An der Baumgrenze - Thomas Bernhard (1969)
Alternatieve titel: Op de Boomgrens
Duits
Psychologisch
94 pagina's
Eerste druk: Residenz,
Salzburg (Oostenrijk)
De gevangene Kulterer, die uit de discipline van de gevangenis, waar hij verhalen schrijft, in de hopeloosheid van de buitenwereld gestoten wordt; de landeigenaar die, als er in het paviljoen onder zijn regie een stuk zou worden opgevoerd, zelfmoord pleegt; en de broer en zus die naar de boomgrens reizen, waar alles ophoudt te bestaan en elke vorm van leven bedreigd wordt. In de drie verhalen van 'Op de boomgrens' is van misnoegen geen sprake, althans niet expliciet. De schrijver is met zijn personages begaan, zonder ook maar een spoor van sentimentaliteit. De boomgrens is te zien als een pijngrens, waarop het leven nog maar net uit te houden is.
Mooi dat er bij IJzer nog iets van Thomas Bernhard is uitgegeven. Ik heb zijn boeken verslonden in de jaren 90 toen ik zelf nogal teruggetrokken leefde...
Nog wel beschikbaar is dit artikel uit De Groene Amsterdammer:
De glanzende kiemcel – De Groene Amsterdammer
Drie korte verhalen waarbij het eerste verhaal mij het meest raakt, een man die als het ware er tegenop ziet om van 'binnen' de gevangenis weer naar buiten te gaan. Buiten de gevangenis is er geen stilte, daar moet de gevangene zich weer terugtrekken om zichzelf te zijn. Ik denk: een ander gaat ervoor het klooster in ...
Het tweede verhaal begint met de zelfdoding van een landeigenaar, langzaamaan wordt helder wat hem hiertoe gedreven heeft.
Het laatste verhaal speelt zich af nabij een boomgrens, ik vind dit wat karig qua inhoud. Het spreekt me misschien daarom wel het minst aan.
Al met al
4*
Daarom ben ik er toe overgegaan om deze verhalenbundel bij uitgeverij IJzer te bestellen. IJzer is een bijzonder sympathieke uitgeverij die prachtige boeken uitgeeft en wordt beheerd door één persoon die ook het verzenden van de boeken zelf verzorgt.
En in de door Willem bijgevoegde voorjaarsbrochure kom ik tot de verassende ontdekking dat er in april nog een roman van Thomas Bernhard in vertaling verschijnt Holzfällen. Eine Erregung vertaald als Houthakker.
Zal dan eindelijk de tijd rijp zijn voor een herontdekking van deze geweldige schrijver? Misschien helpt het dat niemand minder dan Javier Marías een bewonderaar van hem is...
Het eerste verhaal gaat over een gevangene die toestemming heeft om te schrijven binnen de gevangenis (een voormalig klooster). Uiteindelijk wordt hij vrijgelaten en er komt een einde aan zijn "vrijheid". De laatste zin van het verhaal beschrijft het landschap dat hij inloopt. De tranen sprongen mij in de ogen en dat heb ik niet vaak bij een boek.
Het tweede verhaal werkt naar mijn gevoel naar de volgende zin toe: De duisternis die hier heerst... niets kan je helpen om aan je zelf te ontsnappen.
In het derde verhaal (en titelverhaal) beschrijft een afgelegen en vrijwel onleefbare plek en de inhoud van de gebeurtenissen zijn zo gecompliceerd dat je je afvraagt hoe het mogelijk is dat in zo'n kort verhaal kwijt te kunnen. Het laat je samen met de ik-persoon in verwarring achter...