
Smert Ivana Iljitsja - Lev Tolstoj (1886)
Alternatieve titels: De Dood van Iwan Iljitsj | Смерть Ивана Ильича
Russisch
Sociaal / Psychologisch
98 pagina's
Eerste druk: A.F. Marksa,
Sint-Petersburg (Rusland)
Iwan Iljitsj is een hoge gerechtsdienaar bij het gerechtshof van Sint-Petersburg die met zijn vrouw en gezin een zorgeloos bureaucratisch leven leidt. Op een dag begint hij te lijden aan een geheimzinnige pijn in de linker onderbuik. De pijn wordt alsmaar ondraaglijker en Iwan wordt ernstig ziek. Hij wordt geconfronteerd met het vooruitzicht te sterven en begint te beseffen dat hij nooit waarlijk geleefd heeft. Iwan en de mensen in zijn naaste omgeving durven de dood niet in het gezicht zien, en hun ware gevoelens te tonen. Gedurende zijn sterfbed begint Iwan in te zien hoe de relatie met zijn omgeving werkelijk is.
- nummer 190 in de top 250
Het boek lijkt 1 grote angstkreet(met vleugen van hoop) van een mens die weet dat er binnenkort niets meer zal zijn.

Wat ik me ook nog kan herinneren is de prachtige toneelbewerking van de novelle, gespeeld door Henk van Ulsen, zo begin jaren 90. Het was eigenlijk wel bizar, het hele stuk ging over de dood en de zaal was tot de nok gevuld met stokoude mannetjes en vrouwtjes. Die hebben waarschijnlijk niet goed geslapen, die nacht. Ikzelf was nog relatief jong, dus ik had er minder last van.
Hoe dan ook, prachtig boek!
4,5*
Hoe dan ook, prachtig boek! 4,5*
Een vol punt meer dan De Kreutzersonate?
Vrij sterk boekje wat mij betreft, hoewel ik het meeste al wel eens was tegengekomen. "Dood gaan altijd de anderen", wellicht dat Mulisch deze zin stal van Tolstoj. Verder een mooie, tegen het eind ook indringende beschrijving van het stervensproces en de psychologische (zoniet existentiele) aspecten die daarbij een rol kunnen spelen. Daarom een aanrader voor elke arts in spe.
Achteraf is het begin van De Dood van Iwan Iljitsj overigens behoorlijk verrassend. Prachtige wisseling van tijd en personage! 3,5*

Yup. Beide boeken zijn even goed geschreven (hoewel Tolstoj qua stijl mijn minst favoriete ouwe Rus is) maar het onderwerp van deze novelle sprak me veel meer aan dan dat van De Kreutzersonate. De dood van Iwan Ilijitsj had naar mijn idee ook wat meer diepgang (hoewel De kreutzersonate natuurlijk allesbehalve een oppervlakkig werk is).
De dood van Iwan Ilijitsj had naar mijn idee ook wat meer diepgang (hoewel De kreutzersonate natuurlijk allesbehalve een oppervlakkig werk is).
Dat vond ik helemaal niet. De Kreutzersonate biedt voorafgaand aan het verhaal juist een expliciete, inhoudelijke discussie. Daarbij is het echt op het scherpst van de snede geschreven. Wat mij betreft dus nog een klasse beter dan deze.
Overigens is de schrijfstijl sec (dus alleen het taalaspect) van Tolstoj toch wel wat beter dan die van Dostojewski, lijkt me.

Overigens is de schrijfstijl sec (dus alleen het taalaspect) van Tolstoj toch wel wat beter dan die van Dostojewski, lijkt me.
Allicht dat Tolstoj een wat meer gedegen schrijver is dan Dostojewski, maar ik vind zijn stijl niet echt prettig. De andere ouwe Russen waarmee ik bekend ben (Dostojewski, Tsjechow, Toergenjew, Gogol) hebben alle een wat lossere stijl, met wat meer ruimte voor humor. Tolstoj daarentegen vind ik eerlijk gezegd maar een droogstoppel. Kwestie van smaak dus.
Tegenwoordig krijg je van minder ingrijpende gebeurtenissen al een midlifecrisis, maar ik betwijfel of het ooit nog zo mooi wordt opgeschreven.
Achteraf is het begin van De Dood van Iwan Iljitsj overigens behoorlijk verrassend. Prachtige wisseling van tijd en personage! 3,5*
Waarom vond je die zo prachtig? Verrassend was hij zeker, en ik vond hem ook niet onaardig, maar uiteindelijk zag ik de toegevoegde waarde er niet volledig van in.
Verder deel ik je mening overigens helemaal: mooi, indringend, maar ik had wel het idee dat ik veel gedachtes al eens elders had gelezen.

En vraag alsjeblieft niet door.

Tolstoj schetst ook een mooi portret, van de man, zijn leven en het hogere leven waarin hij verkeert.
Toch begon halverwege de klad er een beetje in te komen. Veel herhaling, meer van hetzelfde. Ondanks dat je in het hoofd van een stervende man kijkt, wist hij steeds minder te boeien en te interesseren.
Verder wel in een mooie stijl geschreven, en het leest redelijk vlot. Tevens lijkt het onderwerp en wat daarbij hoort, van alle tijden te zijn.
Dit 'speciaals' heb ik achteraf wel in andere Tolstoj-boeken gevonden, dus het is een jammere zaak dat hij het er hier niet in kreeg.
Meesterlijk, ik heb er geen ander woord voor, thomzi50...
Behalve dat is het ook het alledaagse wat het tijdloos en dus weer bijzonder maakt. Bijvoorbeeld hoe het is als je een nieuwe woning betrekt:
“En zo begon het leven in de nieuwe woning, waarin, zoals dat altijd gaat, toen ze er goed en wel woonden toch nog net één te kort was, en met het nieuwe inkomen dat, zoals dat altijd gaat, toch net een beetje – zo’n vijfhonderd roebel – te krap was, en het ging heel goed. (…) Toen er niets meer te regelen viel werd het wat saai, het was of ze wat misten, maar toen kwamen er nieuwe kennissen en nieuwe gewoonten, en het leven vulde zich.”
Dit lijkt zo eenvoudig geschreven, maar het is zo dodelijk raak, zoals zoveel zinnen, zoveel passages precies goed zijn. Het boek komt uit 1886 maar zou ook nu geschreven kunnen zijn omdat Tolstoj (zoals ook Dostojevski dat kon) de essentie weet te raken. Ja, en zoveel woorden heb je dan niet nodig om iets historisch neer te zetten.