Die Verlorene Ehre der Katharina Blum - Heinrich Böll (1974)

Mijn tweede Böll in korte tijd, en hoewel het talent van de man nog steeds duidelijk is, beviel het me toch een stuk minder goed. Om te beginnen: deze roman schreef hij twee jaar nadat hij de Nobelprijs kreeg. Volgens mij is dat te merken, want hij doet niet zijn best om de lezer met grapjes of zijsprongen te overtuigen - nee, dit boek heeft werkelijk geëngageerde inhoud, het gaat over een thema dat toentertijd (en ook nu) speelde (speelt) in Duitsland (namelijk de dubieuze werking van de pers). Dit wordt lekker rauw, uiterst zakelijk voorgeschoteld, als het verslag van een strafrechterlijk proces in plaats van een doorlopend verhaal, en hoewel dat best origineel is, vind ik het hierdoor juist ook een tikkeltje opdringerig. Naar het schijnt bevat 'Meningen van een Clown' ook allerlei sociale en morele bespiegelingen die veelzeggend zijn voor het naoorlogse Duitsland, maar in mijn ogen kon je dat boek net zo goed ook lezen als het relaas van een uiterst zielige clown - en die dubbele laag beviel mij zo goed aan het boek. Dit is als verhaal veel minder zielig of emotioneel; je merkt dat Böll een punt wilde maken, dat hij wist dat hij een Nobelprijs in zijn zak had en dus als schrijver op zichzelf niets meer hoefde te bewijzen, en daardoor overtuigt het boek me nergens echt. Eigenlijk staat het vanaf het begin in het teken van één punt, dat bovendien al vrij snel duidelijk wordt, en wordt er alles aan gedaan om dat zo rauw en indrukwekkend mogelijk weer te geven. Dat zorgt ervoor dat alle andere elementen die mij in literatuur zo aanspreken - emotie, vervreemding, treffende dialogen - niet of nauwelijks aanwezig zijn, en dat ik deze Böll, ironisch genoeg, wat krachteloos vind overkomen.

Op naar de volgende, dus maar. 3*

Merkwaardige redenering. Alsof het Nobelprijscomite kiest voor schrijvers die grapjes maken boven schrijvers die het moeten hebben van de geengageerde inhoud. Dat lijkt me nou juist niet.

Nee, juist niet - dat was ook wat ik bedoelde. Het is sowieso lastig praten omdat ik zijn oeuvre amper ken, maar ik kreeg de indruk dat hij zich met die prijs zo gesterkt voelt wat betreft zijn engagement, dat hij zich daar in deze roman volledig op stort - zonder enige verdere aankleding. Alsof hij nu weet dat het echt gewaardeerd wordt, dat er echt mensen op zitten te wachten. Zo bedoelde ik het, inderdaad niet heel handig opgeschreven. Begrijp je het in elk geval wel ?

Nu is het duidelijker ja.

Moet hier ook eens wat van gaan lezen.

"Meningen van een Clown" is voor zover ik weet bij vrijwel alle antiquariaten voor een schappelijke prijs te krijgen, dus stort je daar vooral eens op

Gedateerd, (stilistisch) belerend boekje met een behoorlijk oninteressant (misdaad)verhaaltje waarvan de moraal te expliciet aanwezig is en tegenwoordig niet meer van toepassing. In zijn tijd misschien belangrijk, nu hoogst irrelevant en alles behalve beklijvend.
2,25*

Oftewel: hoe de boulevardpers met leugens en halve waarheden levens verwoest. Hoewel dit zich in de jaren zeventig in Dld afspeelt, is het wel degelijk nog actueel.