Liefde bij Wijze van Spreken - Yves Petry (2015)
mijn stem
5 stemmen
Nederlands
Psychologisch
336 pagina's
Eerste druk: De Bezige Bij,
Amsterdam (Nederland)
Alex Jespers, auteur van een weergaloze succesroman, maar inmiddels op zijn retour, beseft bij aanvang van deze vertelling dat het niet zal meevallen om uit te leggen hoe hij meer dan twintig jaar geleden verzeild geraakte in een driehoeksverhouding met Jasper en Kristien Fielinckx- een broer en een zus die als tieners hun ouders bij een auto-ongeluk hebben verloren. Nog moeilijker zal het zijn om te achterhalen wat de betrekkingen tussen hen drieën zo grondig deed verstoren. Met onuitwisbare gevolgen.
2
geplaatst: 29 januari 2015, 17:05 uur
We lezen het zesde boek( in vijf bedrijven) van de homoseksuele schrijver Alex Jespers. Een boek dat hij na een ernstig incident met zijn jeugdvriend Jasper Fielinckx wel moest schrijven. Alex vertelt in zijn/dit boek zijn ingewikkelde driehoeksverhouding met broer en zus Fielinckx, Jasper en Kristien. Dus heel het gebeuren bekijk je door zijn ogen, niet onbelangrijk.
Het boek zet in met een allesbepalend keerpunt. Een ongeluk in Luik tijdens de jaarlijkse vakantie die vader en moeder Fielinkx het leven kost. De schrijver zoemt eerst in op de karakters en dromen van de kinderen. Jasper, een hoogst intelligente jongen heeft als artistieke droom een zeer goed schrijver te worden. Geen doorsneeschrijver, geen aansteller die zich uitslooft om iets te schrijven wat iedereen al duizend maal weet, nee hij wil het 'onzegbare' schrijven. Tevens worstelt hij met een hoogst romantische verliefdheid op het meisje A. Zus Kristien is een gewone tiener, niet meer of niet minder.
Na het herstel van Jasper wonen de twee jongeren bij elkaar. En dat verloopt moeizaam, zeer moeizaam. Terwijl Kristien kost wat kost het gegeven 'gezin' in stand wil houden doet haar broer juist het tegenovergestelde. Hij breekt met alles waar hij voorheen in geloofde nl, de romantische liefde en het schrijverschap. Hij vind zichzelf als het ware opnieuw uit. Het is dan dat Alex beetje bij beetje hun leven wordt ingetrokken. Beiden hebben hiervoor een andere reden. Jasper beweert verliefd op hem te zijn, Kristien manipuleert hem aanvankelijk met een 'zogenaamde' vriendschap tussen hen om te krijgen wat ze wil, een kind. Dit gedeelte van het boek focust vooral op de Jaspers drijfveren. Niet altijd even éénvoudig en soms toch wel een beetje vergezocht. Wat te denken over de drijfveer om een een homo-erotische relatie aan te knopen met een man om zijn idee over literatuur te veranderen? dus maw 'Liefde bij wijze van spreken' Er wordt vooral diep ingegaan op de vraag wat is literatuur, en de verschillende opvattingen hierover tussen de twee hoofdpersonages.
De aanvankelijk goede vriendschapsband tussen Alex en broer en zus wordt zwaar geschaad en Alex vlucht naar Amsterdam waar hij een gesetteld leven met een uitgever uitbouwt en schrijver wordt. De gesprekken tussen die partners over het schrijverschap vond ik echt ontzettend boeiend. De botsing tussen wat een uitgever, een schrijver en de lezers willen wordt goed in kaart gebracht. Ook wat een éénmalig succes met een schrijver kan doen.
Jasper versterkt zijn zelfgekozen afsluiting van alles en iedereen en vertrekt eveneens, naar Duitsland, om te werken als bosbeheerder, Kristien wordt een bitch pur sang die Alex nu niet in maar uit haar leven wringt.
Wanneer de drie na een aantal jaren toch terug samenkomen is alles gedoemd, ze stevenen af op een fiasco en de reden waarom dit boek wordt geschreven.
Dit is geen eenvoudig boek, geen boek om ter ontspanning te lezen. Wel een boek dat erg veel aan bod laat komen: literatuur, de romantische liefde, de gevolgen van keuzes die men maakt, de vrouw...
Dit alles wordt in een erg mooie taal beschreven. Mooie zinnen, uitgebreide lyrische natuurbeschrijvingen. Kortom, een boeiend boek, maar wel ééntje dat tijd en aandacht vraagt.
Het boek zet in met een allesbepalend keerpunt. Een ongeluk in Luik tijdens de jaarlijkse vakantie die vader en moeder Fielinkx het leven kost. De schrijver zoemt eerst in op de karakters en dromen van de kinderen. Jasper, een hoogst intelligente jongen heeft als artistieke droom een zeer goed schrijver te worden. Geen doorsneeschrijver, geen aansteller die zich uitslooft om iets te schrijven wat iedereen al duizend maal weet, nee hij wil het 'onzegbare' schrijven. Tevens worstelt hij met een hoogst romantische verliefdheid op het meisje A. Zus Kristien is een gewone tiener, niet meer of niet minder.
Na het herstel van Jasper wonen de twee jongeren bij elkaar. En dat verloopt moeizaam, zeer moeizaam. Terwijl Kristien kost wat kost het gegeven 'gezin' in stand wil houden doet haar broer juist het tegenovergestelde. Hij breekt met alles waar hij voorheen in geloofde nl, de romantische liefde en het schrijverschap. Hij vind zichzelf als het ware opnieuw uit. Het is dan dat Alex beetje bij beetje hun leven wordt ingetrokken. Beiden hebben hiervoor een andere reden. Jasper beweert verliefd op hem te zijn, Kristien manipuleert hem aanvankelijk met een 'zogenaamde' vriendschap tussen hen om te krijgen wat ze wil, een kind. Dit gedeelte van het boek focust vooral op de Jaspers drijfveren. Niet altijd even éénvoudig en soms toch wel een beetje vergezocht. Wat te denken over de drijfveer om een een homo-erotische relatie aan te knopen met een man om zijn idee over literatuur te veranderen? dus maw 'Liefde bij wijze van spreken' Er wordt vooral diep ingegaan op de vraag wat is literatuur, en de verschillende opvattingen hierover tussen de twee hoofdpersonages.
De aanvankelijk goede vriendschapsband tussen Alex en broer en zus wordt zwaar geschaad en Alex vlucht naar Amsterdam waar hij een gesetteld leven met een uitgever uitbouwt en schrijver wordt. De gesprekken tussen die partners over het schrijverschap vond ik echt ontzettend boeiend. De botsing tussen wat een uitgever, een schrijver en de lezers willen wordt goed in kaart gebracht. Ook wat een éénmalig succes met een schrijver kan doen.
Jasper versterkt zijn zelfgekozen afsluiting van alles en iedereen en vertrekt eveneens, naar Duitsland, om te werken als bosbeheerder, Kristien wordt een bitch pur sang die Alex nu niet in maar uit haar leven wringt.
Wanneer de drie na een aantal jaren toch terug samenkomen is alles gedoemd, ze stevenen af op een fiasco en de reden waarom dit boek wordt geschreven.
Dit is geen eenvoudig boek, geen boek om ter ontspanning te lezen. Wel een boek dat erg veel aan bod laat komen: literatuur, de romantische liefde, de gevolgen van keuzes die men maakt, de vrouw...
Dit alles wordt in een erg mooie taal beschreven. Mooie zinnen, uitgebreide lyrische natuurbeschrijvingen. Kortom, een boeiend boek, maar wel ééntje dat tijd en aandacht vraagt.
0
psyche (crew)
geplaatst: 29 januari 2015, 19:10 uur
Een nieuwsgierig makende mening, Liv. Voordat ik op zoek ga: zijn de boeken van Yves Petri afzonderlijk te lezen of kan ik beter beginnen bij zijn eerste roman?
0
geplaatst: 29 januari 2015, 19:12 uur
Nee hoor, niettegenstaande 'De Maagd Marino' een beetje dezelfde 'insteek' heeft zijn dit twee totaal verschillende boeken.
2
geplaatst: 16 november 2016, 15:30 uur
Literair smachten naar de liefdeloze ander
Op bladzijde 155 van ‘Liefde bij wijze van spreken’ (2015) laat Yves Petry een fictieve uitgever in de roman verzuchten: ‘Homoseksualiteit is misschien een beetje banaal.’ Met deze opmerking probeert het personage Henk zijn liefdespartner Alex Jespers te waarschuwen voor de grillige marktwerking die bepaalt welke onderwerpen verkoopbaar worden geacht en welke niet. Henk vervolgt: ‘Als homoseksualiteit nog een probleem is, dan in elk geval geen interessant probleem meer. En de ander die je daar noemt, is een homo uit China. (…) Evenmin interessant maar tenminste nog exotisch.’ In de dialoog tussen uitgever en schrijver komt de spanning in de roman naar voren: is een homoseksuele schrijver op zichzelf interessant genoeg om autobiografisch getinte boeken te schrijven rond de eigen seksuele geaardheid? Of Is de literatuur het terrein waar de verbeelding het alledaagse dient te overstijgen, terwijl de lectuur voorbehouden blijft aan de inwisselbare ervaringsverhalen!? Hoe literatuur te produceren vanuit een eigen minderheidspositie zonder daarbij in herhaling te vallen of te blijven steken in larmoyant slachtofferschap?
Alex Jespers blijkt ooit te zijn doorgebroken met de historische roman ‘De Wonderbaarlijke Violiste’ over Giacomo Casanova. Een werk dat opvallende parallellen kent met ‘Een Schitterend Gebrek.’ (2003) van publiekslieveling Arthur Japin. Net als Japin wordt Jespers verguisd door literatuurcritici en recensenten, maar is hij geliefd bij een grote schare vaak vrouwelijke fans die zichzelf herkennen in de beperkte vrouwbeelden die hij schetst. Yves Petry deelt met de parallellen tussen Jespers/Japin vileine polemische klappen uit aan de zeemzoete kitscherigheid waarmee Japin zich het gezichtspunt toe-eigent van vrouwelijke hoofdpersonages. Alsof geëtaleerde mannelijke homoseksualiteit het legitimeert om probleemloos te kunnen schrijven vanuit de ervaringen van vrouwelijke hoofdpersonages.
Het centrale element in de roman is een niet-heteroseksuele liefdesdriehoek tussen de verteller Alex Jespers en Jasper en Kristien Fielinckx, de overlevenden van een auto-ongeluk waarbij hun ouders stierven. Net als in het recente ‘Ivanov’ (2016) van Hanna Bervoets worden de betrokkenen niet gehinderd door het gebrek aan enige affectie naar elkaar. Fien heeft in helemaal niemand interesse, die gaat relaties aan met inwisselbare mannen die zij af kan danken als ze te dichtbij haar komen. Toch wenst Fien via kunstmatige inseminatie een kind te verwekken bij Alex, omdat zij wél de innerlijke noodzaak voelt om een kind te krijgen maar niet de wens heeft om één vaste man in haar leven te tolereren. Het gevolg is dat de homoseksuele Alex bij zichzelf te rade moet gaan wat hij moet doen met zijn moeilijk te plaatsen verlangen om deel te zijn van het leven van zijn dochtertje. Jasper is sowieso vertwijfeld over de homoseksuele of biseksuele gevoelens die gefnuikt worden door een gebrek aan wederkerigheid van Alex. Liefde is onbevredigend naar elkaar smachten.
Voor zowel Alex Jespers als Jasper is Fien een onbereikbaar bastion. Ze zien hun passies, verlangens en driften gefnuikt worden door het monsterlijke gebrek aan interesse dat zij toont naar beide heren. Met haar desinteresse, stoïcijnse levenshouding, de wil om zelf de touwtjes in handen te hebben en het gebrek aan ‘vrouwelijke kwaliteiten’ als verzorging en empathie, ondergraaft zij het wankele mannelijke ego van de twee heren. Homo, biseksueel of hetero, allebei de heren projecteren hun eigen verlangens op een vrouw die zo altijd een onbegrijpelijke ander zal blijven. Seksualiteit is wezenlijk anders in de vorming van identiteit dan geslacht, terwijl de heteroseksueel geïnspireerde hokjes nog immer de vooroordelen scheppen waarbinnen liefde en genegenheid tot uiting kunnen en mogen komen.
Terugkomend op de eerder beschreven spanning tussen autobiografie en literatuur. ‘Liefde bij wijze van spreken’ (2015) is zo opgezet dat het leest als een literaire revanche van de fictieve auteur Alex Jespers om vat te krijgen op enkele dramatische gebeurtenissen tussen Alex, Jasper en Fien. Resulterend in een dood en een moordaanslag. Anders dan in 'De Wonderbaarlijke Violiste' spreekt hij nu nauwelijks meer vanuit het perspectief van de vrouwelijke Fien. Jespers neemt zijn eigen herinneringen en vult die aan met gefictionaliseerde indrukken om vat te krijgen op wat zijn ‘vriend’ Jasper bewogen heeft. Fien blijft expres een nauwelijks uitgewerkte schim. Of zij zien haar als een inspirerende muze waarmee beide heren kracht wensen te putten uit haar mogelijkheid om kinderen te krijgen. Of zij wordt verguisd en neergezet als een kenau, irrationeel en onlogisch, die op een haast monsterlijke manier mannen uit haar leven weert.
Het knappe aan de roman is dat het met een wrang-ironische (anti-) liefdesgeschiedenis een fictieve autobiografie vormt die ‘het autobiografische’ in de literatuur ter discussie stelt. Vormtechnisch is het een flink staaltje postmoderne metaliteratuur. Over hoe een schrijver oog moet hebben voor de eigen blinde vlekken vanuit zijn of haar perspectief, terwijl literatuur ook weer niet moet vervallen in gemakkelijke platitudes. Grenzeloze verbeelding als een kracht én een zwakte. Een groot nadeel van dezelfde artificiële opzet is dat de handelingen van de personages geforceerd en onwaarschijnlijk voelen. Ik kreeg zelf nooit een bevredigend antwoord waarom deze akelige personages écht besluiten om langs elkaar heen te blijven draaien, terwijl ze elkaar zoveel ellende en kopzorgen bezorgen. Door het overdreven geconstrueerde van de roman blijven de personages kil en statisch en – nog erger- ontberen ze een logische psychologische gelaagdheid. Ze zijn er omdat Yves Petry ze schetst, maar niet omdat ik zelf in ze ging geloven.
Op bladzijde 155 van ‘Liefde bij wijze van spreken’ (2015) laat Yves Petry een fictieve uitgever in de roman verzuchten: ‘Homoseksualiteit is misschien een beetje banaal.’ Met deze opmerking probeert het personage Henk zijn liefdespartner Alex Jespers te waarschuwen voor de grillige marktwerking die bepaalt welke onderwerpen verkoopbaar worden geacht en welke niet. Henk vervolgt: ‘Als homoseksualiteit nog een probleem is, dan in elk geval geen interessant probleem meer. En de ander die je daar noemt, is een homo uit China. (…) Evenmin interessant maar tenminste nog exotisch.’ In de dialoog tussen uitgever en schrijver komt de spanning in de roman naar voren: is een homoseksuele schrijver op zichzelf interessant genoeg om autobiografisch getinte boeken te schrijven rond de eigen seksuele geaardheid? Of Is de literatuur het terrein waar de verbeelding het alledaagse dient te overstijgen, terwijl de lectuur voorbehouden blijft aan de inwisselbare ervaringsverhalen!? Hoe literatuur te produceren vanuit een eigen minderheidspositie zonder daarbij in herhaling te vallen of te blijven steken in larmoyant slachtofferschap?
Alex Jespers blijkt ooit te zijn doorgebroken met de historische roman ‘De Wonderbaarlijke Violiste’ over Giacomo Casanova. Een werk dat opvallende parallellen kent met ‘Een Schitterend Gebrek.’ (2003) van publiekslieveling Arthur Japin. Net als Japin wordt Jespers verguisd door literatuurcritici en recensenten, maar is hij geliefd bij een grote schare vaak vrouwelijke fans die zichzelf herkennen in de beperkte vrouwbeelden die hij schetst. Yves Petry deelt met de parallellen tussen Jespers/Japin vileine polemische klappen uit aan de zeemzoete kitscherigheid waarmee Japin zich het gezichtspunt toe-eigent van vrouwelijke hoofdpersonages. Alsof geëtaleerde mannelijke homoseksualiteit het legitimeert om probleemloos te kunnen schrijven vanuit de ervaringen van vrouwelijke hoofdpersonages.
Het centrale element in de roman is een niet-heteroseksuele liefdesdriehoek tussen de verteller Alex Jespers en Jasper en Kristien Fielinckx, de overlevenden van een auto-ongeluk waarbij hun ouders stierven. Net als in het recente ‘Ivanov’ (2016) van Hanna Bervoets worden de betrokkenen niet gehinderd door het gebrek aan enige affectie naar elkaar. Fien heeft in helemaal niemand interesse, die gaat relaties aan met inwisselbare mannen die zij af kan danken als ze te dichtbij haar komen. Toch wenst Fien via kunstmatige inseminatie een kind te verwekken bij Alex, omdat zij wél de innerlijke noodzaak voelt om een kind te krijgen maar niet de wens heeft om één vaste man in haar leven te tolereren. Het gevolg is dat de homoseksuele Alex bij zichzelf te rade moet gaan wat hij moet doen met zijn moeilijk te plaatsen verlangen om deel te zijn van het leven van zijn dochtertje. Jasper is sowieso vertwijfeld over de homoseksuele of biseksuele gevoelens die gefnuikt worden door een gebrek aan wederkerigheid van Alex. Liefde is onbevredigend naar elkaar smachten.
Voor zowel Alex Jespers als Jasper is Fien een onbereikbaar bastion. Ze zien hun passies, verlangens en driften gefnuikt worden door het monsterlijke gebrek aan interesse dat zij toont naar beide heren. Met haar desinteresse, stoïcijnse levenshouding, de wil om zelf de touwtjes in handen te hebben en het gebrek aan ‘vrouwelijke kwaliteiten’ als verzorging en empathie, ondergraaft zij het wankele mannelijke ego van de twee heren. Homo, biseksueel of hetero, allebei de heren projecteren hun eigen verlangens op een vrouw die zo altijd een onbegrijpelijke ander zal blijven. Seksualiteit is wezenlijk anders in de vorming van identiteit dan geslacht, terwijl de heteroseksueel geïnspireerde hokjes nog immer de vooroordelen scheppen waarbinnen liefde en genegenheid tot uiting kunnen en mogen komen.
Terugkomend op de eerder beschreven spanning tussen autobiografie en literatuur. ‘Liefde bij wijze van spreken’ (2015) is zo opgezet dat het leest als een literaire revanche van de fictieve auteur Alex Jespers om vat te krijgen op enkele dramatische gebeurtenissen tussen Alex, Jasper en Fien. Resulterend in een dood en een moordaanslag. Anders dan in 'De Wonderbaarlijke Violiste' spreekt hij nu nauwelijks meer vanuit het perspectief van de vrouwelijke Fien. Jespers neemt zijn eigen herinneringen en vult die aan met gefictionaliseerde indrukken om vat te krijgen op wat zijn ‘vriend’ Jasper bewogen heeft. Fien blijft expres een nauwelijks uitgewerkte schim. Of zij zien haar als een inspirerende muze waarmee beide heren kracht wensen te putten uit haar mogelijkheid om kinderen te krijgen. Of zij wordt verguisd en neergezet als een kenau, irrationeel en onlogisch, die op een haast monsterlijke manier mannen uit haar leven weert.
Het knappe aan de roman is dat het met een wrang-ironische (anti-) liefdesgeschiedenis een fictieve autobiografie vormt die ‘het autobiografische’ in de literatuur ter discussie stelt. Vormtechnisch is het een flink staaltje postmoderne metaliteratuur. Over hoe een schrijver oog moet hebben voor de eigen blinde vlekken vanuit zijn of haar perspectief, terwijl literatuur ook weer niet moet vervallen in gemakkelijke platitudes. Grenzeloze verbeelding als een kracht én een zwakte. Een groot nadeel van dezelfde artificiële opzet is dat de handelingen van de personages geforceerd en onwaarschijnlijk voelen. Ik kreeg zelf nooit een bevredigend antwoord waarom deze akelige personages écht besluiten om langs elkaar heen te blijven draaien, terwijl ze elkaar zoveel ellende en kopzorgen bezorgen. Door het overdreven geconstrueerde van de roman blijven de personages kil en statisch en – nog erger- ontberen ze een logische psychologische gelaagdheid. Ze zijn er omdat Yves Petry ze schetst, maar niet omdat ik zelf in ze ging geloven.
* denotes required fields.
* denotes required fields.