menu

L'Amour et les Forêts - Eric Reinhardt (2014)

Alternatieve titel: De Liefde en de Wouden

mijn stem
4,00 (1)
1 stem

Frans
Psychologisch

336 pagina's
Eerste druk: Gallimard, Parijs (Frankrijk)

'De liefde en de wouden' is een roman die de mechanismen van een disfunctionele relatie inzichtelijk maakt. Gebruikmakend van drie stemmen, vertelt Éric Reinhardt het verhaal van Bénedicte Ombredanne, de hoofdpersoon, een lezeres met wie hij in gesprek raakt. Ze droomt over een groots en meeslepend leven, maar zit vast in een verstikkende thuissituatie. Waarom blijft Bénedicte bij haar man? Waarom blijft ze de schijn ophouden? Haar zus Marie-Claire poogt als derde verteller hierop het antwoord te geven.

zoeken in:
avatar van Donkerwoud
4,0
Damn. Na een magistraal openingshoofdstuk over een schrijver die een lezeres ontmoet, zakt het in de hoofdstukken erna als een plumpudding in elkaar als de eerdere ideeënrijkdom afzwakt. Over schrijven en mensen beroeren met taal als ware het een liefdevolle band tussen schrijver/lezer. Hopen dat Reinhardt zich weet te revancheren als ik verder lees...

avatar van Donkerwoud
4,0
Een moderne Bovary: voorbij het cliché van de verveelde huisvrouw

Bij Eric Reinhardt is het erotische politiek en het politieke erotisch. In zijn eerdere roman 'Le Système Victoria' (2011) koppelde hij de neoliberale utopie van Ayn Rand met een overspelrelatie tussen een brave huisvader en een libertijnse lichtekooi. Hun gepassioneerde liaison is als een politieke, filosofische en vleselijke vermenging van ideeën - en lichamen- tussen twee invloedrijke figuren in het moderne Franse bedrijfsleven. Daarbij spaart Reinhardt zijn lezers niet met ongegeneerd platte beschrijvingen van de coïtus en het verdere gebeuren rond het liefdesspel. Tegelijkertijd is die ordinaire platheid vervat in klassiek lijkend proza: met lange zinnen vol barokke sfeerschetsen van ontwrichtende stadsdrukte en idyllisch natuurschoon, waarbij de personages als sentimentele romantici smachten om hun levenslot in handen van anderen te leggen. De verheven liefde in de moderne tijd, tegelijk bespot en opnieuw verheerlijkt.

'L'Amour et les Forêts' (2014) grijpt terug op het conflict uit Flauberts klassieke overspelroman ‘Madame Bovary’ (1856), waarin een verveelde huisvrouw haar burgerlijke bestaan probeert te ontvluchten door seksuele affaires aan te gaan met minnaars. Hier heet het vrouwelijke hoofdpersonage Bénedicte Ombredanne. Net als Emma Bovary zit zij gevangen in een liefdeloos huwelijk met een slappe zak waar zij niet veel meer om geeft. Deze Jean-François wordt niet enorm uitgediept, maar vanuit het gezichtspunt van Bénedicte is hij een tirannieke, dwingende figuur, die, hoewel hij in eerste instantie niet agressief naar haar is, toch een verstikkende persoonlijkheid heeft. Ze hoort continu geringschattende, veroordelende opmerkingen over haar uiterlijk en kledingkeuze. Zij krijgt geen millimeter bewegingsruimte om zich te kunnen ontplooien, omdat haar man en kinderen haar steeds in de rol blijven duwen van een zorgende moeder. Inktzwarte huwelijkse horror.

Het mag geen verassing heten dat Bénedicte Ombredanne hetzelfde pad volgt als de iconische Franse vreemdgangster: zij neemt een minnaar. Via het wereldwijde web komt zij bij de antiquair Christian terecht. Haar eenmalige minnaar is alles wat haar eigen echtgenoot niet is: empathisch, smaakvol, eloquent, perfecter dan perfect. Die eenmalige liaison is voor Bénedicte – en voor de lezer net zo goed – een bitterzoete afwisseling op de psychologische terreur in de andere passages. Het is sensueel. Het is zinnelijk. Het is een creatieve outburst van filosofieën en ideeën waarin de huisvrouw voor het eerst in lange tijd zichzelf kan uiten met observaties over haar eigen positie in de wereld. Zo Eric Reinhardt me in de eerdere passages murw wist te slaan met de verschrikkelijke ellende binnen dat deprimerende huwelijk; zo breekt hij met hetzelfde narratief door er een dromerige ideaal-liaison tegenover te zetten. Voor het plot en de karakteropbouw is het een welkome breuk omdat ik het personage écht een beter leven ging gunnen, maar het heeft ook een ironische lading die ik bijzonder smakelijk vind.

Bénedicte Ombredanne en Emma Bovary hebben namelijk een groot verschil met elkaar. Gustave Flaubert meende conform zijn tijdsgeest dat hij probleemloos vanuit het gezichtspunt vanuit een vrouwelijk personage mocht schrijven. Eric Reinhardt voert zichzelf als een personage op. Het werk kent namelijk één verteller en twee vertelsters die hun subjectieve weergave geven van de vrouwelijke romanfiguur. Zo begint het werk met het gezichtspunt van de mannelijke schrijver die zelf geïntrigeerd raakt door het leven van een lezeres die tegelijkertijd zijn romanpersonage is. Dat uitgangspunt wordt geholpen omdat Reinhardt niet de meest sympathieke versie van zichzelf neerzet. Hij is een goed bedoelende rotzak ('een nice guy') die alleen maar aan de oppervlakte interesse heeft in de lezeres/het romanpersonage die plotseling in zijn leven komt.

Door de artificiële opzet krijgt het een smakelijke ironische lading, waarbij het voor 'de echte lezer' steeds in het midden blijft wat er nu eigenlijk bedoeld wordt. Eigenlijk laat de fictieve Reinhardt zich ook leiden door de seksuele driften en het beschadigde mannelijke ego waar het monsterlijke personage Jean-François zo verschrikkelijk door wordt. Tegelijkertijd verwijzen de passages waarin
Bénedicte Ombredanne als verteller wordt opgevoerd ook weer steeds naar metaforen over scheppen en creëren. Over het jezelf uiten als de leefomstandigheden beperkend zijn en de fictie een enige uitgaansplek vormen om de gefnuikte verlangens en de unieke eigen stem mee vorm te geven. Het creëren en het gecreëerde als een vorm om emancipatie te vinden die in het banale dagelijkse bestaan niet mogelijk is.

Begrijp me niet verkeerd, want 'L'Amour et les Forêts' (2014) is absoluut geen grappig boek. Het huwelijkse leed van Bénedicte Ombredanne wordt pijnlijk invoelbaar gemaakt. Op momenten dat je denkt dat het niet erger kan, dan weet Reinhardt nog nieuwe manieren te vinden waarmee het de huwelijkse trouw schetst als een mensonwaardige ballast waar creativiteit en zelfontplooiing worden gesmoord. Het maakt pijnlijk invoelbaar dat een vrouwelijk personage zich ondergesneeuwd ziet raken door vooroordelen, projecties, vaste rolpatronen en de positie die de verschillende geslachten nog altijd ten opzichte van elkaar hebben. De nog altijd als zedeloos gekenmerkte liaison is een ontsnapping aan het keurslijf waarbinnen zij zich zo schandelijk in gevangen voelt.

En toch weet je het niet zeker: is het ironie of serieus? Zijn het archaïsche taalgebruik en de verwijzingen naar de romantische verteltraditie bedoeld als scherts? Kan een mannelijke schrijver als Eric Reinhardt over emancipatie en seksisme schrijven zonder dat hij daarbij gelimiteerd wordt door zijn eigen positie? En wat zegt dat dan weer over een schrijver als hij zijn foute kanten uitvergroot en projecteert op een vertelling die vervolgens weer van invloed is op het lezerspubliek? Madame Bovary vertalen naar een moderne roman is een cliché op zich, maar Eric Reinhardt weet de oorspronkelijke zedenschets te verplaatsen naar een werk dat eigentijdse valkuilen en urgente discussiepunten weet aan te snijden. Over dromerige verlangens in het tijdperk van nieuwe communicatie als datingsites, e-mailverkeer en de nieuw ontstane gevoeligheden rond man- en vrouwverhoudingen.

avatar van eRCee
Heel interessant stuk Donkerwoud. Overigens denk ik dat de motieven van Emma Bovary, als vrouw van haar tijd, niet in hoofdzaak seksueel zijn, het gaat haar om 'de liefde' en aandacht, bijzonder zijn, tegenover inderdaad de sleur en het keurslijf.

avatar van Donkerwoud
4,0
Bedankt, eRCee. En je hebt natuurlijk gelijk over Madame Bovary. Dat ligt overigens ook in lijn met deze roman, want in het laatste hoofdstuk komt precies datgene terug wat jij nu schetst.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:12 uur

geplaatst: vandaag om 21:12 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.