menu

Cesarz - Ryszard Kapuściński (1978)

Alternatieve titel: De Keizer

mijn stem
3,50 (4)
4 stemmen

Pools
Waargebeurd / Sociaal

256 pagina's
Eerste druk: Czytelnik, Warschau (Polen)

In 'De Keizer' geven ooggetuigen - bedienden, ambtenaren en hoogwaardigheidsbekleders - een beeld van het leven aan het hof van Haile Selassie, die met grote vaardigheid een archaïsche samenleving bijna 50 jaar lang door de twintigste eeuw loodste: hij regeerde zijn volk zonder wetten en begrotingen - en wist door zijn feilloos instinct aan de macht te blijven. De mensen van zijn hofhouding, die na de revolutie zijn ondergedoken of zich hebben vermomd, vertellen over de intriges, de vele ongeschreven wetten die ieder moest kennen en naleven, en over het fascinerende proces van ineenstorting van een der oudste rijken op aarde.

zoeken in:
avatar van JJ_D
3,5
Stilistisch weinig aan te beleven. En inhoudelijk een carrousel van voortdurende repetitie - zeg maar variaties op een wel erg duidelijk thema. Dus…al bij al een wat flets boek?

Nee, dat is niet helemaal waar. De wisselende vertelperspectieven, die quasi allemaal verheerlijkend en vergoelijkend op de voorbije epoque van het keizerrijk Ethiopië terugblikken, creëren voor de lezer als het ware een (weliswaar niet zo heel lastig te ontwarren) moreel doolhof. Getuigenissen lezen over een dictator die gruwel en domheid doelbewust in stand hield, maar door zijn volk op handen werd gedragen: het is verwarrend, precies omdat de auteur via zijn bronnen geen aanmatigende of veroordelende houding aanneemt.

Onder meer daardoor wordt de figuur van Haile Selassie in een mysterieuze wolk van historische onkenbaarheid gehuld. Het verleden heeft zich voltrokken – al wat volgt is interpretatie op basis van materiaal waarvan de authenticiteit ten zeerste moet betwijfeld worden. Het is kortom geen aanfluiting voor de geschiedenis dat de Poolse schrijver en journalist (in die volgorde?) Ryszard Kapuściński (naar men zegt) wel eens een loopje neemt met de werkelijkheid. Precies door dat de doen, verheft hij zijn documentaire tot op het niveau van de literatuur en brengt hij zijn boek in de meest interessante aller schemerzones: die tussen waarheid en verdichting – tevens de zone van ons eigen geheugen, dat verzinsel op den duur met realiteit durft verwarren.

Wie was de laatste keizer van Ethiopië? Een intelligent, doortrapt heerser, iemand die wist hoe macht werkt en hoe hij zijn eigen positie moest veilig stellen? Of toch een amper geschoold analfabeet met seniele grootheidswaan, een onverstandig en boosaardig tiran, iemand met zin voor theater en ceremonie? En wanneer geraakte Selassie precies geperverteerd door het grote kapitaal: van jongs af aan, of in de loop van de decennia, terwijl hij de corruptie in toenemende mate om zich heen zag? Deze en andere vragen formuleert Kapuściński in een soort semi-documentaire (een onbetrouwbare biografie!?) die in ieder geval goed overbrengt wat voor een charismatisch enigma rondom de figuur hing die doen en laten kon wat hij wou, en zelfs op het internationale toneel een rol ging spelen.

De absurditeiten zijn prettig om lezen, de hele (on)menselijke dimensie doet een huivering over lijf en leden trekken…Kapuściński verbindt in ‘De keizer’ uitersten van een spectrum, in een boek dat vlot leest en eigenlijk wel voldoende prikkelt. Alleen dat demonstratieve, weinig vindingrijke idioom (waarmee ik bedoel dat de taal louter als betekenisdrager wordt aangewend en nooit om haar intrinsieke schoonheid op het papier verschijnt) vormt een belemmering – het zorgt er met name voor dat je als lezer nooit helemaal in het boek duikt. Daarnaast maakt de auteur weinig abstractie van de (zogezegde!) feiten, maar op zich is het niet verkeerd het ethische gepuzzel aan de lezer over te laten.

Overigens enkele passages die me zullen bijblijven, met name de beschrijving van de schraalheid van de troon als er niemand is om die troon hulde te brengen (stel je voor: de keizer landt ergens in het niemandsland van Ethiopië!) en de weergave van de noodlottigheid van de willekeur van de macht, die Haile Selassie wel moest handhaven omdat hij anders zijn eigen positie zou ondergraven. Deze en andere verre van onaardige spinsels in een best wel aanbevelenswaardig boek, hoewel het niet om grote literatuur gaat.

3,25*

avatar van Bruno_6
3,0
Portret van de laatste Ethiopische keizer aan de hand van anonieme getuigenissen uit zijn uitgebreide hofhouding.

Het hof van de keizer is een wereld op zich die ver staat van het leven van de gewone man. De keizer bepaalt het doen en laten, zijn woord is wet. Langzaam loopt de ballon echter leeg en verliest de keizer zijn grip op het land.

Gast
geplaatst: vandaag om 10:09 uur

geplaatst: vandaag om 10:09 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.