Al-Khubz al-Hafi - Mohamed Choukri (1973)

Dit boek is geschreven in het Arabisch op uitnodiging van de vertaler Paul Bowles, die het werk met behulp van Choukri gelijktijdig in het Engels vertaalde. De Engelse versie werd direct uitgebracht (1973), later volgde een Franse vertaling en pas in 1982 werd het boek in de oorspronkelijke taal uitgegeven, het Arabisch (waarna het boek overigens weer lange tijd verboden werd in Marokko). (met dank aan eRCee)

Deze maand verscheen een nieuwe Nederlandse uitgave met een herziene vertaling bij Uitgeverij Jurgen Maas (voor de Berberbibliotheek).

Zag het inderdaad voorbij komen op zijn facebook. Komt hier toevallig een recensie van?

Al tijdje benieuwd naar Choukri, maar het komt er steeds niet van.

Korte indruk in NRC. Boek 4. Wie is er bang van een kalf? - NRC

Nogal tendentieus vind ik, omdat krampachtig een relatie wordt gelegd met de actualiteit. Met name de opmerking over 'primitieve moslims' slaat de plank mis. Dit boek gaat niet over religie maar over kolonialisme en armoede. (En opvoeden is al helemaal niet aan de orde.)

Uitgebreide recensie op Literair Nederland.

Samengevat: Mohamed Choukri wint er bepaald geen doekjes om in Hongerjaren. Dit autobiografische relaas over zijn jeugd in Marokko zo halverwege de 20e eeuw staat barstensvol ellende. De vorm is onopgesmukt en compromisloos, zo wordt bijvoorbeeld helemaal geen uitleg gegeven over context, maar dat is juist een sterke literaire keuze, omdat het de lezer meeneemt in de gemoedstoestand en de ervaringen van de ik-persoon. Ondanks de schijnbaar uitzichtloze omstandigheden gloort er aan het einde van het boek een sprank hoop: de schrijver zal leren schrijven.

Al gelezen? ?

Toevallig net in huis gehaald...!

5 sterren geven aan een boek vind ik moeilijk omdat ik niet weet of er een perfecte roman bestaat, of perfecte film, liedje etc. Dus met 5 sterren doel ik naast de kwaliteit ook vooral op mijn gevoel.

Dit boek deed mij om meerdere redenen wat. Het was mijn eerste Marokkaanse roman. Aangezien ik zelf van Marokkaanse komaf ben was het een bijzonder moment om eindelijk eens werk van Marokkanen uit Marokko te lezen. Verder was het erg leuk om de straten, pleinen en wijken te herkennen. Dit boek speelt zich vooral in Tetouan en Tanger af, daar waar ik mijn roots heb liggen en nog veel familie heb wonen.

Wat vooral indruk maakte tijdens het lezen is de harde manier van leven, de zelfkant van Marokko, hoe de straatkinderen hun dagen beleven. Het is zonder romantiek beschreven, je proeft dat de auteur zijn overlevingsinstinct waar hij als straatkind over beschikte, weer naar boven kon halen tijdens het neerpennen van zijn keiharde jeugd. Het is meer een inkijk in een chaotisch leven van een kind dat geen liefde heeft gekend. Tussen de regels door lees je ook iets over de toenmalige situatie in Marokko maar het is vooral een klacht tegen het onrecht en armoede zonder te klagen. Het is een schets van mensenlevens die te vaak vergeten worden.

Een mooie recensie:

'Hongerjaren' is 43 jaar later nog steeds literatuur van wereldniveau - DeWereldMorgen.be

Broeierige memoires vol seks, geweld, criminaliteit en schrijnende volksarmoede. De ik-verteller vrijt, drinkt en vecht zich murw om te ontkomen aan de uitzichtloosheid van zijn sloeberbestaan, terwijl er buiten zijn blikveld gewelddadigheden plaatsvinden rond het Spaanse kolonialisme in de rifstreek. Mohamed Choukri beschrijft het zonder een flintertje sentiment of mededogen naar zijn jeugdige 'ik', maar hij legt vooral de nadruk op de seksuele rijping van een jongeman die te vroeg leert dat gewelddadig zijn plek opeisen meer oplevert dan zachtheid. Kennelijk heeft 'An Untamed State' (2014) van Roxane Gay - waarin de schrijfster juist vanuit een vrouwelijke ik-vertelster schrijft over soortgelijke gevallen van machtsmisbruik en machismo - toch iets bij me losgemaakt. Ik stoorde me bij 'Hongerjaren' (1973) aan vaak onnodige beschrijvingen over fysiek, verbaal en seksueel geweld naar vooral vrouwelijke personages toe. (Al zitten er ook enkele merkwaardige passages in rond dierenseks en pederastie.) Alsof vrouwen verder geen persoonlijkheid hebben dan alleen de frustratie en de wellust die een tienerjongen op hen projecteert. De roman heeft een onverbiddelijke, directe stijl die nog steeds te makkelijk verward kan worden met 'realisme', maar waarvan de mysogene ondertonen niet op een sterke manier worden geproblematiseerd.

Mooie recensie van Guus Bauer, ook in relatie tot de bredere context van de roman. Tzum | Recensie: Mohamed Choukri - Hongerjaren - Tzum

Opvallend dat de twee citaten aan het einde van die recensie ook precies in mijn stuk voorkwamen dat twee weken daarvoor werd gepubliceerd. We zullen de recensie op Literair Nederland dan maar beschouwen als de gouden standaard denk ik?

Of Guus Bauer je gevolgd is weet ik niet, maar wel echt chapeau voor die uitvoerige recensie. Heb 'm herlezen nadat ik het boek zelf ook had gelezen.