
Fortune Smiles - Adam Johnson (2015)
Alternatieve titel: Als het Lot Lacht
Engels
Verhalenbundel
Psychologisch
272 pagina's
Eerste druk: Doubleday,
New York (Verenigde Staten)
In zes verhalen duikt Johnson in het leven van gewone mensen in ongewone situaties. Een programmeur die troost vindt in een digitaal evenbeeld van de president van de Verenigde Staten; een jonge man die naar de moeder van zijn zoon zoekt in een door de orkanen totaal geruïneerd Louisiana; een beklemmend perspectief van een vrouw met kanker die tussen slaap en wake leeft; een voormalige bewaker van een Stasi-gevangenis in Oost-Duitsland die fel zijn verleden ontkent, zelfs als de stukjes daarvan voor zijn deur gelegd worden. En last but not least twee deserteurs uit Noord-Korea die zich proberen aan te passen in het Zuid-Koreaanse Seoul terwijl een van hen de vrouw die hij heeft achtergelaten maar niet kan vergeten.
Ondanks die ellendige onderwerpen is dit boek enorm genietbaar. Dat komt in de eerste plaats omdat de verhalen over veel meer gaan dat die onderwerpen zelf. Het verhaal over verlamming (dat me sterk aan sommige verhalen van George Saunders deed denken) gaat ook over drones, Nirvana, het hologram van de Amerikaanse president en de troostende gedachte dat de deur van het leven altijd op een kiertje staat. Het verhaal over de natuurramp is vooral een verhaal over onverantwoordelijke ouders (en verantwoordelijke artsen).
Wat deze verhalen verder zo boeiend maakt is dat ze vaak spelen in een ethisch grijs gebied. De medewerker van de Stasi-gevangenis lijkt een heel redelijk mens, terwijl zijn slachtoffer misschien wel overdrijft (of hebben ze beiden een beetje gelijk?). Nog grijzer is het verhaal over kinderporno, waarin het hoofdpersoon een man is die naar kinderen verlangt en tegelijk die kinderen wil beschermen. Die de politie helpt bij het aanpakken van pedofielen en pedofielen helpt met het kinderpornovrij maken van hun computers. En het allerbelangrijkste, die steeds net zo menselijk klinkt als jij en ik.
Wat dit boek dan helemaal een feest maakt is dat Johnson ook nog een prima schrijver is. Op zijn Amerikaans, dat wel. Geen gebruik van metaforen, vergelijkingen of soortgelijke versieringen, wel proza dat in een paar regels een complete persoon of een complete situatie schetst. Proza dat wel van je verlangt dat je tussen de regels door kunt lezen (zodat je bijvoorbeeld in het verhaal Hurricanes Anonymous begrijpt dat Geronimo zijn vader en stiefmoeder nooit terug zal zien). Proza dat zo knap is dat je tijdens het lezen van het verhaal Interesting Facts (over een vrouw met borstkanker) nooit precies weet waar de mens ophoudt en de geest begint.
Is er dan niks op dit boek aan te merken? Weinig. Hooguit probeert Johnson in het verhaal Nirvana wel erg veel ballen in de lucht te houden en eindigt het (geweldige) verhaal over de Noord Koreaanse overlopers een beetje ongeloofwaardig. Maar goed, het zijn uiteindelijk verzinsels, en als ze zo worden verteld als Adam Johnson het doet, heb ik daar geen enkel probleem mee.
Boek van het kwartaal... Was me niet eerder opgevallen, leuk idee! Zojuist gereserveerd bij de bibliotheek ?
+1
Is dat al lang? Het boekmeterboek van het kwartaal?

Het was ergens halverwege dit boek, dat ik plots van oor tot oor grijnsde
Ok, ik hou me hier aan vast na het lezen van het eerste verhaal...

Ik ben na Nirvana ook nog niet geheel overtuigd. Aardig, maar niet bijzonder. Maar goed, ik ga deze verhalenbundel niet op 1 verhaal beoordelen. Vannacht ga ik verder met verhaal 2 en 3. En misschien ook nog verhaal 4.
Bij verhaal 4 (over de stelselmatig ontkennende Stasi medewerker, het verbaast mij zeer dat Dutch2.0 hem een redelijk persoon noemt en zegt dat de waarheid in het midden ligt. De Stasi man is een gewetenloos onmens die zelfs zijn eigen familie van zich vervreemd heeft met zijn medewerking aan het mensonterende regime in de Stasi gevangenis, hoe kun je die man in hemelsnaam een redelijke man vinden? Al denk ik wel dat de man oprecht gelooft in wat hij ontkent.) had ik daar geen last van, dat vond ik ook meteen het beste van de vier verhalen die ik tot nu toe las.
De 3 verhalen daarvoor vond ik best aardig maar pakten mij niet echt. Was verhaal 4 in dezelfde trant geschreven dan had ik het denk ik na 4 verhalen voor gezien gehouden. Maar het verhaal over de Stasi medewerker is dan eindelijk een bijzonder verhaal met zijn memorabel hoofdpersoon en zijn diepe slechtheid.
Spoilerdespoiler
Ik denk dat veel mensen het met je eens zullen zijn, wat betreft de stasi-medewerker. Ik vind het zelf geen onmens (ik geloof sowieso niet in onmensen, wel in mensen die soms slechte daden doen). Wel had hij een flinke blinde vlek voor de daden in de gevangenis. Wat betreft het meenemen van spullen van de gevangenen... Is het echt ondenkbaar dat in zo'n gevangenis de medewerkers de in beslag genomen spullen van de criminelen (want zo zagen zij die gevangenen nu eenmaal) meenamen? Is dat onmenselijk of gewoon menselijk zwakte?
Aan de andere kant overtuigde het slachtoffer me maar half. Ze gebruikte naar mijn idee wel erg grote woorden en soms wist ze ook echt niet waar ze het over had. Dat bedoel ik met 'de waarheid in het midden' (letterlijk schreef ik: 'of hebben ze beiden een beetje gelijk?' waarbij je moet bedenken dat hun perspectief totaal verschillend was en ze ieder vanuit hun eigen positie het verleden bezien). Natuurlijk is er sprake van dader en slachtoffer, maar misschien is die dader minder onmenselijk dan het slachtoffer je laat denken.
Ik heb ook het idee dat zoiets in de geest van Johnson moet zijn geweest. Ook in andere verhalen (en zeker het verhaal van de pedoseksueel) laat hij zien dat niemand helemaal goed of helemaal slecht is. Misschien dat ook hij niet in onmensen gelooft.
Ik denk dat veel mensen het met je eens zullen zijn, wat betreft de stasi-medewerker. Ik vind het zelf geen onmens (**ik geloof sowieso niet in onmensen, wel in mensen die soms slechte daden doen).
** Hoe mooi en menslievend het ook is wat je zegt, ik ben het niet met je eens cq ik zie het anders. Sommige mensen doen zulke puur slechte dingen, zijn zo gemeen of sadistisch of verdorven dat ze naar mijn mening de term onmens waardig zijn. Dit personage vond ik ook een echte slechterik. Dat hij dat door bepaalde omstandigheden is geworden (hetgeen voor de meeste slechteriken geldt denk ik, al zullen er misschien ook wel mensen zijn die het slechte al bij hun geboorte in zich dragen) doet er wat mij betreft niet toe. Hij vond het " voor de goede zaak" geen probleem andere mensen letterlijk te breken. Wie dat doet (en dan kan het uiteraard altijd nog veel erger en slechter) is voor mij een onmens. Al klopt het puur gezien ook weer niet, wie letterlijk een onmens is is geen mens en slechtheid zit wel degelijk in de mens. Maar dat terzijde.
Het is natuurlijk niet een verzinsel dat er in de DDR gevangenissen dingen gebeurden die het slachtoffer omschrijft. Wat hij ontkende en zij vertelde zijn wel dingen waar je niet over hoeft te discussiëren of ze wel of niet echt gebeurd zijn lijkt mij. Dus in die zin geloof ik niet in 'de waarheid ligt misschien in het midden'.
Wat de schrijver inderdaad goed doet is de oude Stasi neerzetten als iemand die oprecht gelooft dat ie niks verkeerd gedaan heeft. Ik vond het ook een erg goed verhaal. Vannacht ga ik waarschijnlijk de laatste twee verhalen lezen.
Want verhaal 1 biedt al de minst opwindende sex scene ooit van een plotseling volledig verlamde vrouw, verhaal twee biedt ook al het nodige kinderleed met onverantwoordelijke slechte ouders in een omgeving waarin een orkaan net alles vernietigd heeft. In verhaal 3 is de hoofdpersoon een verbitterde kankerpatient die zich afvraagt waarom ik en die tussen lichaam en geest zeilt en dingen ziet die haar hopeloze toestand nog hopelozer maakt. Verhaal 4 komt de oud Stasi en zijn slachtoffers (van zijn familie tot een ex gevangene) langs en dan zijn we alweer bij verhaal 5.
Waarom het toch een genietbaar boek is vertelde dutch2.0 al, dus verwijs ik graag naar zijn eerste bijdrage, zodat ik verder kan lezen en omdat ik daar niks aan toe te voegen heb.
Nu de eerste verhalen wat verder ingedaald zijn herzie ik mijn aanvankelijke mening, ik noemde ze best aardig maar (ze) pakten mij niet echt. In het totaal van het boek en het universum waarin Adam Johnson me binnen heeft geleid hebben ze me alsnog te pakken gekregen en zijn ze absoluut meer dan best aardig.
Maar genoeg geschreven, laat me weer gaan lezen!
Alleen nog
5.33 uur. Het boek is uit, al met al prima mee vermaakt. Rare verhalen, ook het laatste was weer buitengewoon ongewoon. De eerste 3 verhalen 3,5 ster, verhaal 4 en 5 4 sterren en verhaal 6 3,75 ster.
Ronden we het totaalbeeld af op 4 sterren.


Verhaal 1, 2 en 6 **,5 ster, verhaal 3 ***, verhalen 4 en 5 ****. Ik rond het af naar drie sterren.
Een onmisbare gids voor onze nieuwe eeuw. Het staat er echt.
Ik weet weer waarom ik geen vertalingen lees...:P
Dan was dit de pay-off geweest:
Wel klopt het dat het verhalen zijn over gewone mensen in ongewone situaties.
Dat maakt dat sommige verhalen me een unheimisch gevoel geven. Ik wil me helemaal niet inleven in een voormalig bewaker van een Stasi-gevangenis of een pedofiel.
Laten dat nu net de verhalen zijn die ik het sterkst vond. Want wat mij betreft klopt juist daar wel wat op de achterflap staat. Deze verhalen bieden (mij) een van de meest ware voldoeningen van het lezen: de mogelijkheden om weg te zinken in werelden die we niet of nauwelijks kennen.
Nirvana: 2* AJ heeft zich m.i. nogal verloren in technische details, wat me afleidt. Het verhaal raakt me niet.
Anonieme Orkanen: 3* Wat een rot slot
Interessante feiten: 3,5* Knap surrealistisch en licht ontroerend.
George Orwell was een vriend van me 4*: Maar de drank had haar dan al weggevoerd. Ik streelde over haar haren en liet mijn hand langs haar schouder glijden. Ik geloofde dat ze die gebaren kon waarnemen ... Dat is de reden waarom ik, als haar vage snurken begon, haar kamerjas opende en langzaam en teder met haar begon te vrijen waarmee de voormalig bewaker van een Stasi-gevangenis zowel binnen als buiten die muren van die gevangenis vrijwel direct treffend wordt neergezet.
Dark Meadow: 4,5* Hoe gewone mensen in ongewone situaties meesterlijk verontrusten.
Als het lot lacht: 4* Gelukkig maar dat ik aan de andere kant van de aarde woon. Mooi slot van de hele bundel.
Gemiddeld 3,5*
Hurricanes Anonymous is al een stuk beter, al vind ik het einde ronduit tegenvallen.
George Orwell was a friend of mine was voor mij het verhaal dat met kop en schouders boven de andere uitsteekt. De vraag blijft over hoe het nu echt was, wie de waarheid verdraait of...
Dark Meadow was het 2e beste verhaal. In ieder mens zit goed en kwaad. Hoe moeilijk is het om te vechten tegen je eigen demonen.
En dan het laatste verhaal, wat voor mijn gevoel weer een beetje een afgang was.
Toch wel genoten van dit verrassende boek.
"These are tales of love and loss, natural disasters, the influence of technology, and how the political shapes the personal. Tender, wry, utterly compelling, they show us humanity where you might least expect it."
Deze tekst is voor mij wel de correcte samenvatting van het boek.
Humanity where you might least expect it. En zo is het precies.
Viel wel mee, toch? Omdat ik wist dat er me ook nog ergens in het boek een pedofiel te wachten stond vreesde ik het na jouw opmerking het ergste, met dat kind. Maar het is gewoon een open einde. Man en vrouw gaan naar het westen, om bij zijn vader een auto te regelen, die ze kunnen gebruiken om een zaak te beginnen. Misschien komen ze terug, misschien niet. Of dat laatste voor dat zoontje heel dramatisch is vraag ik me af. Dat is bij die Dr. Gaby in goede of zelfs betere handen.

Ik vond het ook een rot slot ?
Viel wel mee, toch? Of dat laatste voor dat zoontje heel dramatisch is vraag ik me af. Dat is bij die Dr. Gaby in goede of zelfs betere handen.
In goede of zelfs betere handen zou best kunnen. Of voor het kind dat voldoende opweegt tegen het gegeven dat zijn vader met de noorderzon vertrekt is nog maar de vraag. Was hij het niet waard dat zijn vader bleef? Denk bijvoorbeeld aan programma's als Spoorloos en DNA onbekend. Die zouden niet gemaakt kunnen worden zonder dit soort plots. De vader had beter kunnen weten gezien de relatie met zijn eigen vader.