Litmanen 10 - Jari Litmanen (2015)
Fins
Sport
383 pagina's
Eerste druk: Tammi Publishers,
Helsinki (Finland)
Jari Litmanen groeide halverwege de jaren negentig niet alleen uit tot de lieveling van het Ajax-publiek, hij won ook alle prijzen die er te winnen zijn in het voetbal. Het was de start van een unieke loopbaan die vier decennia bestreek en hem onder meer bracht bij FC Barcelona en de club van zijn jeugddromen: Liverpool FC. Ook daar werd hij op handen gedragen door de supporters. Maar zelfs op het toppunt van zijn roem, toen hij allang recordinternational van Finland was, bleef Litmanen de stille, bescheiden man die hij van nature is, iemand die buiten het veld de spotlights liever niet opzoekt. Nu is dat voorbij: in dit boek spreekt Litmanen voor het eerst uitgebreid en openhartig over zijn leven en loopbaan tot nu toe, in zijn eigen woorden en zonder voorbehoud. Jari Litmanen speelde onder meer bij FC Barcelona, Liverpool en Ajax. Toen hij in Amsterdam arriveerde, had niemand ooit van hem gehoord. Toen hij er zeven jaar later weer vertrok, waren er in Nederland honderden kinderen naar hem vernoemd.
Wie op de voornamenbank van het Meertens Instituut zoekt ziet midden jaren 90 ineens de naam Jari opkomen, toen een zeer populaire voetballer, technisch sterk maar waarschijnlijk ook door z'n lange zwarte lokken en zijn bescheidenheid die het in Nederland goed doet wilden vele jonge ouders hun kind naar hem vernoemen. Maar een boek? Het probleem zit op drie dingen:
1. Jari heeft niets te zeggen. Hij was bescheiden en rustig op en naast het veld, maar ook een wat saaie grijze muis - ik denk alleen dat Dennis Bergkamp nog saaier is. Zijn jeugd is normaal. In tegenstelling tot een Zlatan die dan nog uit de favela's van Malmö en nog iets kan melden. Zijn leven kent geen enkele uitspatting, in tegenstelling tot een Andy van der Meijde die dan wel een enorm plat en oppervlakkig leven heeft in zijn boek, maar dat is op z'n minst nog vermakelijk. En verder lijkt hij helemaal niets meegemaakt te hebben.
2. Jarig zegt niets. Hij noemt alleen op waar hij gespeeld heeft, waar hij gescoord heeft, wie zijn medespelers waren et cetera. Allemaal feitjes die je zo kan opzoeken. Nergens iets over zijn leven naast het veld (op het hoofdstuk uit zijn jeugd na) of bijzondere anekdotes waar het voetbal vol van is. Alleen zegt hij af en toe dat hij het jammer vond dat hij niet werd opgesteld. Maar direct erachteraan melden dat hij de coach volledig begreep en naar niemand wrok koestert, om maar niemand op de tenen te trappen. Het is één groot mediagetrainde brok aan clichés dat hij ophoest. Zo zeer dat je hem gewoon niet meer gaat geloven, net als van die managers die alles gaaf vinden. Je wordt er heel erg moe van.
3. Jari is een waardeloos schrijver. Alles is gortdroog opgeschreven en daarnaast had er wel een redactie overheen gemogen. Veel herhaling erin met stukjes die een paar bladzijden later weer worden gemeld. Dan staan er veel overbodige tekstblokken ineens zomaar tussendoor. Daarnaast kent het boek veel storende fouten. Zo wordt er gerept over Sjaak Zwart (met een z ja) en iets eerder over het winnen van een bepaalde halve finale waarna een halve finale werd bereikt. Dit moet je er gewoon uit kunnen halen met een keer kritisch doorlezen.
Enfin, het eerste hoofdstuk rond zijn jeugd ging dan nog wel, daarom niet het allerlaagste maar 1,0*.
We komen (bij wijze van) niet eens te weten, wie zijn vrouw is. Het is bijna een opsomming van wedstrijden en statistieken. Dood en doodsaai!
Dan denk ik: zat de uitgever of zijn redacteur te slapen? Was er niemand die Jari Litmanen advies gaf? Dat of wat zonder voorbehoud schrijven iets behoeft. Uitwerking van de opgesomde feiten bijvoorbeeld, simpelweg door vragen te stellen bij zijn manuscript. Juist als iemand kennelijk stil en bescheiden is.
Doorvragen. Hoe zat dit of dat? Hoe kwam dat? Hoe was dat? Waarom was dat jammer? Wat dacht je? Wat voelde je? Wat gebeurde er toen? Enzovoort, enzovoort.
