‘De lezer zal misschien opwerpen, dat mijn betoog de grens van het geoudehoer nadert, of zelfs al overschreden heeft. Er is niets tegen geoudehoer, zolang er maar Gods zegen op rust, dat is wat ik altijd zeg.’ (Uit het hoofdstuk ‘Brief uit Amsterdam’)
Het citaat, dat volgens mij als adagium van Reve kan worden opgevat, dekt de strekking van de reisbrievenroman
Op Weg naar het Einde. Een vrijwel volstrekt plotloos verhalenbundel met onnavolgbare
bullshit talk, geschreven vanuit plaatsen als Edinburgh in Schotland, Camden Town in Londen en Algeciras in het Spanje van dictator Franco, gericht tot de lezers van het tijdschrift
Tirade.
Desalniettemin verveelt Reve niet in
Op Weg naar het Einde en bleef ik het boek toch gestaag doorlezen. De inhoudsloze stijloefening werkt aantrekkelijk en deze malle schrijver kon mij zelfs hier en daar een glimlach op het gezicht doen opwekken, wanneer hij uit het niets personen in zijn directe omgeving de ziekte toewenst of ze zinloos de kop wil inslaan. Ironie die je ook vindt in de werken van Herman Brusselmans.
Ik las in een
interview met de schrijver Herman Koch dat het boek hem inspireerde en dat hij het vandaag de dag nog voorleest aan middelbare scholieren om hen aan te moedigen hieraan te beginnen. Aan het laatste twijfel ik of dat altijd een succes is. De provocerende context van die tijdgeest waarin er over mannenliefde wordt geromantiseerd en wordt geschopt tegen de beknellende zeden van de kerk, ontgaat je toch wel als jonge lezer.
‘O, lieve, lieve mensen, ik houd van u, en ik omhels u allen hartstochtelijk, ondanks de geduchte afstand. Laten we elkaar niet haten, maar, integendeel, elkaar liefhebben, gezamenlijk op de Dood wachten, en het ons in de tussentijd aan niets laten ontbreken.
Wanneer ik van hier vertrek, en waarheen ik dan gaan zal - alleen God weet het. Hem wil ik gehoorzamen, en tot glorie van Zijn Eeuwige Naam zal ik het vaandel wederom opheffen en voortdragen, waarop geschreven staat: Op Weg Naar Het Einde.’ Aldus het slot.
Inhoud:
Brief uit Edinburgh
Brief uit Amsterdam
Brief uit Camden Town
Brief uit Gosfield
Brief uit schrijversland (Modern Toerisme)
Brief in een fles gevonden