La Sposa Giovane - Alessandro Baricco (2015)

****

De Italiaanse schrijver Alessandro Baricco legt zijn lezers dartel in de luren in een meesterlijk mal boek vol absurde dialogen.

Volkskrant recensie

Nou, de recensenten worden wakker.

Modesto, de perfecte dienaar of de man die niet 'bestaat', is een heerlijk personage dat het boek magnifiek opent. Elke morgen verklaart hij officieel 'de dag voor geopend' immers de ochtend is hét hoogtepunt van de dag voor de familie waarvoor hij werkt. Waarna het aanzitten aan de ochtenddis kan beginnen. Al 113 jaar lang is iedereen er 's nachts gestorven waardoor hun motto luidt: "Vrees de nacht". Ook ongelukkigheid is uit den boze.
Op een dag verschijnt de Jonge Bruid ten tonele die tevergeefs zal wachten in het landhuis van haar toekomstige schoonfamilie op de komst van De Zoon. Langzaam maakt ze kennis met de hoogst eigenaardige geplogenheden van het huis en zijn bewoners en verliest ze er haar onschuld.

Dit boek is een sprookje, een bizar sprookje voor volwassenen. De personages zijn sprookjesfiguren. De Moeder, een bedwelmend betoverende schoonheid, en De Dochter initiëren de bruid in het erotisch spel. De lange beschrijvingen zijn broeierig beschreven, poëtisch ook. Een in slaap vallende oom en een Vader met een 'onnauwkeurigheid van het hart' vervolledigen de familie.

Raar en bizar boek, immers, de vertelstem verspringt constant. Op het moment dat je je daar als lezer begint aan te ergeren komt Barricco zelf hoogstpersoonlijk ten tonele en geeft hij grif toe dat hij het de lezer niet gemakkelijk maakt.

Dit boek moet je 'proeven' als een stukje chocola dat je heel bewust op de tong laat smelten. Maar eerlijk is eerlijk, op het einde had ik het allemaal wel wat gehad, maw ik was blij dat het stukje chocola op was. Daarom 3,5 *

Ik geef ronduit toe dat ik schaamteloos fan ben van Baricco. Het dedain waarmee sommige critici hem benaderen (hij wordt dan bij iemand als Ammaniti geplaatst, het wordt kitsch genoemd, er is ook opgemerkt dat Baricco 'natuurlijk' minder goed is dan Ferrante) volg ik totaal niet.

Dat het literaire spel dat Baricco speelt soms overdadig is, dat klopt. En dat hij zijn fantasie niet beteugelt klopt ook. Maar hij schrijft het aan elkaar met zo'n elegantie dat het onweerstaanbaar wordt. Wat mij aangaat dan.

De Jonge Bruid is speels, grappig en memorabel in zowel z'n personages als z'n vertelling. De hoofdpersoon maakt haar opwachting in een huis met de Vader, de Moeder, de Dochter en de Oom, terwijl degene voor wie ze komt, de Zoon, verstek laat gaan. Alle anderen belanden gaandeweg het boek met haar in bed. Zoals de verteller al opmerkt heeft het boek een tamelijk erotische inslag.
Toch wordt het nooit plat. Baricco slaagt er zoals zo vaak in om vanuit de gekste omstandigheden momenten te creëren die je als lezer beroeren, op wat voor manier dan ook. Het einde van dit boek is hiervan een voorbeeld. Ik vind dan ook dat er onder de oppervlakkige laag bij Baricco altijd een laag te vinden is die je bij veel moderne schrijvers niet aantreft. Daarnaast is zijn vertellerstalent zo groot dat zijn boeken, zelfs als ze niet helemaal geslaagd zijn, toch altijd vermaken. Met enige pijn geef ik nét geen vier sterren.

Tegenvaller. Vlak na het uitkomen heb ik deze blind aangeschaft, maar na een bladzijde of tien weggelegd omdat ik wist dat dit me niet zou trekken. Al die tijd lag dat boek er maar en afgelopen week eraan begonnen. Ik had enkele langere treinreizen dus alle rust om deze toch maar te pakken.

Ik kan sowieso niet veel met dit gegeven, een bepaalde absurditeit die mij gewoon niet trekt. Ook dat vage gedoe door consequent over de Vader of de Zoon te spreken maakt dat ik nergens mee kan in het boek of dat er maar enig gevoel overkomt. Jammer, want enkele geschiedenissen in dit boek zijn wel degelijk fijn leesvoer en toont Baricco zijn verteltalent. Ook als hij bijna aan het eind iets over zichzelf vertelt, concreter dan in al die andere 200 pagina's, weet hij wel een bepaalde sfeer mee te geven. 1,5*.

Dit is topliteratuur. Ik heb in dit boek regelmatig zinnen en passages gelezen waarbij ik het gevoel had: dit is van het mooiste dat ik ooit gelezen heb. En dan heb ik het zowel over taal, stijl, literaire kracht als pure inhoud! Maar het is misschien een beetje van het goede teveel. Daarom vond ik de reactie van liv2 hierboven zo treffend (vergelijking met een stuk chocola). Baricco maakt het soms echt wat té bont - nodeloos bont, en dat doet dan voor mij op de duur afbreuk aan de hele opzet, of schiet zijn doel voorbij. Het is als de combinatie van Pasolini en Fellini in het kwadraat...