menu

Wie God Verlaat Heeft Niets te Vrezen: De Schrift Betwist I - Maarten 't Hart (1997)

mijn stem
3,97 (17)
17 stemmen

Nederlands
Esoterisch

176 pagina's
Eerste druk: De Arbeiderspers, Amsterdam (Nederland)

Van 1992 tot 1994 publiceerde Maarten 't Hart in NRC Handelsblad zestien van columns over ongerijmdheden en inconcistenties in De Bijbel. Deze werden vanwege hun controversiële aard onthaald op een stortvloed van grotendeels woedende brieven. Wellicht mede om deze reden besloot de redactie met de serie te stoppen. In 1996 en 1997 volgden echter nog zeven bijbeloverdenkingen, die ook weer veel stof deden opwaaien. In deze bundel zijn deze drieëntwintig bijbelcolumns opgenomen, plus nog een even groot aantal andere die 't Hart niet eerder heeft durven publiceren.

zoeken in:
4,5
Ik persoonlijk vind deze bundel een klein meesterwerk te noemen, al komt dat in mijn geval waarschijnlijk omdat ik net zo gereformeerd ben opgevoed als Maarten 't Hart. Elk woord, elke anekdote, elke zin is herkenbaar. Verder is het erg goed, duidelijk en gemakkelijk leesbaar, verhelderend geschreven én doorspekt van een, voor mij persoonlijk onmisbaar, goed gevoel voor humor.

Het enige dat ik niet helemaal begrijp in dit boek, is de slotzin van het nawoord: "God bestaat niet." Nergens in de columns vind ik enige aanleiding voor deze overtuiging. 't Hart draagt ijzersterke argumenten aan om te geloven dat de Bijbel en het christelijk geloof onzinnig zijn, maar waarom 'God' dan meteen helemaal niet kan bestaan, werd mij niet duidelijk. Misschien bedoelt hij alleen die God uit de christelijke Bijbel maar, al noemt hij zichzelf overtuigt atheïst. Misschien krijg ik op deze vraag antwoord in zijn andere deel van De Schrift Betwist, welke hoog op mijn verlanglijstje staat.

Eindelijk heb ik het gevoel niet met mijn mond vol tanden te hoeven staan als een christelijke vriend uit mijn jeugdjaren mij eens zou vragen waarom ik niet meer kerkelijk ben en nu doorslaggevender argumentatie kan aanvoeren dan: 'ik had er geen zin meer in en vind mijn huidige leventje aangenamer'.

Spijtoptant
Ik heb helemaal geen ervaring met Maarten 't Hart, maar als ik zo jouw bericht lees, Rien, word ik erg aangespoord dit werk van genoemde schrijver te lezen.

Voorlopig komt het er niet van omdat ik nog wat ander spul op de plank heb liggen, maar ik zal het vast reserveren bij de plaatselijke bieb, zodat ik er zeker aan herinnerd wordt en dan komt het er over enkele weken wel van.

Van een schrijver als Maarten 't Hart wil ik eerst wat beschouwelijke werken lezen voor ik aan de romans begin. Ik wil eerst de schrijver zelf kennen, zeg maar.

{Edit: tot grote schande van de plaatselijke bieb is dit werk daar niet aanwezig in het bestand!]

avatar van psyche
psyche (crew)
In bibliotheek Maassluis, waar Maarten 't Hart jaren gewoond heeft en waar veel van zijn romans afspelen, is hij wel verkrijgbaar. Hij is zelfs 'thuis'.
Nu kan deze bibliotheek (waar ik altijd huur) 'van vrij ver weg' boeken reserveren. Misschien kan het ook andersom? Zou ik eens naar informeren bij je bieb.

Spijtoptant
psyche schreef:
In bibliotheek Maassluis, waar Maarten 't Hart jaren gewoond heeft en waar veel van zijn romans afspelen, is hij wel verkrijgbaar. Hij is zelfs 'thuis'.
Nu kan deze bibliotheek (waar ik altijd huur) 'van vrij ver weg' boeken reserveren. Misschien kan het ook andersom? Zou ik eens naar informeren bij je bieb.


Ik zal komende week eens informeren bij mijn bieb hier in Hengelo.

4,0
Ik als afvallige heb ontzettend genoten van Maarten's kijk en uitleg van de bijbelse verhalen, doorspekt met humor en logica.
Het geloof waarmee ik ben opgevoed zal mij mijn hele leven blijven achtervolgen en zie dan ook op zondag met lede ogen toe als ik kleine kinderen keurig in pak naar de kerk zie gaan met hun altijd (nep) glimlachende gezicht.
Voer voor het Riagg als ze ouder zijn en er mee komen te worstelen.

avatar van Wandelaar
Maarten ‘t Hart groeide op in Maassluis in een gereformeerd gezin, ging naar een christelijke school, de catechisatie, bezocht met zijn vader de ‘zwaardere’ kerkdiensten van de christelijk gereformeerden en kende de bijbelse verhalen en de gereformeerde uitleg van voor naar achter. De Bijbel was van kaft tot kaft Gods Woord en alleen al vragen stellen was ongepast. En dan was er altijd die angst voor Het Oordeel.

In de jaren ‘60 maakte hij de voorzichtige omslag mee onder theologen die - wat ze eigenlijk allang eerder ontdekt hadden - nu openlijker gingen uitspreken. Namelijk, dat je die waarheid van de bijbelse verhalen beter met een korreltje zout kunt nemen als je niet hopeloos wilt vastlopen met je gezonde verstand. De wetenschap bewees immers dat het gewoon menselijke geschriften waren met fouten, toevoegingen en tegenstrijdigheden.
De tijd van het gladstrijken van teksten die de twijfelachtigheid moesten wegnemen, was voorbij. Dominees kregen het benauwd en schoten in een kramp. Een strijd ontbrandde.

De intelligente jongeman Maarten zag de vragen over dat geloof duidelijk op zich afkomen. Het klopte niet. Te veel bijbelteksten spraken elkaar tegen en een gereformeerde leer was al helemaal niet te vinden in de Bijbel. Kortom: hij was voorgelogen. Wat de dominee met zoveel stelligheid verkondigde, kon niet waar zijn als je Bijbel echt serieus nam. In zijn romans zijn de vraagtekens bij zijn gereformeerde jeugd al heel duidelijk getekend.
Toen hij in de jaren '90 een serie columns schreef voor NRC over de Bijbel, ontplofte de brievenbus. Wat werd hierop gereageerd! De teksten werden verzameld uitgebracht in dit eerste boek onder de niet mis te verstane titel: Wie God verlaat heeft niets te vrezen.
Een paar jaar later verscheen het vervolg: De bril van God.

Maarten ‘t Hart heeft in zijn jeugd ingeprent gekregen dat je alles wat geschreven is letterlijk moet verstaan. En zo heeft hij het ook uit alle macht geprobeerd! De verontwaardiging bij hem is dan ook des te groter. En de ongerijmdheden in dat heilige boek zijn ook niet mis! Met welke god hebben we hier nog te maken, vraag je je met de schrijver af.

Een fragment:
“Twintig jaar lang heb ik op zondagmorgen in de eredienst de wet des Heren horen voorlezen. Zo’n duizend keer heb ik de een dominee horen aanheffen met de woorden: ‘Ik ben de Here uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgeleid heb.’ Dat zei hij week in, week uit tegen de Maassluizers, van wie de meesten nooit verder geweest waren dan het eiland Rozenburg! En dan volgde het eerste gebod: ‘Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben.’ Daar was ik iedere week weer verbaasd over. Van de zeshonderd gelovigen die de Zuiderkerk vulden, was er niemand die er ook maar naar taalde een andere god te dienen, laat staan goden in meervoud. Waarom moest daarvoor gewaarschuwd worden? Diende je God niet, dan was je ongelovig, atheïst, maar ‘andere goden’...?”

Typerend voor het denkvermogen van de jonge ‘t Hart. Het kraakte en piepte met alle denkbare logica. Tot de stekker van het geloof eruit werd getrokken. Een hele opluchting voor Maarten. Vraag is wel of hij er los van is. Dat lees ik in de stukken, die overigens met respect zijn geschreven, niet terug. Er blijft ook iets van liefde voor de tale Kanaäns merkbaar in zijn schrijven en hij heeft lof voor enkele theologen. We vinden verontwaardiging en soms wat overdrijving, een flinke portie humor, maar behalve de plaagstootjes naar Andries Knevel, bedient ‘t Hart zich niet van harteloos op de man spelen. Waar de schrijver goed in is: een anekdote tot leven laten komen. Je ziet als het ware zo'n dominee voor je staan. Maarten is een schrijver en een hele goeie. Geen theoloog, wel een geweldig observator.

Een boek dat geen uitgewerkte anti-theologie biedt, maar stukjes denkwerk aan de lezer meegeeft en uitdaagt. Moedig ook vooral. Heel moedig!

avatar van psyche
psyche (crew)
Wandelaar

Zie mijn bericht d.d. 6 april 2015 bij Magdalena - Maarten 't Hart (2015) - BoekMeter.nl

Gelukkig heeft hij bij zijn moeder evenmin op de man (of beter gezegd op háar) gespeeld, evengoed pijnlijk voor sommigen.

avatar van Wandelaar
psyche schreef:
Wandelaar

Zie mijn bericht d.d. 6 april 2015 bij Magdalena - Maarten 't Hart (2015) - BoekMeter.nl
Gelukkig heeft hij bij zijn moeder evenmin op de man (of beter gezegd op háar) gespeeld, evengoed pijnlijk voor sommigen.

Inderdaad was het gepast dat MtH wachtte met het schrijven van dit boek tot zijn moeder was overleden, Maar dan toch ... pijnlijk voor de nabestaanden. Aan het slot van zijn tweede deel De Schrift Betwist; de Bril van God, schrijft hij:
"Heus, deze verzameling bijbelstukken is mijn laatste woord geweest over deze materie, al is het, zolang tijdens het wieden de Psalmen blijven opwellen, natuurlijk niet ondenkbaar dat ik er in romans en verhalen incidenteel op zal terugkomen.".

Ik denk dat 'de materie' voor Maarten 't Hart nog zwaar op zijn maag lag en ligt. Hij kan er niet onderuit zijn verdriet, boosheid en verontwaardiging over wat het hoogste moest zijn in zijn leven, maar een illusie bleek, te uiten.
Ik proef de pijn. En dat hij die kanaliseert, begrijp ik goed.

inhoudelijk deugt er van het boek helemaal niks,
wat er staat wordt in het geheel n i e t zo gezegd of geschreven in de Bijbel,
wat er in dat geschrit van Maarten ' t Hart staat is of grote onkunde of bewust liegen en misleiding,
het is algeheel weerlegd in het boek
WIE BIJ GOD BLIJFT HEEFT NIETS TE VREZEN
en wat een schandalig en minderwaardig gedrag:
van De Eeuwige geprezen zij Hij
een karikatuur maken, en dan honen en schoppen
Thomas Blokland

avatar van Wandelaar
thomas1937 schreef:
inhoudelijk deugt er van het boek helemaal niks
Beste Thomas, als je dit nog leest, ik begrijp dat je de stukjes van Maarten 't Hart, hier gebundeld, niet kunt waarderen. De schrijver zet zich inderdaad af en doet dat niet altijd even fijngevoelig. Maar kennelijk had hij met de denkbeelden uit zijn jeugd, een geloof dat hem benauwde, nog iets te verrekenen. Dat is aan hem en daar ga ik niet over. Niet iedereen zal zo'n geloofswereld negatief ervaren hebben. De stukjes zeggen daarom niet zo heel veel over de bijbel, maar vooral over de schrijver en zijn frustratie. Tot ver in de middeleeuwen zijn de bijbelverhalen begrepen als niet-letterlijk te nemen verhalen met een boodschap, een geestelijke inhoud. Zo las ook Calvijn de bijbel. Het letterlijk opvatten is eigenlijk pas in de Verlichting opgekomen, als beweging tegen de opkomende bijbelkritiek. En met die rationalisatie ontstonden de brokken. Het moeten aanvaarden van onbegrijpelijke teksten botste met de logica en met dat probleem worstelen nog heel wat mensen vandaag de dag. Maarten 't Hart had het allemaal wat fijnzinniger kunnen opschrijven, dat is waar. Lef en frustratie dreven hem. Maar zo erg meent hij het niet. De oude Psalmen, lofliederen voor God, zingt hij nog regelmatig tijdens het onkruid wieden, verzekerde hij ons.

ZAP!
Wandelaar schreef:
Tot ver in de middeleeuwen zijn de bijbelverhalen begrepen als niet-letterlijk te nemen verhalen met een boodschap, een geestelijke inhoud.
Maar dat was niet de ervaring van 't Hart, zie mijn links hieronder. Prachtig als je met relativeringen van de kolder die nu eenmaal in de bijbel staat, bent opgevoed, zo is de praktijk lang niet voor iedereen... Onlangs was er bv. nog een predikant bij m'n vader op bezoek die in deze kwestie (moet je alles in de bijbel letterlijk nemen?) antwoordde met: "Tja, het is dan ook gelóven..." M.a.w., hij gelooft er dus wel in, nog steeds, anno '23. Al las ik in zijn grimas ook wel een bepaalde verlegenheid met de kwestie...
Wandelaar schreef:
Maar zo erg meent hij het niet. De oude Psalmen, lofliederen voor God, zingt hij nog regelmatig tijdens het onkruid wieden, verzekerde hij ons.
Ik zou er niet vanuit gaan dat 't Hart nog in de here is, als je dat soms wilt beweren? Hier, hier en hier is nog wat meer te lezen. Mooie liedjes zingen op de fiets, beetje spelen op een mooi orgel in een mooi gebouw en genieten van de schoonheid van de voorganger? 't Is me d'r eentje, die Maarten.

avatar van Wandelaar
ZAP! schreef:
Ik zou er niet vanuit gaan dat 't Hart nog in de here is, als je dat soms wilt beweren? .... 't Is me d'r eentje, die Maarten.
Nee, dat wil ik niet beweren. Wel dat hij er niet los van is en niet altijd de pest heeft aan het geloof op zich, wel aan de huichelarij en de uitwassen. Een zekere ambivalentie is hem niet vreemd en dat proef ik ook in deze stukjes die hij voor NRC schreef, die overigens wisselend van kwaliteit zijn. Afzetten tegen en er dan toch weer op terug komen. Het is me er eentje inderdaad.

En als geloven betekent: je verstand op nul zetten, dan heeft de predikant die je noemde er wat mij betreft weinig van begrepen.

ZAP!
Wandelaar schreef:
Nee, dat wil ik niet beweren. Wel dat hij er niet los van is en niet altijd de pest heeft aan het geloof op zich, wel aan de huichelarij en de uitwassen. Een zekere ambivalentie is hem niet vreemd en dat proef ik ook in deze stukjes die hij voor NRC schreef, die overigens wisselend van kwaliteit zijn. Afzetten tegen en er dan toch weer op terug komen. Het is me er eentje inderdaad.
Hij komt er volgens mij niet op terug, hij behoudt een aantal (aardse) dingen waar hij van kan genieten en neemt dan voor lief dat de EO of een bepaalde goegemeente met hem pronkt.
Wandelaar schreef:
En als geloven betekent: je verstand op nul zetten, dan heeft de predikant die je noemde er wat mij betreft weinig van begrepen.
Het is mijn interpretatie, ik kan natuurlijk niet weten wat de beste man mogelijk werkelijk denkt.

Gast
geplaatst: vandaag om 12:53 uur

geplaatst: vandaag om 12:53 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.