The Old Man and the Sea - Ernest Hemingway (1952)

Een prachtig verhaal over de strijd tussen een oude visser en een immense marlijn. De wijze waarop Hemmingway met weinig woorden een wervelende impressie geeft van een weerbastige oude knar is werkelijk indrukwekkend. Een literaire uitputtingsslag! Incidenteel met ietwat christelijke metaforen. Welhaast Tolstojaans in de impressie van de mens als waar- en deelnemer aan de natuur. Men kan dit daarnaast ook zien als een parabel over de moeite, de pijn en de teleurstelling die een schrijver ondervindt als een van zijn boeken wordt verscheurd door de pers. Ik snap dat ook wel. Criticasters zijn soms net haaien die men met geen harpoen van zich af kan slaan. Gelukkig wil ik dit werk niet bekritiseren. 5* en van die beoordeling neem ik geen enkele hap!

Misterfool. Goed verwoord, Hemingway kon soms in een dun boekje meer zeggen dan anderen in een dikke pil.

Degelijk boek, maar het zou hoger scoren als er meer afwisseling in zat. Het stuk met de oude man alleen op zee duurt te lang en er gebeurt te weinig. Wel spreekt de thematiek van het boek me aan en leent Hemingway's Spartaanse schrijfstijl zich goed voor dit type verhaal.

Dat maakt mij nu juist nieuwsgierig.

Dan kan ik je zeker aanraden om dit boek te lezen. Ik miste zelf wat dynamiek, maar misschien komt het ook gewoon omdat ik niet thuis ben in de wereld van de visserij.

Ik heb alle berichten over The old man and the sea met interesse gelezen. Ik heb het zelf dit jaar pas voor het eerst gelezen en herken mij in dat je gaat zitten wroeten en speuren naar aanwijzingen waarom dit boek zo goed zou moeten zijn. Ik zit zelf in de categorie 'goed verhaal, lekker kort ook, en nu?' Kortgeleden las ik East of Eden van John Steinbeck, een generatiegenoot van Hemingway. Van dat boek begrijp ik meteen dat het een klassieker is geworden. Of het alleen met smaak te maken heeft weet ik niet. Hemingway doet mij denken aan een exclusief restaurant, waar de ober met smaak uitlegt wat het minuscule lapje vis op je bord precies is en dat de soort alleen voorkomt in de Noordelijke IJszee tussen september en november. De uitleg is boeiender dan de vis zelf, die je na twee happen hebt doorgeslikt.

Oorspronkelijk was deze recensie vijfmaal zo lang, maar ik heb alle overbodige woorden geschrapt.

Een individu gaat de strijd aan met de natuur. In z’n eenzaamheid praat de oude man tegen zichzelf. Hij kent menselijke eigenschappen toe aan de zee, de dieren en zelfs aan z’n verkrampte linkerhand. In de marlijn ziet hij een waardige tegenstander, een broeder zelfs, maar toch moet hij hem doden.

In een herinneringsscène wordt een partijtje armworstelen beschreven. Het gevecht met de kolossale vis komt op hetzelfde neer. Santiago wil bewijzen dat hij ondanks z’n leeftijd nog steeds de sterkste is. De harpoen en de haak zijn symbolen van mannelijkheid. De zee of La Mar ziet hij als een vrouw die geeft of neemt, en soms haar kuren heeft onder invloed van de maan. Ook christelijke symboliek komt erin voor.

Hij vaart noordwaarts vanaf de Cubaanse kust, rekening houdend met de golfstroom en de windrichting. De natuur en de visserijtechnieken worden kundig beschreven. Nogal wat zeedieren komen erin voor, van sardientjes tot stierhaaien. Een Amerikaanse fregatvogel (man-of-war bird) geeft een hint over de beste plaats om te vissen.

De verteller kent de gedachten en herinneringen van de oude man. Af en toe gooit hij er een woordje Spaans tussen. Doorheen het spaarzame taalgebruik sijpelt poëzie en emotie door. Thema’s zijn doorzettingsvermogen, koppigheid, de voedselketen en vriendschap.

Zoals gewoonlijk haalde Hemingway inspiratie uit de werkelijkheid. Hij woonde in Cuba, was zelf een goede visser, en staat op een foto met een door haaien aangevreten marlijn. De visser op wie hij de protagonist baseerde, leefde van 1897 tot 2002 en werd dus echt een oude man.