Zopas deze nog eens gelezen... Was zeer lang geleden want eigenlijk herinnerde ik me buiten Rémi zelf amper nog iets... Er was een aapje, een muzikant, een mijn & Rémi was een vondeling (de eerste zin nota bene)... Daar bleef het bij qua herinneringen aan Sans Famille. Het ideale moment om deze dus nog 'ns vast te pakken, tenslotte gaat het om een overbekend boek...
Bij de lezing bleek het verhaal zo enorm veel meer te bevatten dan ik er nog van wist... Allereerst Hector Malot zelf: vaak vergelijken met Honoré de Balzac, of als een voorloper van Emile Zola. Die vergelijkingen zijn natuurlijk niet uit de lucht gegrepen. 3 Grootmeesters in het realisme (hoewel we Zola meer in het naturalisme moeten zoeken). Sans Famille zelf is geschreven volgens de 'regels' van het realisme. Sterke beschrijvingen van alles, aanklachten tegen de maatschappij (denk aan de mijnramp, beschreven zoals Zola later zoveel zal doen). Het boek is eigenlijk zeer deprimerend.
Het verhaal zelf valt te vergelijken met Oliver Twist van Charles Dickens: beiden wezen & op zichzelf aangewezen in het leven. Maar waar Oliver Twist de gebeurtenissen constant ondergaat, zelf begaat hij geen actie, is Rémi meer in de actie betrokken. Hoewel natuurlijk ook bij Sans Famille, Rémi machteloos staat bij het feit dat elk van z'n (surrogaat)ouders op de 1 of de andere manier van hem wegvalt, hijzelf doet daar niets aan, het gebeurt rondom hem. Datzelfde zien we ook bij Oliver Twist gebeuren. Maar waar Twist beperkt blijft tot puur ondergaan & zich laten helpen, zal Rémi voor zichzelf zorgen, verantwoordelijkheid nemen & zelf naar z'n ouders op zoek gaan.
Het einde van het verhaal is ook iets dat bij beiden boeken vrij parallel loopt. En wat vooral bij Oliver Twist nogal storend werkt. Dat gevoel had ik bij Sans Famille veel minder. Ok, Rémi vindt op wonderbare wijze z'n familie terug, blijkt dat de vriendelijke Madame Milligan & Arthur te zijn. Ook hier zien we dat een familie-lid (hier James Milligan, Monks in Twist) probeert de jongen het terugkomen bij de familie te beletten. Maar het werkt minder storend allemaal dan Oliver Twist. Hector Malot pakt het, vind ik, beter aan (hoewel het nog steeds onwaarschijnlijk blijft). Maar volgens mij is de grote reden waarom dit einde niet zo slecht is als bij Oliver Twist, het feit dat Rémi meer een actief personage is vergeleken met Oliver Twist.
Kortom Hector Malot is met Sans Famille zeer zeker leentje-buur gaan spelen bij Charles Dickens' Oliver Twist: de gelijkenissen zijn te groot om dat te ontkennen. Maar nergens stoort dit, gedurende het verhaal. Sterker nog, ik vind dit verhaal sterker. (Misschien heeft het feit dat ik de Franse literatuur prefereer boven de Engelse er iets mee te maken.) Een 4 voorlopig & het voornemen om de volgende keer minder lang te wachten vooraleer ik dit prachtige boek weer eens vastneem.