Die Klavierspielerin - Elfriede Jelinek (1983)

goed boek van Jelinek, prachtig verfilmd door meneer Michael Haneke als la pianiste, waarmee hij een heleboel filmprijzen won, zoals de Gouden Palm voor Beste Actrice (Isabelle Huppert), Beste Acteur (Benoît Magimel), de Grote Jury Prijs van het Filmfestival van Cannes, César voor Beste Vrouwelijke Bijrol (Annie Girardot), en meer van dat...

Sterk boek inderdaad. In het boek wordt de verhouding tussen Erika en haar moeder en de oorzaak van Erika's gedrag nog wat meer uitgediept dan in de film (met name d.m.v. flashbacks die in het boek gebruikt worden, wat Haneke in zijn film per se niet wilde).

Ik vind het jammer dat ik eerst de film heb gezien en daarna pas het boek heb gelezen, anders had het boek nog meer indruk gemaakt denk ik (je weet nu al hoe bepaalde dingen die in de film terug komen zullen aflopen (bijv. het glas in de jaszak) en je gebruikt je fantasie niet meer echt om dingen voor te stellen, omdat je steeds de locaties en de personages uit de film voor je ziet), maar 4* is dit boek zeker wel waard.

Overigens neem Haneke in de film perfect de kille stijl (zoals we ook van hem gewend zijn) over van het boek. Ik dan kan ook zowel het boek als de film aanbevelen (maar dan wel in de goede volgorde!).

Ik vind het boek beter te behappen dan de film, die kijk ik met moeite uit, misschien omdat de beelden me benauwen, te dicht op de huid komen. Ik geef 2,5 omdat ik het verhaal gruwelijk vind, aan de andere kant zie ik wel hoe knap de schrijfster het verhaal heeft neergezet.

Zeer indrukwekkend. De manier waarop de pianolerares, die volstrekt gefrustreerd is door jaren in een uitzichtloze situatie te leven met een zeer dominerende moeder, hierop gaat reageren door voyeurisme en later zelfs door een sadomasochistische relatie met een van haar studenten, is zeer sterk beschreven. De psychologische weergave van de poging tot een ontsnapping door de omgang met de student is zeer aangrijpend. Ik heb niets met sm, maar ik liet me toch meeslepen door de situatie.
De schrijfstijl van dit gruwelijke boek is prachtig. De vervreemding die ontstaat doordat alle oordelen in het boek met “Men” worden geformuleerd, is bv. zeer sterk.

Een knappe roman waar het niettemin lastig is van te houden, net als haar protagonist. Overdag een afstandelijke en autoritaire pianolerares, buiten het werk een kleingehouden dochter van een strenge moeder. In beide rollen speelt machtsuitoefening en onderwerping een centrale rol. Als een mogelijke liefde zich aandient, kan Erika die verhouding dan ook enkel vanuit dat perspectief beleven. Jelinek heeft een compacte vorm gekozen, met amper bijpersonages en nevenintriges. Elk beeld staat in dienst van genoemde thematiek. Zo wordt het dagelijkse leven bezien in termen van macht en onderwerping; op luchtig ironische wijze als het gaat om de afstandsbediening bij het tv-kijken tot diepgaander niveau wanneer het over classicistisch musiceren gaat. De afwezigheid van directe dialoog versterkt de compacte, benauwende vorm nog meer. Als lezer onderwerpen we ons aan een almachtige verteller die geen ruimte laat voor een objectieve blik. Stilistisch is dat best een krachttoer, want De Pianiste voelt zonder directe dialoog toch geen moment droog of levenloos aan. De pen van Jelinek deed me met name bij beschrijvingen van seksuele verlangens en fantasieën denken aan die van Gerard Reve: met gespeelde plechtigheid en een flinke dosis ironie reikt ze voorbij het taboe zonder dat het zwaarwichtig wordt.