Im Westen Nichts Neues - Erich Maria Remarque (1929)

Dit is ongetwijfeld het beste 'oorlogsboek' dat ik heb gelezen. Im Westen nichts neues komt aan als een mokerslag. Rauw-realistisch wordt het leven in een loopgraaf beschreven ten tijde van wat Engelsen The Great War noemen. Zonder enig oordeel uit te spreken groeit dit boek uit tot het best denkbare anti-oorlog pamflet. (Vandaar dat het enige tijd verboden is geweest in nazi-Duitsland.) Erg indrukwekkend. 4,5*

Poe, wat je zegt! Zeer indrukwekkend boek. Werd gewoon misselijk van de beschrijvingen, knap dat iemand dat per taal zo kan overbrengen.

Ik geef hem ook 4,5*

Ik heb er over gehoord. Wil ik nog eens gaan lezen. De reacties van velen zijn ongelooflijk positief.

Er was nog een heel hoofdstuk van ons oude geschiedenisboek aan dit boek geweid.

Absoluut topwerk! Zelden een sterker anti-oorlogsstatement gelezen wat me zo bij de keel greep! Heb dit boek in een adem uitgelezen. Het rauwe pessimisme geeft kippevel en rillingen over de ruggegraat en stemt tot nadenken. Deze gaat zeker ergens in mijn persoonlijke top 10 komen.

Ik vond dat onderwerp over de 1ste wereld oorlog erg leuk. Het was wel moeilijk, onze lerares zei dat er nog iets over dit boek in de toets kwam, maar da's uiteindelijk niet gebeurt geloof ik. Ik weet niet precies meer wat het was... Jij wel?

‘Oog om oog maakt de hele wereld blind,’ zei Ghandi al.
Ik had de film(s) al eens gezien > zowel de oude uit 1930 als die uit 1979. De scene met de fransman in het gat heb ik nog aangehaald bij mijn gesprek voor dienstweigering.
Ik wist dus wat me te wachten stond bij het lezen van het boek. Toch heb ik het bij tijd en wijle even weg moeten leggen omdat ik de ellende niet meer aankon. Niet geschikt voor de gevoelige lezertjes. Voor een ieder ander; LEZEN !

oh, man, ik ben dit nu aan het lezen en weet niet wat ik verder moet. Het is enorm boeiend, maar zo vreselijk realistisch geschreven dat ik er geen plezier aan mag beleven. Hoe kan dat? Lezen zonder plezier? Of moet ik me met de gedachte troosten dat een dergelijk historisch boek essentieel is om nooit te vergeten? Ik hoop dat alle mensen die soms zo licht doen over oorlogen dit gelezen hebben. Dan mag er nooit meer zo iets gebeuren, ik bid alvast van niet.

Leesplezier is hier niet echt het goede woord inderdaad. Ook andere emoties dan plezier kunnen echter het lezen van een boek de moeite waard maken. Dat is precies wat dit boek doet, het roept emotie op. Niet leuk misschien maar dat hoeft ook niet altijd, toch?

Het was bedoeld als retorische vraag. Bij een thriller of andere roman waar er een moord gebeurd kan ik er een soort diabolisch plezier aan beleven, ik kan me zelfs voor even voorstellen dat een moord iets speciaals is, een doel heeft, het zelfs mag, maar natuurlijk alleen in de wondere wereld die de roman creeert. Hier is het natuurlijk anders, een moord, vele moorden, een oorlog. Dat is geen spel, maar een uiterst werkelijk relaas, een historisch feit. Natuurlijk moet deze roman geen plezier geven, hij doet zo veel meer, herinnert aan gebeurtenissen die niet meer mogen gebeuren. Roept inderdaad emotie op. Ik krijg soms rillingen bij het lezen en beschouw onze generatie (en de vorige generatie) als de potentieel gelukkigste in de geschiedenis van de mensheid.

Verschillende keren gelezen telkens diep onder de indruk!

Heb dit boek net in het engels uitgelezen, en het heeft een diepe indruk op me achter gelaten.Een zowel realistische (zover ik dat natuurlijk kan beoordelen) als ingrijpende beschrijving van de gebeurtenissen zorgt ervoor dat je toch wel een vreemd gevoel in je buik overhoud zodra je dit boek weg legt. WWI is in mijn ogen nog altijd de meest fascinerende en verschrikkelijke oorlog van de 2 wereldoorlogen en verdient in mijn ogen ook wat meer aandacht, maar een meesterwerkje als All quiet on the western front maakt voor mij wat dit betreft heel wat goed!

Zonder twijfel 5*

Waarom in het Engels?

Ik had 'm ook in het Engels gelezen, bij mij was het omdat de Engelse versie gemakkelijker te vinden was. Maar de Duitse versie ga ik me zeker nog aanschaffen.

Ik lees regelmatig in het engels omdat deze boeken wat eenvoudiger te vinden zijn/goedkoper zijn en omdat ik in het engels (bijna) net zo makkelijk lees als in het nederlands

Het is vast in alle 45 talen waarin het verschenen is even indrukwekkend.

De laatste twee pagina's zijn de mooiste laatste twee pagina's die ik ooit las.

Het boek is zo stoïcijns geschreven in zake de ellende van de oorlog, dat het een shock teweeg brengt. Het is een aangrijpend en zeker memorabel boek waarbij ik de nodige moeite heb om me zo een grote hoeveelheid van ravage en dood in te beelden.

Weerzinwekkend!

Dit boek grijpt je echt naar de keel. Zeer indrukwekkend en erg knap opgeschreven. Met name de beschrijvingen van wat er zich afspeelt in de hoofden van de jonge soldaten zijn krachtig, en laten je een klein (!) beetje proeven van wat het is om door het leven getekend te worden en te zijn door zo'n brute oorlog. Maar ook al denk je als lezer wat te hebben meegekregen van wat het is om aan het front te zijn, Remarque geeft zelf al aan welke kloof er zit tussen slechts de woorden en waar ze daadwerkelijk voor staan:

"Trommelvuur, spervuur, gordijnvuur, mijnen, gas, tanks, machinegeweren, handgranaten - woorden, woorden, woorden, maar ze staan voor het verschrikkelijkste in de wereld." (p. 95)

Het blijft voor een buitenstaander uiteindelijk gewoon niet te bevatten.

Goed verwoord, Witt! Helemaal mee eens, maar waarom niet de volle pot aan sterren?

Ja, heb ik over nagedacht. Misschien als dit boek nog een aantal weken door mijn hoofd blijft spoken. Of bij een tweede lezing natuurlijk.

Trouwens, kan iemand nog meer van dit soort intense oorlogsboeken aanraden, net als bijvoorbeeld 'Is Dit een Mens?' en 'Johnny Got His Gun' ? Ik zat al te denken aan Sorstalanság - Imre Kertész (1975)

Die ja, en ook deze en deze.

Wie heeft nog iets toe te voegen aan wat hier al staat? ‘Van het Westelijk front geen nieuws’ is zo intens, zo waarheidsgetrouw, zo gruwelijk dat je zou willen dat de taal ophoudt te bestaan, ineens, midden in een zin, om het niet meer te moeten verdragen; en tegelijk schrijft Erich Maria Remarque zo vastberaden, zo helder, zo eerlijk dat je als lezer zonder omwegen tot dit verhaal kunt doordringen. Zo puur en authentiek, zonder valse bijbedoelingen of literair gehengel naar een Nobelprijs…ik krijg het opnieuw koud, alleen al door dit te zitten denken en tikken.

Ik zie overigens een zekere verwantschap met wat ik afgelopen zomer nog ervoer tijdens het kijken van ‘The Impossible’: ontstaat louterende, tijdloze, grote kunst niet precies daar waar een naturalisme wordt aangewend alleen maar om de intrinsieke onbevattelijkheid van het getoonde over te brengen? De kracht van een tsunami die alles uiteenrukt (families, huizen, dorpen, levens); de ellende van een oorlog bedacht door ambtenaren die elk greintje menselijkheid missen…Remarque zet het zodanig correct op papier, dat het plaatje in het hoofd van de lezer toch in gruzelementen valt. Het kàn gewoon niet, het is in strijd met alles wat je voor mogelijk achtte. En toch, en toch…

(Wat? Meneer wil nog een citaat ook?)

Het moet alles een leugen zijn en zonder enig belang, als de beschaving van duizenden jaren niet eens bij machte was, om te verhinderen, dat die stromen bloed vergoten werden en dat deze huizen van pijn en ellende bij honderdduizenden over de hele wereld verspreid liggen. Pas in het hospitaal leer je begrijpen, wat oorlog eigenlijk wil zeggen.
(Wat volgt, op p.198-199 van mijn vertaling, raad ik u nog meer aan.)

4* (Lees! En sterf, inwendig, een duizend doden! Om te leven, van het leven te houden, om wat het is…!)

Im Westen nichts neues is één van de indrukwekkendste en vermoedelijk het allerafschuwelijkste boek dat ik ooit gelezen heb. Aan de reacties hierboven te zien ben ik niet de enige die er zo over denkt. Ik had dit boek al eerder gelezen, en het was voor mij een raadsel waarom ik de behoefte had om terug te keren naar een verhaal dat de vreselijkste emoties in je oproept.

De Eerste Wereldoorlog was verschrikkelijk, dat weet iedereen wel. Remarque slaagt er echter in om je dat ook echt te doen voelen. Soms door heftige, emotionele gedeelten, zoals een sterfgeval aan het begin van het verhaal, of de angstaanval van de hoofdpersoon meer richting het einde. Soms beschrijft Remarque de meest afgrijselijke dingen op een korte, zakelijke manier. En juist als je denkt dat je de ellende niet meer aankan, wordt het wat rustiger aan het front en zien we de kameraadschap die er tussen de soldaten bestaat. Niet dat je je daar nu meteen beter door voelt; het geeft je vooral de gelegenheid om een generatie te zien die door de oorlog vernield is, ‘ook wanneer het haar was gelukt aan de granaten te ontkomen.’ De soldaten zijn jong en onbezonnen de oorlog ingestuurd, zijn al hun idealen verloren en kunnen zich het leven na de oorlog niet eens meer voorstellen. Die vervreemding wordt pijnlijk duidelijk wanneer Paul met verlof naar huis mag en daar totaal niet kan aarden.

Im Westen nichts neues gaat over meer dan de zichtbare verschrikkingen van de oorlog. Remarque beschrijft zeer treffend hoe de oorlog mensen hun menselijkheid ontneemt. Paul en zijn vrienden veranderen in dierlijke wezens, die zich met niet veel meer bezig kunnen houden dan met eten, slapen en proberen niet krankzinnig te worden. Als de menselijkheid even de kop opsteekt, bijvoorbeeld in de vorm van heimwee, is dat des te pijnlijker. Naarmate het verhaal vordert, raakt Paul steeds verder afgestompt. Zijn beschrijvingen worden steeds zakelijker en korter terwijl zijn maten in hoog tempo sterven. Als uiteindelijk zelfs steun en toeverlaat Kat geveld wordt begin je je af te vragen of Paul dit nog wel volhoudt. Veel meer kan er niet meer mis gaan. Het einde voelt dan ook vooral als een bevrijding. Ik zou meer medelijden met Paul hebben gehad als hij na deze verschrikkingen verder had moeten leven. Dat zegt wel wat, dunkt me.

Wat ik zo knap vind, is dat het in het boek niet eens echt over de oorlog gaat zoals die in de geschiedenisboeken beschreven staat. Over de reden achter de oorlog wordt niet gesproken, die is voor de soldaten ook niet echt relevant. Geen van hen heeft iets tegen de Fransen, zoals door één van de personages terecht wordt opgemerkt. Er wordt, als ik het goed gezien heb, ook geen enkele keer gesproken van de vijand. ‘Zij aan de overkant’ zitten in hetzelfde schuitje, ze hebben alleen beter te eten. Ook het overzicht ontbreekt; je weet niet waar de soldaten zijn en waar ze eigenlijk mee bezig zijn, net zomin als zij dat weten. Juist daardoor ben je in staat de volledige horror van de oorlog in te voelen.

Ik zou niet weten waarom je Im Westen nichts neues eigenlijk zou willen lezen, ik weet niet eens waarom ik het zelfs voor een tweede keer gelezen heb. Ik wist al hoe het afliep en ik wist ook hoe afschuwelijk ik me er door zou voelen. Ik weet wel dat ik vind dat veel meer mensen wereldwijd dit boek moeten lezen. Als je enigszins bij je verstand bent denk je dan wel drie keer na voordat je zoete woorden spreekt over heldendom en sterven voor het vaderland - en zelf veilig thuis blijft. Niet voor niets werd dit boek massaal door de nazi’s verbrand.

Hoewel de Grote Oorlog onbevattelijk blijft, heeft Remarque de ellende ervan invoelbaar gemaakt. Maar voor een klein deel vermoedelijk, maar dat deel is meer dan genoeg.

'Van het westelijk front geen nieuws' is bijna vanzelfsprekend een meesterwerk; zoveel lof is er al over geuit dat ik er vrij weinig aan heb toe te voegen, denk ik. Slechts zou ik de nadruk willen leggen op de hoofdstukken rondom Pauls verlof, welke gemakkelijk één van de meest beklemmende en misselijkmakende scènes moeten vormen die ik ooit gelezen heb: het lethargische aftellen van de dagen in dat schitterende, rustieke woonplaatsje is bijna te zenuwslopend om doorheen te komen, zonder dat Remarque te betrappen is op enig effectbejag. Ongekend.

Ik wil dit boek ook graag lezen, maar mijn Duits is niet erg bijzonder (ik kan wel redelijk Duits lezen, maar begrijp niet alles). Is het boek net zo goed in het Nederlands of is het Duits niet zo moeilijk dat het me wel lukt om het boek in het Duits te lezen?

Ik heb 'm alleen in het Nederlands gelezen en dat was een tamelijk briljante ervaring.

Deze week waarin het einde van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden is, vond ik een mooi moment om 'Van het Westelijke Front geen Nieuws' te lezen. Er is hierboven al veel over gezegd, maar het is een geweldig boek. De rauwe ontreddering die continu van de pagina's sijpelt, maar die hoofdpersoon Paul om te overleven nauwelijks wil toelaten, komt wel binnen bij de lezer. Een verslag van een oorlog waarbij de drang tot overleven ieder ander belang onderschikt maakt. Het levert op een wrange wijze zo een pacifistisch boek op. En laten we Paul maar geloven, wij kunnen ons zelfs na het lezen van deze indrukwekkende roman niet voorstellen wat er echt gebeurd is.

Jammer genoeg kwam dit boek niet zo hard binnen als bij vele van mijn medegebruikers hier. Het rauwe oorlogsgeweld dat beschreven wordt, choqueerde mij niet echt, wellicht omdat ik door gore in films en videospellen een soort ongevoelig ben geraakt hiervoor? Daarentegen waren de scènes die het langzame sterven van de strijdkameraden van de ik-persoon beschreven wél akelig in mijn beleving. Het mooiste stuk van het boek vond ik de ontgoocheling die de ik-persoon ervoer bij zijn thuiskomst gedurende het verlof. Prachtig weet Remarque het innerlijke lijden en de vervreemding met zijn omgeving te beschrijven. Voor de rest is de keiharde mep die ik zou moeten voelen bij het lezen van het boek niet uitgedeeld. Wat overblijft is nog steeds een goedgeschreven roman waarvan je de woede en frustratie af kan lezen.