Kavkazskiy Plennyy - Vladimir Makanin (1995)

Wrange kafkaëske verbeelding van oorlog in de Kaukasus als een existentiële zinloosheid: relaties tussen mensen worden getekend door de absurde logica van oorlogsvoering, waarbij moraliteit en medemenselijkheid ondergesneeuwd raken door overlevingsdrang. Tegelijkertijd is het strijdtoneel een plek waar toevalligheden en gekregen orders noodlottige consequenties kunnen hebben voor mensenlevens. Gevolgen van misstappen, onhandigheden en inschattingsfouten komen voor rekening van de soldaten ter plaatse, terwijl aan de andere kant de machtsstructuur van leger/rebellen doordrongen is van corruptie en wederzijdse financiële belangen. Die cynische catch-22 leidt tot een kapitalistisch systeem waar geld meer waard wordt dan menselijke individuen.

Qua sfeer en toon is het een voorland voor zijn latere roman 'Asan' (2008). Ook hier wordt het oorlogsgeweld beschreven vanuit de laconieke verteltoon van een ouder personage, dat overvallen wordt door een plotselinge mildheid op een plek waar het niet tot uiting kan komen. Weemoedig beschreven machteloosheid, waarbij het affect van natuurschoon als een pijnlijk contrast werkt tegen de lelijkheid van de oorlogsbusiness. Het werk is misschien een tikkeltje te ambitieus voor iets meer dan dertig bladzijdes, maar de zinnelijk beschreven homoseksuele aantrekkingskracht tussen soldaat en gevangene is aangrijpend in zijn eenvoud. Zoals altijd bij Makanin: met wrange ironie die ontroert, afschuw oproept én daadwerkelijk hilarisch kan zijn.