Unizhennye i Oskorblennye - Fjodor Dostojevski (1861)

Of 't aan de vertaling ligt weet ik niet, maar het exemplaar dat ik gelezen had (nederlands 2e druk), zat vol fouten. Dames worden aangeduid met hem, Natasja en Iwan schelen eerst 'n paar maanden, later 'n paar jaar en zo verder. Al bij al kreeg ik de indruk dat 't boek in nogal 'n hoge haast is geschreven (frappant, als je de epiloog leest), maar dat deed niks af van de geweldige indruk die 't boek maakt. Deze hoort zeker tussen het rijtje 'groten' van Dostojevski!

Wat mij betreft sowieso de meest ontroerende van Dostojewski.

Na “Aantekeningen uit het ondergrondse” las ik dit boek van Dostojewski. Een boek wat vrij slordig vertaald is, zoals een voorganger al zie. Ook stond er “deel 1” op het boek te lezen, wat de indruk geeft dat er nog een vervolg is, terwijl het open einde dat ook doet. Na een kleine zoektocht over internet ben ik tot de conclusie gekomen dat er waarschijnlijk geen deel 2 bestaat (?). Dus zit ik met een onaf werk van Dostojewski met verhaallijnen die niet worden afgewikkeld. Jammer, maar geen verspilling van tijd, want over de kwaliteit is geen twijfel mogelijk. De titel sprak mij meteen aan en is misschien wel de hoofdreden waarom ik er voor heb gekozen om dit boek voorrang te geven. De titel was voor mij een belofte aan het leed dat zou komen, maar sommige personages deden het boek in ernst afnemen: noodzakelijke (bij)personages voor de verloop van het boek, maar wat overdreven en irritant (in de ernst vind ik Dostojewski op z‘n best). Hier en daar wordt het verhaal wat soapachtig. De hoofdpersoon is van goedmoedige aard en fungeert als een soort boodschapper tussen ‘de tegenpartijen’, waarbij hij steeds meer zijn gezondheid verliest. Datzelfde lijkt ook voor bijna alle andere personages te gelden, die allen lager of hoger op de trap van het lijden staan (De titel doet in ieder geval het boek eer aan). Naar het einde toe wint het boek aan kracht.

Terugkomend op deze eerdere reactie; deel 2 is lastig te vinden, maar aan de andere kant, staat het verhaal gewoon in zijn geheel te lezen in deel 3 van het verzamelde werk van Dostojewski. Ik heb dat dus vandaag aangeschaft, zodat ik het geheel kan lezen en het daarmee wellicht beter op waarde kan schatten. Ik mag verwachten dat het ook een betere vertaling is, meer secuur.

Dit was mijn vijfde Dostojevski, en weer een prima boek. En 'gelukkig' heb ik zijn meest gelauwerde (Karamazov) nog te gaan!

Ik lees hier iets over onduidelijke vertaling en ontbrekende hoofdstukken. Tip van mij: dit verhaal staat inderdaad in z'n geheel in Dostojevski's verzamelde werken deel 3. Prima leesbaar! Het bestaat uit 4 hoofdstukken en een epiloog en behelst in totaal 376 pagina's (waar de 210 pagina's in de omschrijving vandaan komt, is mij echt een raadsel).

He is wel een dure uitgave (€ 45,00) dus probeer het eens bij de bieb. Daar is 'ie waarschijnlijk wel beschikbaar.

Vooral een enorm vermakelijke Dostojevski. Leuk sfeertje en vol personages die allen hun eigen persoonlijkheid hebben en je allemaal blijven. Op momenten ook wel ontroerend. Wel is het typisch Dostojevski dus soms te melodramatisch en vol hysterische vrouwen. In zijn ideeënromans maakt dat minder uit, maar hier is het meer de basis van het verhaal. Anders was de score nog hoger uitgevallen. Voor nu 4,0*.

Samen met Aantekeningen uit het dodenhuis herlezen in de nieuwe vertaling, dan heet het Vernederd en vertrapt. Voor beide was het meer dan 12 jaar geleden dat ik het las. De waardering is volstrekt ongewijzigd: ik vind Aantekeningen uit het dodenhuis een heel atypische Dostojevski maar het geeft wel interessante achtergrondinformatie over een bepalende levensepisode van hem en waarschijnlijk ontleende hij veel inspiratie uit de mensen die hij tegenkwam in de strafkolonie. Bepaalde scenes zijn wel echt sterk, zoals die in het badhuis. En ik vind dat hij zich nog vrij duidelijk uitspreekt uiteindelijk tegen deze barbaarse praktijken.
Wat Vernederd en vertrapt betreft, dat is juist vintage Dostojevski. Geweldig die vliegende haast in combinatie met de ziekelijke inslag van de protagonist, deze combinatie leidt tot een constant gevoel van urgentie. Leven en lot hangen af van de huidige ogenblikken! De gewetenloosheid van vorst Valkovski komt ook nog steeds binnen, dat hoofdstuk waarin hij zich 'toont', ongelofelijk. Dostojevski schrijft alles gewoon op, je hoeft nergens naar te raden, dus dat betekent dat je dan ook wel echt wat te zeggen moet hebben. De getroubleerde psychologie van zijn personages, inclusief zelfdestructieve krachten, en hoe hij de ene prachtscene aan de andere rijgt, dat blijft me erg aanspreken. Het risico bij Dostojevski is dat je hem vooral leest in je adolescenten-jaren, maar het is zonde om het daarbij te laten.

PS. Goed dat dit opnieuw vertaald is: voor Aantekeningen uit het dodenhuis was het meer dan 50 jaar geleden!

Er is veel geschreven over de stijl van Dostojevski. Het zou gehaast zijn. Karel van het Reve noemde de stijl zweterig. Dostojevski, levend van leningen en voorschotten, moest ook snel schrijven aangezien hij continu onder tijdsdruk stond. Zelf was de schrijver kritisch over zijn uitvoerigheid, iets waarvan hij maar niet wist hoe het van zich af zou kunnen schudden. Ook dit boek is staat weer vol herhalingen, maar de vraag is hoe storend dit werkelijk is. Het beklijft ook. De toch al zo boeiende hoofdpersonen komen diep onder je huid te zitten. Ook weer nadrukkelijk aanwezig zijn de lyrische, bijna overspannen gemoedstoestanden van de hoofdpersonen. Voeg daarbij de dramatische cliffhangers toe en je zou denken dat je een literaire soap te pakken hebt.

Opnieuw schrijft Dostojevski realistisch over onschuldige personen die hevig lijden, over vernederden en gekrenkten. Dit verhaal gaat over een driehoeksverhouding waar de hoofdpersoon, een schrijver, bij betrokken is. In dit verhaal is het leven van de kleine, arme Nellie vervlochten. De gedachtegang van alle hoofdpersonen wordt uitvoerig beschreven en je als lezer wordt je continu meegezogen in de denkwereld van deze uiteenlopende personages. Af en toe spreken de personages elkaar zelf tegen. Dit is waar Dostojevski zijn meesterschap toont: hij dringt diep door in de menselijke geest dat zo vaak veel irrationeler is dan ons brein ons doet vermoeden.

De boeken van Dostojevski lijken in eerste instantie niet de meest plezantste om te lezen. Altijd ligt de dood op de loer, de omstandigheden zijn ronduit droevig, mensonterend af en toe en de hoofdpersonen bevinden zich niet zelden in absurde situaties. Toch zijn het juist deze elementen die ook dit boek zo prachtig maken. Bovendien leest het als een trein. Ik las de laatste honderd bladzijden in een zucht uit. Na zijn grote, bekende werken, is dit ook een absolute must-read.

'zweterig'… een goede, of koortsig. Zelf vond ik het tijdens Misdaad en straf bij momenten hysterisch en 'rond-de-potterig', jammerend… het irriteerde me zelfs iets te vaak… Misschien zat ik zelf niet in de juiste mind-set.


… ja, dat dus.


Mooi. Was ook een eye-opener voor mij bij het lezen van de broeders. Ik moest soms gniffelen hoe hij dat zo juist zag en accuraat beschreef.



Bedankt voor de tip.

Als je het hysterische en overspannene niet trekt dan zou ik deze bepaald niet aanraden. Eerder Aantekeningen uit het ondergrondse, of Witte nachten, of Een nare geschiedenis.