menu

A Gyertyák Csonkig Égnek - Sándor Márai (1942)

Alternatieve titels: Gloed | Embers

mijn stem
4,03 (164)
164 stemmen

Hongaars
Sociaal

210 pagina's
Eerste druk: Révai, Boedapest (Hongarije)

De oude generaal Henrik krijgt op een dag een brief waarin een vriend van lang geleden, Konrád, zijn komst aankondigt. In hun jeugd waren de twee onafscheidelijk, totdat Konrád plotseling verdween. Eén avond, één nacht duurt de ontmoeting van de twee oude mannen. Hun laatste gesprek is een duel zonder wapens, en veel wreder. Met meedogenloze openhartigheid praten zij over passie en vriendschap, over waarheid en leugen. Wat is er 41 jaar geleden gebeurd?

zoeken in:
avatar van eRCee
4,0
Sandor Marai behoort tot mijn favoriete schrijvers. Op het autobiografische Land, Land! na heb ik al zijn werk in Nederlandse vertaling gelezen.

Gloed is gewoon prachtig, een ontroerend verhaal over hartstochtelijke liefde en echte vriendschap. Marai is zo'n schrijver die het leven in zijn boeken meer diepgang weet te geven dan de alledaagse realiteit oppervlakkig bezien bevat. Juist daardoor raakt hij de kern van het echte leven.

Het poetische taalgebruik maken dit boek daarnaast tot een puur genot om te lezen. Schitterend, die weelderige stijl in contrast met de sobere setting.

4*

5,0
Briljant.

Niet meer en niet minder. Dit boek raakte me echt diep vanbinnen. Prachtig taalgebruik, een ongelovelijke onderhuidse spanning en uiteindelijk weet je het nog niet helemaal zeker, maar maakt het ook eigenlijk allemaal niet uit.

5*

avatar van eRCee
4,0
Welkom bij de fanclub.

avatar van donnie darko
4,5
Ik ben het nu ook aan het lezen, en geef aegron helemaal gelijk wat betreft die onderhuidse spanning. Ik vind het echt adembenemend mooi geschreven. Wel moeilijk, vind ik.
Ik zit nu op p. 50 en dit wordt denk ik een boek wat ik nooit ga vergeten.

avatar van donnie darko
4,5
Prachtig, dit. Denk ik het mooist geschreven boek dat ik ooit heb gelezen. Zo vol details en de monoloog van Henrik is zo mooi, met bladzijden die mij echt tot tranen toe beroerde. Het einde past perfect bij de rest van het boek, mysterieus maar toch duidelijk.

4.5* voor dit meesterwerkje. Ben zeker geinteresseerd in meer van Marai.

avatar van donnie darko
4,5
Ik ben toch een beetje op mijn mening teruggekomen. Zo goed vond ik het nu ook weer niet. Geen top 10 materiaal, maar wel 4* waard.

In Gloed wordt op een hele eenvoudige, maar doeltreffende manier alle grote vragen van het leven gesteld. Er komen mooie (natuur) beschrijvingen in voor.
Ik vond de tekst niet makkelijk lezen, raakte steeds de draad kwijt. Misschien lag het aan het feit dat dit oorspronkelijk in een andere taal is geschreven, of misschien zijn de overdadige beschrijvingen ook wel een beetje gedateerd. Het is tenslotte ook geen recent boek, dus zo moet je er ook naar kijken.
De omschrijving op de kaft, dat het een ´duel´ zou zijn tussen de twee oude mannen, zie ik niet zo. Het is een vrij statisch gegeven, waarbij de twee mannen nogal toneelmatig in een kamer zijn geplaatst, terwijl er een monoloog plaatsvindt en geen dialoog.
Kortom: ik was blij er kennis van genomen te hebben, heel apart, maar ik heb niet de neiging nog een titel van deze schrijver te willen lezen. Het heeft me niet echt geraakt.

avatar van Prowisorio
4,0
Bijzonder boekje... vriendschap tussen twee mannen van zeer verschillende komaf, loyaliteit, verraad (?) en dat alles spelend aan het einde van de 19de eeuw. Na 41 jaar bezoekt Konrad zijn vriend Henrik voor het eerst, nadat hij onverwacht verdween.
Twee oude mannen met een lange historie, waarin o.a. een vrouw een rol speelt.

Subliem is de lange monoloog van Henrik, die boeiend blijft... waar de hele tijd iets broeit. Je weet dat er wat aan de hand is of is geweest, maar wat precies wordt maar heel langzaam uit de doeken gedaan en uiteindelijk draait het alleen nog maar om ... wat wil Henrik na al die jaren precies van Konrad weten en .. komt hij dat te weten... of wil hij het wel echt weten?

Het leven van vrouwen in die tijd (moeder van Henrik, zijn vrouw, zijn min) wordt ook mooi beschreven... dat is wel meer het decor, dan het verhaal.. maar de zijdelingse opmerkingen en observaties laten aan duidelijkheid niets te wensen over.

avatar van Chungking
5,0
Absoluut briljant.

Hoewel het verhaal wat traag op gang komt een ook de 'dialoog' (monoloog eigenlijk) tussen Henrik en Konrad af en toe wat vaart mist, worden een veelheid aan prachtige levenswijsheden op schitterende manier in het boek verwerkt. Door het gradueel prijsgeven van informatie over de bron van het conflict wordt je langzamerhand echt in het verhaal gezogen.
Het leven wordt geportreteerd als heroieke gebeurtenis, doorspekt met odes aan de vriendschap, de liefde en passie (al worden de schaduwzijden niet geschuwd).

Het einde lijkt eerst wat op een anticlimax, maar is bij nader inzien perfect. Echt schitterend vond ik het, dat nadat Henrik een heel verhaal heeft afgestoken en ondertussen een resem vragen heeft afgevuurd, Konrad simpelweg antwoord met "Waarom vraag je het mij? Je weet dat het zo is". Beide mannen komen dus eigenlijk elkaar nog één laatste maal onder ogen om simpelweg bevestigd te zien wat ze allebei al wisten, en vinden zo vrede met het verleden.

avatar van Pythia
4,5
Prowisorio schreef:
Bijzonder boekje... .

Het woord 'boekje' vind ik altijd ongepast en denigrerend voor een serieus stuk werk en in dit geval in het bijzonder.
'Gloed' werd in 1998 in het Italiaans vertaald en heeft toen pas de wereld buiten Hongarije bereikt.

5,0
Ik heb eigenlijk niets aan de recensie van Chungking toe te voegen. In een woord: geweldig! Van het boek raakte ik in een soort trance; het proza wat op je af wordt gevuurd vanaf bladzijde 75, vanaf de monoloog, is van zulk constant hoog niveau, dat heb ik nog maar zelden meegemaakt. Talloze rake observaties per pagina zonder te pauzeren. Het lezen van dit boek was echt een unieke ervaring.

avatar van thomzi50
4,0
Weinig aan het bovenstaande toe te voegen: een prachtig geconstrueerd en inhoudelijk ontzettend rijk. Stoorde me alleen af en toe aan het veelvuldig gebruik van adjectieven om te manier waarop dingen gezegd werden aan te geven, voornamelijk omdat dat negen van de tien keer al wel duidelijk was. Niettemin ijzersterk. Ruime 4*.

4,0
Mij stoorde eigenlijk enkel de titel van dit mooie boek, of beter gezegd, de Nederlandse vertaling ervan, "Gloed". De Hongaarse titel zegt namelijk véél meer dan dat. Ik citeer de Engelse Wikipedia: "The Hungarian title: A gyertyák csonkig égnek, meaning "The Candles Burn Down to the Stump") expresses a nostalgia for the bygone multi-ethnic, multicultural society of the Austro-Hungarian Empire." Hiernaar verwijst trouwens een centraal symbool in het boek, namelijk de kandelaar op de tafel!
Dat een titel soms moeilijk letterlijk te vertalen is, kan ik gerust aannemen, maar dat in zulk geval dan niet een woordje uitleg gegeven wordt door de vertaler of uitgever, vind ik wel erg jammer...

4,0
Sterk boek, dat wel een aanloop nodig heeft die mij niet volledig kon bekoren. Het stuk voor de ontmoeting tussen De Generaal en Konrad is natuurlijk nodig om de verhoudingen en de achterliggende levens duidelijk te maken, maar naar mijn idee had het wel iets compacter gekund. In de eerste ongeveer 50 pagina's komt de spanning rondom de vraag wat er precies is gebeurd nog niet echt tot leven.

Toch zijn er ook daarvoor al wat mooie dingen te vernemen, zoals de scène waarin De Generaal ziet in welke omstandigheden Konrad leven, om die laatste aan een carrière te helpen.

Echt op gang komt de roman pas als de Generaal het woord neemt. Prachtig hoe hij rustig de tijd neemt en Konrad beschrijft hoe hij alles ervaren heeft. Hij vertelt zo minutieus, dat ik hem bijna aan wilde sporen om wat sneller tot de kern van de zaak te komen. En dan te bedenken dat het voor Konrad nog wat spannender zou zijn om daar zo tegenover hem te zitten...

Het einde is ook heel verfijnd, eigenlijk is daar nog weinig aan toe te voegen zonder met spoilers te moeten gaan strooien. Er moet natuurlijk nog wel wat onthuld kunnen worden door de roman

In plaats daarvan maar eventjes wat kenmerkende ideeën die het overwegen wel waard zijn:

- "Ik bedoel dat de mensen wel de waarheden kunnen leren kennen en ervaringen kunnen opdoen, maar ze kunnen hun fundamentele geaardheid niet veranderen. Misschien kun je ook niet meer doen in het leven dan met wijsheid en omzichtigheid proberen de realiteit en deze onveranderlijke werkelijkheid met elkaar in overeenstemming te brengen."

- "Ik haat muziek. Ik haat die melodieuze en onbegrijpelijke taal, waarin mensen van een bepaalde soort met elkaar kunnen converseren, ze zeggen elkaar iets buiten de normen en de regels om, ja, soms denk ik dat ze elkaar iets onbetamelijks en immoreels zeggen met de muziek. Kijk maar naar hun gezicht, hoe vreemd het verandert wanneer ze naar muziek luisteren."

- Ik zeg dit niet als een aanklacht; ik heb eerder medelijden met je. Het moet een vreselijk moment zijn wanneer in een mensenleven de verzoeking komt, wanneer een mens het wapen richt om de mens te doden bij wie hij betrokken is, met wie hij een innerlijke band heeft en die hij om de een of andere reden moet doden."

Verder wil ik nog opmerken (in reactie op hdehoon) de monoloog wel als een duel te interpreteren is, als psychologische oorlogsvoering. De generaal vuurt immers een hele theorie en allerlei ideeën op Konrad af, zonder dat hij een inhoudelijke respons krijgt. De een probeert de onderuit te halen met zijn woorden (en door het voor te stellen dat hij vrede heeft met de geschiedenis), de andere gunt hem niet het plezier van een tegenwerping.

Zonder het wat stroeve begin had dit boek misschien een 4,5 gescoord

avatar van Remco
4,0
'Gloed' is een boek dat even op gang moet komen maar wanneer je als lezer aankomt bij het deel waar het om gaat volgt een stroomversnelling. De zinnen die de hoofdpersonage gebruikt om zich uit te drukken zijn prachtig. Liefde, passie, vriendschap en wat deze voor betekenis voor hem hadden in zijn leven spetteren van de pagina's.
Binnenkort de erfenis van Eszter maar eens lezen.

avatar van FisherKing
4,5
ThomasVV schreef:
Mij stoorde eigenlijk enkel de titel van dit mooie boek, of beter gezegd, de Nederlandse vertaling ervan, "Gloed". De Hongaarse titel zegt namelijk véél meer dan dat. Ik citeer de Engelse Wikipedia: "The Hungarian title: A gyertyák csonkig égnek, meaning "The Candles Burn Down to the Stump") expresses a nostalgia for the bygone multi-ethnic, multicultural society of the Austro-Hungarian Empire."
Ja, vreselijke blunder van de uitgever. Vond dit boek in de kast, titel en kaft spraken me niet zo aan, maar werd een positieve verrassing. Ondanks de 'breedsprakerigheid' en herhalingen 4.5*

moa
Op aanraden van eRCee dit boek (eindelijk) gelezen en ik kan alleen maar zeggen: terecht aangeraden!

avatar van misterfool
4,5
Er is geen schrijver die eenzaamheid en verval zo indringend kan beschrijven als Sándor Márai. Wellicht omdat hij zich richt op het onderscheid tussen mensen die ogenschijnlijk dicht bij elkaar staan. Mensen die, zoals de twee jeugdvrienden van dit verhaal, zo onafscheidelijk zijn dat slechts halve woorden en lichaamshoudingen werelden van betekenis herbergen. Dat er zelfs in uiterste verwantschap ongemerkt een moorddadige jaloezie kan opdoemen, is in dat opzicht meer dan verraad, het benadrukt dat de ander altijd tot op zekere hoogte een vreemde zal blijven. De monoloog van Henrik is een erg diepgravend verzet hiertegen; een laatste poging om de belevenissen weer te versmelten. Hij is daarmee haast een absurde held. Aan het einde van deze novelle blijkt immers dat beide heren elkaar perfect begrijpen, maar dat niettemin ieders perspectief verschilt en onvoelbaar blijft. Deze grens tussen gevoelswerelden kan weliswaar soms worden benaderd, door bijvoorbeeld muziek, maar nooit worden doorbroken.

Marai weet in ‘Gloed’ deze ingewikkelde thematiek heel puntig, smeulend en aangrijpend te beschrijven. Het is een boek waarbij je na afloop even stil bent. Voor zo’n ervaring kan ik wel plek vinden in mijn top 10.

avatar van schiIdpad
Ik vroeg mij o.a. af of Krisztina nog op diezelfde noodlottige, dag waar 't boek zo'n beetje om draait,...

...het gele biechtboekje van haar en Henrik met blauw kaarsvet (!) had verzegeld. Je sluit niet zomaar zo'n boek als je niet ergens nog hoop koestert dat alles weer bij het oude zal worden. Wel als je van je hart een moordkuil wil maken. Ik denk daarom ook dat Krisztina wel degelijk op de hoogte was van Konrad's plan. Konrad geeft sowieso impliciet toe dat-ie voornemens was Henrik te vermoorden door ergens overheen te zwijgen, maar dat "feit" is natuurlijk eigenlijk al bijzaak voor Henrik. Maar was het echt nodig om het boekje in het vuur te gooien? Zo ja, waarom?

avatar van JJ_D
4,0
Om de draad gelijk op te pikken waar schiIdpad hem heeft laten liggen: wat verklaart Konráds zwijgen? Is het instemming, een schuldbekentenis, misschien zelfs boetedoening, hoe hij het verhaal van diegene die eens zijn kameraad was lijdzaam ondergaat, uitzit, tot het laatste woord? Of kunnen (lees: moeten?) we verder durven kijken dan wat er staat: is Konráds uitblijven van een wederwoord het grootste geschenk dat hij de generaal kan doen, door diens gedurende maar liefst vier decennia geduldig opgebouwde wereldbeeld – de funderingen waar zijn werkelijkheid hier en nu op berusten! – intact te laten, en dus in te stemmen met zogenaamde feiten die helemaal geen feiten zijn?

Is het immers toeval dat de generaal Konrád onderbreekt wanneer deze hem van repliek wil dienen? Is het triviaal dat de generaal het schrift – een poort naar de door hem zogezegd fel begeerde waarheid! – ongelezen in het vuur gooit? Nee, het zijn signalen dat de generaal vooral bevestiging wil voor zijn versie van de gebeurtenissen, en wel omdat hij er genadeloos naar gehandeld heeft. Hij is zijn vrouw nooit meer onder ogen gekomen, vanuit het idee (door de jaren heen getransformeerd naar: de stellige zekerheid) van verraad. Gesteld dat dit alles op een misverstand zou berusten, kan de generaal dan nog verder leven? Wat dan met zijn eer, zijn ijdelheid – de etiquette die het laatste houvast van zijn bestaan vormt, een leven dat zich in het heden voltrekt maar integraal in het verleden afspeelt? Wat als dat verleden een complete misrekening blijkt?

Maar hoezo, "misverstand"? Laat Sándor Márai andere pistes open? Wat mij betreft wel. Wat als Konrád zijn vertrek niet heeft durven melden aan de generaal, omdat hij wist dat die het als een persoonlijke belediging zou zien, hem zou proberen te overhalen om te blijven? Of wat als Konrád inderdaad moest vertrekken omwille van een liefdesmotief, en wel van homoseksuele strekking, ten aanzien van Henrik? Ook dat zou Henriks wederhelft "laf" kunnen noemen, nietwaar? Wat kortom als Konrád nooit zijn wapen op de generaal heeft gericht, maar post-hoc wel die intentie wordt aangemeten? Hoe tragisch: als vriend komen, en als vermeend verrader en quasi moordenaar moeten vertrekken!

Vergezocht? Misschien. En toch. Toch licht ‘Gloed’ doelbewust bepaalde aspecten niet uit. In het onuitgesprokene blijft de suggestie onverminderd voortbestaan. Zeker in de epische (zeg gerust: mythische) schriftuur van Márai, waarin het Oostenrijk-Hongarije van voor de Eerste Wereldoorlog overigens herleeft als een onwrikbaar monument. Met evenveel trefzekerheid schildert de auteur decors als psychologische portretten. De ideeën zijn misschien een beetje te stellig, hier en daar wat pedant. Maar steeds interessant, en dankzij de vaart van het narratief (in eindeloze afwachting van de opheldering van het mysterie) werkt de verwevenheid tussen concrete plot en abstracties wonderwel.

Zeker een bijzonder boek dus. En hoewel ik dacht dat ik luisterboeken levenslang zou verketteren, moet me van het hart dat Eric Schneider de luisteraar formidabel in het verhaal zuigt. Kortom, zes volle uren in opperste concentratie en vol genoegen geluisterd – voorwaar, ik zou het onding bestaande uit zes cd's zelfs durven aanraden!

3,75*

avatar van misterfool
4,5
Interessante interpretatie; niet iets waar ik direct aan dacht. Het is zeker mogelijk dat het zwijgen van Konrad een meer altruïstische insteek heeft. Altijd mooi dat zo'n werkje voor velerlei interpretatie vatbaar is.

3,5
De eerste 50 blz. zijn weer een prachtig staaltje van sfeerschepping uit de nadagen van het Habsburgse rijk. Ongelooflijk subtiel en schitterend geschreven. Daarna verloor ik meer en meer mijn belangstelling voor de oeverloze monoloog met de analyse van de vriendschaps- en liefdesrelatie. Ook dit deel behoudt zijn delicate schrijfstijl, maar het was me echt teveel. Jammer!

4,5
Gloed moet inderdaad een beetje op gang komen, maar Marái weet je al snel in het verhaal te trekken met een wonderschone, verfijnde stijl. Verder zijn op vrijwel elke pagina wel een aantal schitterende wijsheden of filosofische bespiegelingen te vinden, zonder dat dit pretentieus overkomt. Ik ga snel een ander boek van Marái lezen!

Gast
geplaatst: vandaag om 04:11 uur

geplaatst: vandaag om 04:11 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.