Arthur & George - Julian Barnes (2005)

Prachtig en meeslepend werk van Barnes, dat terecht shortlisted was voor de Man Booker Prize van 2005. Onterecht won Arthur & George niet - dat had namelijk best mogen gebeuren. Arthur & George is een deels fictionele novel die om de historische gebeurtenis bekend als 'Het Grote Wyrley Schandaal' werd gebouwd. Zonder teveel te willen verklappen brengt deze zaak George Edalji, een echt bestaande advocaat, en Sir Arthur Conan Doyle, vooral bekend als schrijver van de Sherlock Holmes verhalen, bij elkaar in een zeer verfrissend opgezet narratief, dat via korte 'Arthur' en 'George' hoofdstukjes opbouwt tot brede en veelomvattende chapters waarin uiteindelijk alles bij elkaar komt.

Barnes weet wat mij betreft precies hoe hij de lezer moet raken zonder op het gemoed in te willen spelen; hij schetst vooral een raak en zeer eerlijk beeld van personen en gebeurtenissen, mede door intensief onderzoek van de kant van Barnes. Alle dieperliggende thema's even buiten beschouwing latend is dit een simpelweg briljant werk, dat ook op het meest superficiële niveau puur geniaal is. Genieten! 4,5*

Er zijn van die schrijvers die je bewondert om hun vakmanschap, intelligentie of fantasie. Er zijn ook schrijvers waarmee je een grote verwantschap voelt, zonder dat je precies weet waar dat precies aan ligt. Julian Barnes is wat mij betreft zo'n schrijver. De combinatie van eruditie, ironie, menslievendheid en stilistisch meesterschap, leiden in het geval van Barnes tot verhalen en romans die tot mijn alltime favourites behoren. Wel typisch een schrijver die je in het Engels moet lezen, anders mis je zijn prachtige taalgebruik (al is een woordenboek in zijn geval wel handig).

Na de wat gemakzuchtige verhalenbundel The Lemon Table revancheert Barnes zich met dit heerlijke Arthur & George. Het boek kent een doordachte structuur, wat vooral belangrijk is voor de dosering van de spanning. Daarbij is het verhaal akelig actueel, al speelt het zich een eeuw geleden af. Thema's als xenofobie, culturele identiteit en mediagekte spelen een belangrijke rol in dit boek, al is de schaal waarop deze zaken plaatsvinden wat bescheidener dan in deze tijd.

Verder zit er weer veel humor in Arthur & George, humor die vaak zo onverwacht is dat ik er regelmatig hardop om moest lachen. Tel daarbij op een spannend verhaal, prachtig proza, uitgewerkte personages, ideeenrijkdom, historische weetjes en (zoals gezegd) een doordachte structuur, en het resultaat zijn 4,5 dik verdiende sterren. Zoals eigenlijk geen enkel boek van Barnes (afgezien van The Lemon Table) lager scoort dan 4*.

De twee bovenstaande reacties geven het boek goed weer. Arthur & George leest als een detective maar is erg knap geschreven. Vooral de rechtszaak en het simultaan lezen van zowel George als Arthur over de uitspraak van de speciale commissie zijn prachtige scene's. Ik zat een vier sterren te denken, alleen toen volgde helaas de domper van het slotdeel. Toch een imponerende roman. Mijn belangstelling voor Barnes is gewekt.