Gisteren plaatste ik al even een bericht op de
auteurspagina om dit boek in de context van het oeuvre van Pamuk weer te geven.
Dat vreemde in mijn hoofd is een heel fijn leesboek, inderdaad compleet in de zin dat het een heel leven beslaat maar daaromheen ook een familie en een stad (en daarmee weer een land). Het 'haakje' in het plot is de manier waarop het huwelijk tussen hoofdpersoon Mevlut en zijn geliefde Rayiha tot stand is gekomen (
er is sprake van een persoonsverwisseling met haar zus, Marías zou er jaloers op zijn); dit blijft de protagonist achtervolgen, zowel in z'n gelukkige als z'n minder gelukkige jaren. Erg goed uitgedacht en uitgewerkt door Pamuk. Dankzij de bekende veelheid van perspectieven is het ook een familiekroniek. Daarin blijkt het er eigenlijk niet zoveel toe te doen wat voor rotstreken sommigen uithalen, je blijft met elkaar verbonden (gekeken over een totale levensspanne).
Om het persoonlijke verhaal heen vertelt Pamuk ook van de ontwikkeling in Istanbul en Turkije vanaf de jaren '60 tot nu. De stedelijke modernisering, de opkomst van het nationalisme, de omgang met minderheidsgroeperingen, het religieuze conservatisme, je ziet het als lezer allemaal opdoemen. Subtiel maakt de auteur duidelijk dat een uniforme Turkse cultuur en een islamitisch Turkije constructies zijn, bedacht door mensen die daar persoonlijk belang bij hebben. Standpunten worden er overigens niet ingenomen, het verhaal spreekt voor zich.
Zoals gezegd dus een heerlijk leesboek. Wel moet ik zeggen dat het op literaire gronden wat mij betreft niet bij het allerbeste hoort van de hand van Pamuk. De compositie is vrij losjes opgezet, soms voelt het zelfs wat slordig aan (enige herhaling, onnodige zijplotjes, niet geheel consequente wisselingen van perspectief). Op zich correspondeert het wel met wat het boek overbrengt, maar waar een dergelijk procedé bij iemand als bijvoorbeeld Garcia Marqúez de leeservaring versterkt, doet het dat hier niet. Het is gewoon net niet scherp genoeg, net iets te gemakkelijk. Denk ik.
Maar verder wil ik hier zeker niet teveel over zeuren, want Pamuk blijft leveren, en dan te bedenken dat zijn nieuwste roman dit jaar al weer uitkomt. Heerlijk. En ik zou dolgraag eens een glaasje "Bo-za!" proeven.