The Awakening - Kate Chopin (1899)

Een bij ons te weinig bekend Amerikaans meesterwerkje. In een novelle van een goede honderd bladzijden zien we de ondergang van een vrouw die wil streven naar volledige zelfrealisatie door helemaal haar eigen persoonlijke leven te gaan leiden, onafhankelijk van alle sociale druk, bezit, kinderen… Dit wordt psychologisch heel delicaat uitgewerkt. En dan blijkt dat de liefde die ze toch wil, haar ook ontsnapt. Het einde is heel plots, maar hierdoor blijft het probleem open.
Sfeerschepping komt ook van de beschrijving van het leven in het toenmalige New Orleans. Heel mooi opgebouwd, glasheldere en toch suggestieve stijl.

“Even as a child she had lived her own small life within herself. At a very early period she had apprehended instinctively the dual life - that outward existence which conforms, the inward life which questions.”

Schitterend boek waarin Edna Pontillier het traditionele leven dat zij als vrouw geacht wordt te leven, helemaal zat is. Edna wil een volwaardig mens zijn, met gevoelens die er toe doen. Zelfs als dit betekent dat ze niet langer de slaafse huisvrouw is die haar man Léonce het liefst heeft.

Wanneer Edna de 'player' Robert Lebrun tegen het lijft loopt, zal haar leven nooit meer hetzelfde zijn. Ze wordt verliefd op deze jongere man en wil niets liever dan haar dagen samen met hem slijten. Ze komt onder zware psychologische druk te staan omdat ze haar kinderen ook niet zomaar op wil geven.

Deze constante interne strijd zorgt voor moeilijke, mogelijk onomkeerbare, keuzes. De sociale druk, de drang naar vrijheid en het smachten naar oprechte liefde zorgen ervoor dat Edna tot wanhoop wordt gedreven. Een wanhoop die er uiteindelijk voor zorgt dat zij geen realistische oplossing meer ziet en de afschuwelijke beslissing maakt om zelfmoord middels verdrinking te verkiezen..

Chopin schrijft werkelijk prachtig; mooi opgebouwde zinnen die soms wat vol staan, maar nooit overbodige woorden bevatten. Ze neemt ons mee naar eind negentiende eeuw en creëert bijzonder veel sympathie voor de vrijgevochten Edna die helaas vastzit als een 'victim in her time', maar er alles aan probeert te doen om de juiste keuzes te maken. Haar vooruitstrevende zienswijze en maatschappijkritische toon zorgden toentertijd begrijpelijk voor de nodige opgetrokken wenkbrauwen, maar net als Edna wist ook Chopin precies wat ze wilde en dat toont ze ons met dit boek.

4,5*

Goede review, Shaky, maar het ziet er naar uit dat de huidige gegevens van het boek hier niet de losse roman, maar een latere verzamelbundel van een aantal korte verhalen en de losse roman betreffen.
Edit: dat is nu aangepast.

Edna Pontillier tracht een leven bedorven door burgermansmoraal te ontvluchten, de novelle is daarom ook wel een Creoolse Madame Bovary genoemd. Die omgeving (New Orleans en de eilanden voor de zuidkust) geeft een prettig exotisch tintje, waarbij Edna als relatieve buitenstaander in het Creoolse milieu manoeuvreert. Haar hunkering naar Robert lijkt me niet zozeer ingegeven door amoureuze gevoelens, als wel een verlangen te ontsnappen aan haar voorgekookte bestaan. Muziek, natuurschoon, schilderen, sport (zwemmen) blijken betekenisvolle ervaringen voor de vorming van haar persoonlijkheid. Daarin doet het best modern aan, onze identiteit wordt tegenwoordig alleen nog maar meer door dit soort zaken gekleurd. Ten tijde van The Awakening was dat vooral voor vrouwen natuurlijk een stuk minder vanzelfsprekend, waardoor Edna’s onmacht haar identiteit werkelijk zelfstandig te kunnen vormen schrijnender is. Dat gezegd hebbende is The Awakening ook gewoon weer een verhaal over het ten onder gaan in een verstikkend milieu, een wat mij betreft wat té platgetreden thema in de literatuur uit deze tijd. Echt raken doet het allemaal dus niet.