijk een boek te lezen in een Nederlands mij onbekend, een zeer oud taalgebruik.
Maar de manier waarop het boek je meesleept is echt fantastisch, de gevoelens van de schrijver zijn zo goed neergepend. De gevoelsuitingen in het boek zijn veelal overdreven, maar het geeft iets uniek aan het boek waardoor het zich onderscheidt van andere romans. In het begin is het boek bijna niet uit te houden om te lezen, maar hoe meer je leest, hoe meer het begint te boeien, de tragedie wordt als het ware geïllustreerd voor de ogen van de lezer. Volgens mij zeker een aanrader voor de gevoelige types onder ons!

Tegenvaller, vooral door het nogal aanstellerige tweede deel dat me helemaal niets deed. En dan is het ook het lijden van mjk87. Jammer, want de schrijfstijl van Goethe is mooi, zeker in de stukken Duits die ik las, en het eerste deel is erg fijn met een paar mooie scènes en natuur- en dorpslevenbeschrijvingen. Maar dan het tweede deel, zonder eigenlijk enig plot, maar wet met veel pathos, geweeklaag en gejammer, zonder dat Goethe mij ooit het gevoel wist te geven dat Werther zich echt zo voelde. 2,5*.

Een echte klassieker welk je moet gelezen hebben. Bijna elke man kan zich er wel in vinden. Een onbereikbare verliefdheid of liefde voor een vrouw. Het wordt op een prachtige manier beschreven waardoor het haast voor de lezer pijn doet.

Het boek is zelfs zo goed dat in de tijd van het boek er een ware "zelfmoordtrend" onder de jongeren heeft plaatsgevonden. Dit spreekt voor zich.

Ook al is dit werk niet permanent even sterk en zakt het naar ons modern gevoel hier en daar misschien een beetje in, toch vind ik het véél meer dan de aftandse over-romantische karikatuur waartoe sommigen het herleiden. Zowel op literair als op sociaal-maatschappelijk, psychologisch en filosofisch niveau is en blijft het volgens mij een absolute mijlpaal en een unieke leeservaring. Eerlijk gezegd heb ik mij enkel geërgerd aan de soms nogal laatdunkende toon van het nawoord van Gerrit Komrij, die bijvoorbeeld out of the blue komt aandraven met Multatuli's nogal smadelijke vergelijking van Goethe met Cervantes, en met de suggestie dat Werther wel héél over-sentimenteel dwaas moet zijn om zijn leven te geven voor een vrouw, wat trouwens in volle tegenspraak is met wat hij kort te voren zelf stelt, namelijk dat het uiteindelijk niet Lotte is die Werther tot zelfmoord drijft.
"Kroniek van een aangekondigde zelfmoord", zo zou ik dit boek wel durven omschrijven, en dat is dan meteen een reactie op de kritiek van sommigen op de zogenaamde "spoiler" op de achterflap...

Het Lijden van de Jonge Werther is een bekend werk binnen de romantiek. De lezer mag dan ook een overvloed aan pathos en dweperige beschrijvingen van o.a. de natuur verwachten, hetgeen oubollig aanvoelt. Niettemin is het onderliggende psychologische portret erg aangrijpend. Schijnbaar vanwege een depressie beweegt Werther steeds meer naar zelfverlies in de liefde en de natuur. De werkelijkheid wil echter niet tegemoetkomen aan deze drang en dan rest klaarblijkelijk nog slechts de dood als laatste optie. Deze thematiek heeft nog steeds iets interessants en tijdloos.

De impact die het boek had op de 18de-eeuwse samenleving is overigens evenzeer intrigerend. De roman, althans in de huidige vorm, was toen een betrekkelijk nieuw fenomeen. Dit boek was een van de eerste echte internationale bestsellers. Voor wie denkt dat Tumblr-achtige obsessie iets moderns is, moet zich maar eens inlezen in de manie rond deze roman. Al met al een interessante leeservaring; het boekje is uit voor je er erg in hebt. Zeker een aanrader, me dunkt.

Ik kwam deze titel tegen bij de verboden boeken serie van de Volkrant en wilde hem graag lezen vanuit historisch besef. Ik ben een liefhebber van de muziek uit Die Schwarze Szene in Duitsland en veel van mijn favoriete bands verwijzen graag naar het werk van Goethe. Uiteraard wil ik alleen daarom al zijn meest bekende en omstreden boek gelezen hebben.

Uiteraard wist ik dat dit boek controversieel was maar wist vooraf niet wat ik kon verwachten. Het eerste deel is een lange opsomming van dagboekaantekeningen die vooral gaan over dagelijkse beslommering en gedachtenkronkels.

Hierin is Goethe op zijn best. Hij beschrijft een verstikkende wereld waarin een vrije geest probeert te overleven maar steeds tegen traditionele conventies aanloopt. Het verlangen om te leven is enorm maar de ruimte om dit zonder waardeoordelen te kunnen doen is minimaal en uiteindelijk fataal.

Goethe heeft met dit boek een gevoelige snaar geraakt die nog steeds actueel is. Acceptatie en tolerantie is tegenwoordig een nog veel groter thema. Goethe geeft hier een platform voor een anarchistische denker maar laat tegelijkertijd ook zien dat mentale gezondheid erkenning verdiend en niet vanzelfsprekend is.

Liefde, passie en begeerte zijn grote onderwerpen van deze roman, die ten tijde van het schrijven meer in de taboesfeer zaten. Ik kan daarom goed begrijpen dat Goethe ervoor heeft gekozen om dit werk anoniem uit te brengen. Tegelijkertijd was hij zijn tijd ver vooruit en gaf hij met Werther een gezicht aan psychisch leed.

Goethe heeft een belangrijk boek geschreven, dat nu nog steeds grote inzichten te bieden heeft. In alle eerlijkheid moet ik wel bekennen, dat er grote stukken in zaten, die mij te theatraal waren en veel personages waren slechts passanten maar uiteindelijk blijft er een klassiek liefdesverhaal over met een tragische afloop, dat nog zeer lezenswaardig is.

Mooi en controversieel boek, maar geen meesterwerk.

Als toekomstig leerkracht Nederlands moest ik dit boek lezen, toch? Na enkele "duizend pagina's" Ken Folletts en net voor de start van een nieuw schooljaar was de tijd rijp om dit veelbesproken werk te lezen. Ik ging er met een open geest in, verwachtte dat de romantiek minder mijn ding zou zijn en dat is ook gebleken.

Mooie beschrijvingen, treffende symboliek, het valt allemaal te vinden in de 'Werther'. Maar het verhaal... Tja dat is toch wel dunnetjes. Verliefd, onbereikbaar, toch langs gaan, zelfmoord, einde. Het is wellicht dat een zelfmoord vandaag veel minder binnen komt dan ruim tweehonderd jaar geleden, maar het deed me allemaal weinig. De verhalenliefhebber die ik ben, wil een hoofdpersonage zien dat de teugels in handen neemt, ondanks de onmogelijkheid van het slagen toch de strijd aangaat en - in het slechtste geval - vechtend ten onder gaat. Werther gaat ten onder en zeurt er een behoorlijk eindje over.

Het is dus moeilijk om het goede roman te noemen en dan moet ik nog emmeren over het feit dat men dit in de cursus een briefroman noemt. Nou, meermaals zijn dit geen brieven, maar kattebelletjes of snelle krabbels in een dagboek. Ik hou van brieven, het weloverwogen neerpennen van je gedachten en dat doet Werner niet. Liefhebbers zullen wel zeggen dat daar de passie uit spreekt, het onmogelijk te negeren gevoel dat verdriet moet meegedeeld worden. Ach ja, ik word wellicht nooit een romanticus...

Toch blijft dit werk overeind. Het is geen nonsens, het is geen flauwekul. Ik vermoed dat ik gewoon geen liefhebber van het genre ben.

3*

Sorry, H€yoka , maar een boek als dit is geen voer voor een "verhalenliefhebber" maar des te meer voor een literatuurliefhebber. En dat zou je als toekomstig leerkracht Nederlands, zo al niet moeten zijn, dan toch moeten weten...