menu

Onheilig - Roos van Rijswijk (2016)

mijn stem
3,36 (7)
7 stemmen

Nederlands
Psychologisch

224 pagina's
Eerste druk: Querido, Amsterdam (Nederland)

Via een willekeurige hotelaanbieding belandt Miguel Sluyter in de kleine Duitse stad Nieheim. Zijn leven daar bevalt hem beter dan zijn kantoorbestaan in Amsterdam. Hij keert niet terug, en maakt op zijn brommer lange tochten langs velden en door bossen. Maar dan wordt zijn moeder, die nooit om zijn nieuwe adres vroeg, ernstig ziek. Ze besluit op zoek te gaan naar haar zoon. Terwijl zij vecht tegen de hittegolf die de stad teistert, reist Miguel de tegenovergestelde richting uit. Zijn moeder nog één keer zien. Onder zijn hoede heeft hij Jorge, een simpele jongen die tot Miguels vreugde en frustratie nooit van zijn zijde wijkt. Kun je bevriend zijn met iemand voor wie je verantwoordelijk bent? Hoe verantwoordelijk ben je voor je familie?

zoeken in:

avatar van liv2
'een subtiele, onnadrukkelijk eigenzinnige roman'

****

NRC recensie

avatar van liv2
Het interview met Roos van Rijswijk is terug te vinden in het volgende topic:

De Site >> Algemeen >> Interviews georganiseerd door Boekmeter


avatar van liv2
Winnaar Anton Wachterprijs 2016!

(De Anton Wachterprijs is een tweejaarlijkse prijs voor een Nederlandstalig literair prozadebuut)

avatar van eRCee
Voor de volledigheid nog het eerdere interview van Boekmeter met deze schrijfster (omdat de link hierboven er niet meer naartoe leidt): klik.

avatar van Donkerwoud
3,0
Ik sterf, jij niet

Roos Van Rijswijk bewijst dat ‘de blues’ in de Nederlandse literatuur niet gestorven is met het overlijden van Bernlef. Vooral bij monde van de stervende ik-vertelster Angelique, die haar therapeutische bekentenissen optekent voor een behandelaar, weet van Rijswijk een bitterzoete mengeling van weemoedigheid en nostalgisch verlangen in haar taal te leggen. Het is klein geschreven proza zonder teveel opsmuk van pretentieuze metaforen of lyrisch taalgebruik dat de dingen mooier maakt dan ze zijn. In de passages van de moeder hoorde ik een doorleefde rokersstem, schrapend, haar gefrustreerde ongenoegen uiten over een wereld die straks doorgaat als zij overlijdt.

De persoonlijke, intieme ik-vertelster (moeder Angelique) wordt afgewisseld met een afstandelijke vertelinstantie, waarmee een ander personage (zoon Miguel) met meer afstand wordt beschreven. Het is literair gezien een aardige vondst om zo de psychologische afstand te schetsen tussen iemand die dichtbij de dood staat en iemand die het alleen als buitenstaander ervaart. De gekozen opzet komt alleen niet helemaal uit de verf, omdat het conflict in de roman eruit bestaat dat moeder en zoon volledig langs elkaar heen leven, zelfs nu er een heftige gebeurtenis op handen is die hen de mogelijkheid ontzegt van een uiteindelijke verzoening.

Door de afwezigheid van een direct conflict tussen de hoofdpersonages, moet ‘Onheilig’ het hebben van een meanderend geheel van sfeerimpressies en innerlijke bespiegelingen. Bij de stervende moeder pakt dat goed uit, want alles wat zij waarneemt, zich herinnert of op het moment ervaart, krijgt een tragische lading tegen het licht van haar levenseinde. De zoon is voor mij een minder interessant personage – soms een beetje geforceerd zelfs – omdat hij net zo vruchteloos ronddoolt als zijn moeder, maar niet het vroegtijdige einde gaat hebben waarmee haar lot is bezegeld. Het gevolg is dat de roman bij mij nooit echt onder de huid ging zitten, omdat het niet de juiste spanning vindt om de fantastische opzet naar een hoger plan te tillen Een knap debuut, maar het is voor mij nog een tikkeltje te zoekend om de juiste toon vast te blijven houden. Komt vast goed met een toekomstige vervolgroman.

TomWaitz
Roos van Rijswijk heeft met dit debuut de Anton Wachterprijs 2016 gewonnen en werd door de Volkskrant uitgeroepen tot het literaire talent van 2017. De belangrijkste verhaallijn is die over de moeilijke relatie van een moeder met haar zoon.

De moeder heeft kanker. Er kan enkel aan pijnbestrijding worden gedaan. Ze woont in Amsterdam, waar Leendert haar af en toe bezoekt om haar cannabis te geven tegen de pijn, later ook een pistool en heroïne. Ze heeft ook een oudere zus. Ze heeft haar zoon nooit warmte en liefde kunnen geven. Die zoon, Miguel, is het resultaat van een slippertje met een Mexicaan. Hij is alle hectiek van zijn baan beu en heeft een huis verbouwd in Nieheim, een piepklein stadje in Duitsland. Hij leeft er samen met Jorge, een mentaal beperkte Spanjaard of Mexicaan, die aan hem is toegewezen door de gemeente. Wegens zijn huidskleur worden ze als broers gezien. Om te overleven, klussen ze wat in de omgeving.

De moeder schrijft een dagboek voor haar therapeute. Die pagina’s zijn het mooiste om te lezen omdat de moeder een apart soort zwarte humor heeft: een cynisch en genadeloos gekanker op alles en iedereen. Over haar zoon: “Ik weet niet of mijn leven begon of eindigde toen Miguel kwam, ik neig naar dat laatste. Het eindigde toen ik doorhad dat hij zou komen, toen het te laat was om hem tegen te houden.” Een passage die je niet meteen associeert met een stervende vrouw: “Ik kijk in bed naar porno en probeer niet aan mijn botten, longen, borsten en ingewanden te denken. Zo nat als vroeger word ik niet meer, als je dat wilt weten.” Over zichzelf: “Ik was geen gezelschap, geen mens, maar een tafeltje dat net niet goed neergezet is waardoor je er steeds je kleine teen aan stoot.”

Onheilig is een verhaal over een moeilijke relatie tussen een moeder en een zoon, over gebrek aan communicatie, twijfels, angsten, herinneringen. De stijl van het boek: een mooie afwisseling tussen de hoofdstukken over de moeder (in de ik-vorm) en haar zoon (in de meer afstandelijke hij-vorm). Soms zorgen die hoofdstukken voor een bevreemdend effect omdat ze, als in een droom, in elkaar overlopen. De woordkeuze van van Rijswijk valt op: er staan woorden in die treffend iets beschrijven, alsof het op een andere manier echt niet kon. Ze schrijft ook een verhaal dat niet uit de pen van een Nederlandse auteur lijkt te komen: er zijn natuurlijk verwijzingen naar bestaande plaatsen in Amsterdam en ook Nieheim bestaat echt, maar zonder mijn vinger er echt op te kunnen leggen, is van Rijswijcks roman on-Hollands. Dat is een compliment. Met Onheilig heeft ze de basis gelegd van een mooi oeuvre.

Ted Kerkjes
TomWaitz schreef:
Ze schrijft ook een verhaal dat niet uit de pen van een Nederlandse auteur lijkt te komen: er zijn natuurlijk verwijzingen naar bestaande plaatsen in Amsterdam en ook Nieheim bestaat echt, maar zonder mijn vinger er echt op te kunnen leggen, is van Rijswijcks roman on-Hollands. Dat is een compliment.
Dit is geen aanval, hoor, maar ik vind het compliment "on-Nederlands goed" altijd een beetje onzinnig en vreemd. Alsof er geen goede kunst uit Nederland komt. Verder een een goede recensie overigens, hoor!

Gast
geplaatst: vandaag om 17:05 uur

geplaatst: vandaag om 17:05 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.