menu

Dictator - Robert Harris (2015)

mijn stem
4,07 (21)
21 stemmen

Engels
Historisch

480 pagina's
Eerste druk: Hutchinson, New York (Verenigde Staten)

Marcus Cicero, de meest briljante advocaat uit de geschiedenis, leeft in ballingschap ver van Rome. Hij is een gebroken man en heeft al zijn macht verloren. Maar zoals hij zelf zegt: 'Zolang er leven is, is er hoop.' Zijn steun aan zijn politieke rivaal Caesar zorgt er voor dat hij Italië weer in mag. Cicero vecht zich een weg terug naar de macht om nog eenmaal de meest dominante figuur in de Romeinse politieke wereld te zijn. ''Dictator'' is een weergave van één van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis: de val van het Romeinse rijk en de moord op Julius Caesar.

zoeken in:
avatar van J.Ch.
4,5
De afgelopen maanden heb ik, met een aantal onderbrekingen, mij uitstekend thuis gevoeld in de Romeinse Republiek in haar nadagen. Met Dictator komt er een tragisch maar spectaculair eind aan een tijdperk. Imperium introduceerde mij in de wereld van de Romeinse rechtbanken en van Cicero, van wie ik voorheen niet veel meer wist dan dat hij in de tijd van Caesar leefde (nu ik de trilogie uit heb voelt het ronduit beledigend om Cicero zo te beschrijven). Vervolgens kwam Lustrum, waarin het speelveld een stuk groter werd en dat eindigde in een bittere afgang voor Cicero. Zoals eerder gezegd ben ik weliswaar een liefhebber maar niet per se een kenner van de Romeinse geschiedenis, dus ik wist niet precies waar het laatste deel van de trilogie heen zou gaan. De titel Dictator zette mij ietwat op het verkeerde been (net als de beschrijving op deze site overigens), maar daarover later meer.

Dictator onderscheidt zich van zijn voorgangers doordat het allereerst meer tijd en ruimte bestrijkt. Het verhaal beperkt zich niet meer tot Rome maar heeft zich uitgebreid over maar liefst drie continenten. Doordat er soms jaren verstrijken tussen de meer dramatische ontwikkelingen is de spanningsopbouw niet zo constant als in (met name de eerste helft van) Lustrum. Daar staat tegenover dat er veel meer op het spel staat. We begonnen met rechtszaken en verkiezingen, toen waren het politieke complotten, nu is het volledig geëscaleerd in een burgeroorlog - of meerdere; de militaire verwikkelingen zijn zo’n chaos dat ik geen idee heb wanneer de ene oorlog eindigt en de volgende begint. Die chaos lijkt mij overigens geen tekortkoming van de schrijver, maar een geloofwaardige weergave van hoe het er in die periode aan toe moet zijn gegaan. Onvermijdelijk in deze chaos gaan er koppen rollen.

Door dat koppen rollen laat Dictator een veel tragischer indruk achter dan zijn voorgangers. Zonder te veel te willen verklappen kan ik gerust zeggen dat er aan het eind van dit boek weinig van de personages die we kennen uit de eerdere boeken meer in leven zijn. De moord op Caesar mag geen spoiler heten, maar waar ik door de titel en beschrijving dacht dat dit de climax van het boek zou vormen, blijkt dit simpelweg het begin te zijn van een nieuwe reeks slachtingen. Vóór deze beroemdste aller politieke moorden hebben we al de brute moord op Pompeius en de zelfmoord van Cato achter de rug en lijkt de Romeinse Republiek dood. Cicero lijkt zich min of meer verzoend te hebben met het idee dat zijn rol uitgespeeld is en ergens voelt het ook wel als een natuurlijk einde van zijn verhaal. De geschiedenis wil het echter anders; de iden van maart luiden een heel nieuw hoofdstuk in.

Vanaf dat moment merkte ik dat ik steeds langzamer ging lezen. Om twee redenen: omdat de trilogie richting haar eind liep en omdat ik heel sterk het vermoeden had dat dat eind niet rooskleurig zou zijn. Cicero’s vriendschap met Octavianus deed me tegen beter weten in hopen dat onze hoofdpersoon toch nog een vredige dood zou mogen sterven. Hoe Harris het doet weet ik niet, maar hij slaagt er perfect in om zowel die hoop op te roepen als het gevoel dat het heel binnenkort, misschien wel op de volgende bladzijde, helemaal fout gaat. Daardoor slaagde ik er uiteindelijk niet meer in om het boek weg te leggen en heb ik de laatste vijftig bladzijden in één ruk uitgelezen. Het einde is, om het in één dramatisch woord samen te vatten, verpletterend. Ik was oprecht verbijsterd door het verraad van Octavianus. Dat hij de macht wilde grijpen zie je wel aankomen, maar dat hij zou samenspannen met Antonius en een prijs op Cicero’s hoofd zou zetten deed letterlijk mijn mond openvallen. Vanaf dat moment is de enige vraag die nog rest of Cicero in staat zal zijn om zijn ideeën over een goede dood in praktijk te brengen (antwoord wat mij betreft: ja).

Te midden van het telkens oplaaiende strijdgewoel, de nieuwe vijanden die als paddenstoelen uit de grond schieten (waardoor het mij niet altijd lukt om iedereen uit elkaar te houden; mijn voornaamste kritiekpunt op dit boek is dan ook dat de dramatis personae aan het einde niet lijkt te zijn vernieuwd na het vorige deel) en de voortdurend wijzigende onderlinge bondgenootschappen maakt Harris ook nog ruimte voor de meer persoonlijke tragediën in Cicero’s leven. Omwille van de al uit de hand lopende lengte van mijn verhaal zal ik hier nu niet verder op ingaan, maar Harris slaagt erin om ook die ‘kleine’ gebeurtenissen indruk te laten maken.

Kritiekpunten heb ik nauwelijks. De dramatis personae vind ik zoals gezegd een serieus probleem. Verder zijn er een aantal lelijke vertaalfouten en -inconsequenties waaraan ik mij heb geërgerd. De weinige gebeurtenissen die ik verhaaltechnisch liever anders gezien (het verdwijnen van Terentia uit het verhaal bijvoorbeeld) kan ik Harris niet verwijten omdat dit nou eenmaal is zoals de geschiedenis zich vertrokken heeft.

Het boek eindigt niet met de ‘val van het Romeinse Rijk’, zoals wel op de kaft en in de beschrijving hierboven staat. De Romeinse Republiek zal nog een aantal jaren stuiptrekken (en wat de meeste mensen bedoelen met het Romeinse Rijk moet nog beginnen). Toch voelt Cicero als de laatste overgebleven vertegenwoordiger van die republiek en is het einde van zijn verhaal, zoals ik al zei, een einde van een tijdperk. Ik zal hem missen.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:53 uur

geplaatst: vandaag om 21:53 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.