menu

De Zwarte Brug - Erik Vlaminck (2016)

mijn stem
4,32 (30)
30 stemmen

Nederlands
Psychologisch

288 pagina's
Eerste druk: Wereldbibliotheek, Amsterdam (Nederland)

Leo Lenaerts sterft in de zomer van 2015 op nog geen 200 meter van de plek waar ooit zijn ouderlijk huis stond. Het idyllische dorp Lillo waar hij opgroeide werd opgeslokt door de grote stad en letterlijk van de kaart geveegd. Een gedwongen leven in anonieme stedelijkheid heeft Leo getekend en ontworteld. Zijn stem werd niet gehoord, zijn verzet was nutteloos, zijn onmacht werd rancune en ten slotte redeloze woede. Met alle gevolgen van dien. In dit boek vechten wanhoop, onbehouwen vriendschap, sarcastische humor en verdrongen weemoed voortdurend om voorrang. De zwarte brug is de schets van het leven van een onopvallend maar potentieel gevaarlijk man.

zoeken in:
avatar van liv2
4,5
Een boek van Erik Vlaminck lezen is voor mij altijd een traktatie, maar een boek van Erik Vlaminck lezen dat zich gedeeltelijk afspeelt in je eigen wijk is helemaal een feestje!

Wat hou ik toch van deze schrijver. Hij slaagt er altijd in om mooie , doorleefde personages neer te zetten, echte mensen van vlees en bloed die worstelen met het leven en met zichzelf. Maar dan die taal! Erik Vlaminck is de enige auteur die weet hoe hij echt 'Vlaams' in een boek moet verweven. Nooit overdreven, nooit storend. Uitdrukkingen die ik zelf al lang vergeten was worden gebruikt, gesprekken zijn meestal heel levensecht en vaak komisch, gewoon door de gebruikte taal.

In dit boek volgen we Leo Lenaerts, opgegroeid in het dorp Lillo, een dorp dat opgeofferd werd voor de uitbreiding van de haven van Antwerpen. Uit niets blijkt dat de jonge Leo op latere leeftijd een verbitterd man zou worden, ééntje die de krant bestookt met lezersbrieven, iemand die het niet kan laten zijn ergernissen te ventileren. Deze lezersbrieven vind je terug na elk hoofdstuk. Heel erg leuk gedaan. Stukje bij beetje kom je te weten waarom Leo zich zo ergert aan alles en iedereen.

Erik Vlaminck's plaatsbeschrijvingen zijn formidabel. Cafe 't Mestputteke, het huis van Bart de Wever aan de overkant, de psychiatrische inrichting in Mortsel, het bejaardentehuis , tot zelfs de beschrijving van de foor onder de platanen van het Boelaertpark, minutieus juist beschreven.

Subliem boek, ontspannend boek, grappig boek, schrijnend boek.

Aanrader!

avatar van psyche
4,0
psyche (crew)
Mijn kennismaking met Erik Vlamick.
Allereerst het Vlaams: zoveel mensen zoveel kleuren. Bijvoorbeeld Griet op de Beeck, Erik Vlaminck, Kris van Steenberge. Voor mij is de taal van Kris van Steenberge het schoonst. Bij De Zwarte Brug heb ik meermaals gedacht aan De Helaasheid der Dingen, een m.i. prachtige titel die evengoed de lading van de inhoud van De Zwarte Brug zou kunnen dekken.
Personages van Erik Vlaminck en Dimitri Verhulst doen in kleurrijkheid niet voor elkaar onder: hoewel Erik Vlaminck het verhaal over Leo Lennaerts op zijn manier vertelt, weliswaar eveneens met humor, ik vind het kaler. De kleurnuances zijn anders.
Eerlijk gezegd duurde het vrij lang voordat het verhaal me enigszins raakte. Het wordt voor mij vrij afstandelijk verteld, wellicht schept de vorm van de roman die afstand. Een familiegeschiedenis verteld vanuit verschillende perspectieven; Leo gezien vanuit verschillende perspectieven, voor en na zijn overlijden. Het meest illustreren de stukjes in de Gazet zijn onvermogen, onmacht en woede. Langzaamaan blijkt dat alles en iedereen op een leugen is gebouwd, iedere waarde of mens die hij lief had valt als een dominosteentje om.
Zelfs zijn grootse plan sterft gepast.

Omdat ik over tien jaar waarschijnlijk nog steeds weet wie het personage Leo Lenaerts is, wat dan weer de verdienste is van Erik Vlaminck:

4*

avatar van Donkerwoud
4,0
Kleine lichtpuntjes in een eenzaam bestaan

Erik Vlaminck heeft met ‘De Zwarte Brug’ (2016) een vertrouwen in zijn eigen verteltalent. In een cultuur waarin ‘de spoiler’ voor veel mensen het ergste is wat een vertelling kan overkomen, is het verfrissend dat de Vlaming zijn nieuwste roman durft te openen met een uitgebreide genealogie. Het levenslot van ‘die van Lenaerts’ is bij aanvang reeds in steen gehouwen. ‘Ons Moe’ zal voor haar zestigste doodgaan terwijl ‘ons Va’ daarna twaalf jaar langer op aarde rond mag lopen. Onder de nazaten halen broer Jos en zus Elsa niet de millenniumwisseling, maar de andere broers René, Jan en Robert gaan langer mee. Aan het einde zijn alleen de hoogbejaarde broers Bernard en François nog in leven. De inktzwarte toon is gezet: in deze roman gaan de voornaamste personages dood en een generatie 'die van Lenaerts' sterft uit.

Ook het hoofdpersonage, Leo Lenaerts, zal het leven laten tijdens een wanhopige aanslagpoging op de Vlaamse populistische politicus Bart de Wever. Leo is geboren als nakomeling in een gezin met vijf oudere broers en één oudere zus. Meer nog dan de leeftijdskloof speelt een latent aanwezig oorlogstrauma tussen de familieleden hem parten. Tijdens de oorlogsjaren heeft er ‘iets’ plaatsgevonden wat de verhoudingen op scherp heeft gezet, maar conform de naoorlogse schaamtecultuur wordt er niet gesproken over de pijnlijke familiekwesties van weleer. Het gevolg van de repressieve opvoeding is dat de jonge Leo opgroeit in een omgeving waarin hij zich continu ongewenst waant.

Bij 'die van Lenaerts' wordt de jongste zoon roemloos afgescheept naar kostscholen en niemand legt hem uit waarom zijn moeder hem links laat liggen, terwijl zijn zus Elsa zich moederlijker op lijkt te stellen. Aan de ene kant spreken zijn gezinsleden over het verleden als een idyllische tijd waarin alles van betekenis en relevantie plaats heeft gevonden, maar aan de andere kant is er een onbenoembaar iets - een gemeenschappelijk trauma - wat de verhoudingen tussen de verschillende gezinsleden blijft bepalen. Te midden van deze spanningen en onduidelijkheden wordt ook de jonge Leo heen en weer geslingerd tussen een nostalgie naar het verleden en een roep om zelf gehoord te worden. Een pijnlijke impasse met catastrofale gevolgen in de verre toekomst.

Het knappe aan ‘De Zwarte Brug’ (2016) is dat het impliciete en het onuitgesprokene de stuwende krachten zijn die het narratief blijven voortgaan. Het heeft het epische van een traditionele familiekroniek waarin de tijd voorbijtrekt en de verschillende personages te maken krijgen met het lichamelijke verval en de onvermijdelijke doodsstrijd. Toch weet Vlaminck het klein en intiem te maken door steeds één perspectief, dat van een buitenstaander in zijn eigen gezin, te blijven volgen. Leo verwordt tot een binnenvetter die de zwaarte van zijn getroebleerde jeugd mee blijft nemen in zijn volwassen leven. Toch leidt juist zijn eigenheid hem tot onverwachte momentjes van verbondenheid met andere eigenheimers. Zoals met de Vlaamse schrijver Roger van der Velde. In het verhaal nog niet de Vlaamse romancier die hij zou worden, maar een psychiatrisch patiënt die zijn mensonterende behandeling met galgenhumor beschouwt. Of bij zijn beste vriend, Modest Verreijcken, die hem introduceert tot de wereld van het kermisvolk waar andere normen gelden dan in de bedompte liefdeloosheid van thuis.

Ik was het meest geraakt door de enkele terzijdes waarin mensen uit Leo's nabije omgeving worden geïnterviewd: zijn overgebleven broers, Bernard en François, zijn ex-vrouw, de dochter van zijn beste vriend en zijn schoonbroer. Vlaminck zet deze andere perspectieven neer op een wrange en ironische manier, waarmee verschillende representanten van het huidige Vlaanderen geen greintje begrip of empathie kunnen tonen voor een beschadigde, vereenzaamde medemens. Iemand die tegen zijn eigen onvermogen bleef aanlopen om aansluiting te vinden bij de rest van de mensen om hem heen. Die terzijdes benadrukken hoe intens eenzaam en verlaten de mens Leo geweest moest zijn in een maatschappij waar niet altijd oog is voor de dolende zonderlingen,

Op een niet-geforceerde manier - niet prekerig of belerend- weet Vlaminck een verwordingsgeschiedenis te maken die inhaakt op actuele problematiek: de excessen die het wijdverbreide populisme oproept onder gefrustreerde, misnoegde burgers. Hoewel Vlaminck het perspectief bij 'de kleine man' neerlegt, waakt hij voor een te makkelijk geval van oorzaak en gevolg.Een slechte jeugd of een moeilijk karakter zijn maar een onderdeel van het grotere verhaal. Of hoe alles tot een giftige cocktail kan leiden waarin de gefrustreerde mens tot wanhoopsdaden wordt gedreven. Een politieke ontmanteling van een dorpsgemeenschap als Lillo; de rigide opvang en het onmenselijke behandelen van mensen die als geesteszieken worden bestempeld; de kerkelijke instanties die klassieke familiewaarden prediken en een maatschappij waar de geestelijk beschadigde mens door anderen als zwak en mislukt wordt bestempeld.

De auteur beschrijft Leo's ondergangsverhaal met oog voor het leed van 'de kleine man' maar zonder zijn hoofdpersoon romantischer of sympathieker te maken dan nodig is voor het verhaal. Het is óók een moeilijk heerschap dat zijn eigen leven moeilijker maakt door te verzanden in racisme, harde oordelen over anderen, angst voor andere seksualiteiten dan de heteroseksuele. En toch raakt zijn tragische levenslot, omdat niemand het verdient om eenzaam te verdwijnen zonder aansluiting te hebben met de omgeving. De vele levendige dialogen in Vlaams volksdialect zijn ingebed in een beklijvende, sfeervolle roman waarin als vanouds de schone taal minstens zo belangrijk is als de rest. Vlaminck brengt zijn personages en hun eigenaardigheden tot leven met onsentimenteel proza: onverwacht ontroerend en soms hilarisch, naast de intens bittere neergang die het beschrijft.

avatar van Jason82
4,0
Weer een typische Vlaminck over een Vlaamse familie net onder het randje van de samenleving. Er is weer van alles loos, en het knappe van Vlaminck is dat elke broer of (enige) zus een duidelijk eigen karakter heeft. Je herkent ze al vrij snel blindelings. Het hoofdpersonage, jongste broer Leo, is een kolfje naar Vlaminck's hand; een type dat veel denkt maar nog veel meer zwijgt...

Malheur en misère, elkaar als familie zonder noemenswaardige reden volledig uit het oog verliezen, trieste verhaallijnen, je vraagt je bijna af wat er dan toch zo mooi is aan dit boek. Nou, de wonderschone Vlaamse taal bijvoorbeeld. De eerder genoemde sterke uitwerking van karakters, een ander voorbeeld. De beschrijving van het gevoel van nostalgie en weemoed, waarbij dingen uit het verleden onterecht hoog op een voetstuk terecht komen. Het gevoel van gemiste kansen en het met jezelf in een onontwarbare knoop zitten door zaken uit een grijs verleden....

Echt feelgood is het dus allemaal niet, maar lezenswaardig zijn en blijven de boeken van Boekmeterheld Erik Vlaminck altijd wel!

avatar van H€yoka
4,5
Mijn derde Vlaminck en by far het beste verhaal dat ik van hem mocht lezen. Waar er bij Een berg mens onder witte lakens en Suikerspin iets te weinig op het spel stond, trekt Erik hier alle registers open en zet een mens met behoorlijk wat issues op het toneel.

Het boek is spannend en erg leesbaar, wat maakt dat ik het in amper drie dagen uithad. Het heeft alle elementen om een absolute topper te zijn, al ben ik qua beoordeling streng en haal er een half sterretje af omdat de dochter van Betty nergens meer opduikt. Haar in het verhaal verwerken had voor mij de kers op de taart geweest, maar desalniettemin een welverdiende 4.5*.

Gast
geplaatst: vandaag om 14:49 uur

geplaatst: vandaag om 14:49 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.