W Ljoedjach - Maxim Gorki (1916)

Het middenstuk, en het beste deel. Dit werk blijft net als deel één vrij episodisch van opzet, maar dat is nu juist net het punt. We volgen de jonge (tijdens het lezen vergeet je weleens met een knul van rond de 13 jaar vandoen te hebben) Pesjkov met zijn eerste stappen in zijn arbeidsleven. Dan weer werk als bootsjongen, dan weer in een fabriek, dan weer in een winkel, et cetera. Zo blijft het allemaal vrij oppervlakkig, maar krijg je wel een idee van het hele leven van de ik-persoon, dat volt zit met werken, nieuwe mensen ontmoeten en zo echt als opvoeding kan worden gezien. Het boek houdt ook een enorme vaart hierdoor. Op zijn beste momenten deed het wel denken aan Orwell's debuut, al is die laatste net wat beter en dieper uitgewerkt. Maar voor Onder de Mensen zeker 4,0*.

Van de 18 users die deel 1 van Gorki's trilogie hier op de site van een stem hebben voorzien, zijn er op dit moment maar twee die ook deel 2 en 3 hebben doorgewerkt. Gezien de hoge quotering is dat toch wel opmerkelijk. Net als gebruiker gerardus vind ik Kinderjaren voorlopig het betere deel, vooral doordat daarin heel knap het perspectief van het kind wordt gebruikt. In Onder de mensen is de hoofdpersoon duidelijk al wat ouder en hoewel zijn verbazing en onbegrip over hoe mensen met elkaar omgaan een zeer prominent thema blijft, sluipt er meer verbittering en enige afstomping in, zo lijkt het. Daarnaast is dit deel dikker en krijgt het een enigszins repeterend karakter. De mooiste passages zijn die waarin de puber Maxim literatuur ontdekt. Zijn verrukking over de nieuwe wereld die zich dan voor hem opent is ontroerend. Over de gehele lengte stemt het boek echter vooral treurig. Wat Gorki heeft gezien en vastgelegd over de mens is niet bepaald hoopgevend. Je zou de trilogie zelfs misantropisch kunnen noemen, hoewel het humanisme van de auteur hem onvergelijkbaar maakt met een galspuwer als bijvoorbeeld Céline. Dat en de bijzonder soepele stijl maken dit, ondanks de zware onderwerpen, geen taaie pil.