De Geruchten - Hugo Claus (1996)

Mijn eerste kennismaking met het proza van Hugo Claus, en het heeft een positieve indruk nagelaten. De afwisselende vertelperspectieven gaven het boek een extra dimensie en het verleden word steeds vanuit een ander perspectief duidelijker. Zijn vertelwijze deed mij nogal denken aan Afval en Dorre Bladeren van Marquez, wat toch als een compliment kan opgevat worden. Op stilistisch vlak is het boek knap uitegewerkt, al wist Claus hierin gelukkig niet te overdrijven.

Het enige punt van kritiek is dat het gehele personage van René Catrijsse niet volledig realistisch overkomt, hij en alle (vroegere) gebeurtenissen worden eerder vermeld dan beschreven, wat naar mijn gevoel beter was geweest.

Van mij krijgt het boek een 3,5*!

Fantastisch proza van Claus. Of misschien moet ik zeggen: poezie? De tekst heeft soms meer de cadans van een lang gedicht. Het verhaal over de terugkeer van Rene Catrijsse naar het kleine Vlaamse dorp en de apocalyptische omstandigheden die dan ontstaan boeien enorm en je zou bijna kunnen spreken van een (gruwel) pageturner.

Vooral de 'Wij' hoofdstukken zijn een genot om te lezen. Stamgasten van café De Doofpot geven hun kijk op de hele situatie in het dorp. Een citaat:

"Nog anderen vinden dat wat de Catrijsses tegenkomen een kleinigheid is vergeleken met de miserie in de wereld, maar zo kunt ge blijven vergelijken, er is geen rechtvaardigheid in de natuur, dat heb ik al dikwijls gezegd en een mens moet niet blijven zeveren, d'r is altijd nog erger, kijk maar naar het Verre Oosten waar ze mekaar blijven aan frietjes kappen, ze zullen wel elk hun waarheid hebben, Gerard, hebt ge geen bierworstje voor mij?"

Wat Flying Penguin opmerkt is waar: het blijft lang onhelder wat Catrijsse nu precies uitgevogeld heeft in Kongo. De fragmenten daarvan zijn expres onduidelijk. Maar ik vind dat wel bijdragen aan de nachtmerrie-achtige sfeer van de roman.

4 sterren (en heb 4,5 overwogen!)

Vind het toch wel knap dat men hier een pageturner in zag - of was ik gewoon niet scherp? Vond het constante gewissel van personages en perspectief namelijk nogal onrustig, en hoewel het bij vlagen - vooral tegen het einde en in het begin - een sterke mystieke sfeer oproept, zorgde het er ook voor dat ik nergens echt een band met een van de personages kreeg; vooral hoofdpersoon René liet me opvallend koud (dat is natuurlijk ook de bedoeling, maar zelfs in zijn afstandelijkheid deed hij me niets).

Het was een pageturner voor mij!
Het chaotische van een wereld die iedereen graag ordelijk zou willen, is een van zijn thema's. Die hele verzameling lelijke mensen, amoraliteit, politieke kritiek en poëzie, deed me soms denken aan de Oostenrijkse schrijvers Thomas Berhard en Elfriede Jelinek.

Eerste keer dat ik een boek van Hugo Claus gelezen heb en het is best behoorlijk bevallen. De sfeer in het boek grijpt aan en de manier waarop het vertelperspectief constant verandert, is vrij fris. Daarbij geeft de bovenal zwartgallige humor het geheel een wat cynisch tintje, hoewel het er bij vlagen net wat te dik op ligt naar mijn mening. Niet iets dat me lang bij zal blijven, maar zeker voldoende, en ik ga ook het boek lezen dat hier een soort van opvolger van is, naar ik begreep: 'Onvoltooid Verleden'.

Overigens vond ik het perspectief van Noël overduidelijk het best. Heerlijke stukjes zijn dat. Wat een stumperd, haha.

Valt me wat tegen. De poëtische schrijfstijl van Claus wordt bejubeld, althans zo ver ik op de enthousiaste citaten op de achterflap mag afgaan, maar ik vind het zelf onprettig. 'Onrustig' vind ik eveneens een treffende beschrijving. Het thema is niettemin interessant: Claus schets hoe een familie steeds meer een paria wordt binnen de gemeenschap. De kracht van geruchten speelt daarbij een belangrijke rol. Het levert een degelijk verhaal op.