menu

This Changes Everything: Capitalism vs. the Climate - Naomi Klein (2014)

Alternatieve titel: No Time: Verander Nu, voor het Klimaat Alles Verandert

mijn stem
3,36 (7)
7 stemmen

Engels
Ideeƫnliteratuur / Klimaat

576 pagina's
Eerste druk: Simon & Schuster, New York (Verenigde Staten)

Klimaatverandering is al tijden een veelbesproken onderwerp. Aan de ene kant staan milieuactivisten die de wereld proberen te waarschuwen voor de gevolgen van temperatuurstijging, terwijl aan de andere kant geluiden klinken die deze uitspraken ontkennen. Deze ontkenning stamt volgens schrijver en sociaal activiste Naomi Klein uit onwil om de situatie te veranderen. In een wereld die draait om het kapitalisme moeten eerst de achterliggende sociale, economische en politieke ideologieën veranderen voordat we de natuur kunnen verbeteren. We zijn nu echter aangekomen in wat Klein 'Decade Zero' noemt: een tijd waarin we moeten besluiten of we het roer rigoureus omgooien en we onze behandeling van de natuur aanpassen, of dat we zo verdergaan en moeten leren leven met de bijbehorende temperatuurstijging, en alle natuurrampen die deze teweegbrengt.

zoeken in:
avatar van mjk87
2,0
Nu ben ik meestal niet zo van het bespreken van twee recensies tegelijk, of er moet echt een goede reden voor zijn; zo een reden had ik na het lezen van No Time (vreemde Nederlandse titel) van Naomi Klein en Dit Kan Niet Waar Zijn van Luyendijk. Dezelfde recensie heb ik ook bij beide boeken geplaatst.

Beide boeken komen van een journalist en beide gaan in tegen de excessen van het kapitalisme, maar verder verschillen zowel auteurs als boeken nogal. Naomi Klein presenteert zichzelf als journalist maar is vooral aan activist die weliswaar twee bestsellers schreef en los oogstte, maar ook altijd met een bepaalde vooringenomenheid te werk gaat: kapitalisme is fout, de temperatuurstijging is de schuld van CO2 en dat is dan weer de schuld van kapitalisme. Hier blijft ze bij, waardoor op punten het boek niet zo sterk is als had kunnen zijn. Op wat bronverwijzingen na gaat Klein nergens in op de relatie tussen CO2 en klimaatverandering, maar gaat ze nog enkel in op de verslaving aan fossiele brandstoffen en milieuvervuiling. Maar analyses hoe dit zo komt, dat geeft ze nergens. Nu is dat haar vak ook niet, maar dan moet je je boek anders verwerken. Overigens noemt ze tegen het eind wel meer nadelen van CO2, maar het zeurderige toontje raakt ze niet meer kwijt. Daarnaast is haar opbouw niet altijd even goed, anders dan in De Shock-Doctrine die goed de chronologie wist te gebruiken. Ze kampt nu met hetzelfde euvel als in No Logo waarbij ook halverwege de sjeu er wel uit was en er weinig nieuws meer kwam. Tegen het eind mis je ook een echte conclusie op het geheel of een goed afsluitend deel.

Luyendijk gaat echter anders te werk. Hij is in de eerste plaats een antropoloog (zo noemt hij zichzelf ook) en gaat redelijk onbevooroordeeld te werk. Hij leest zijn literatuur en gaandeweg in zijn tijd dat hij in Londen zat komen er voor hem mee vragen bij, omdat hij of die richting in wordt geduwd of omdat hij genoeg antwoorden op de andere vlakken heeft. Die volgorde houdt Luyendijk ook aan waardoor het boek zich blijft ontwikkelen, nauwelijks in herhaling valt en ook glashelder is. Daarnaast is Luyendijk een goed observeerder, zoals hij al bewees met zijn eerder boeken over zijn tijd in het Midden-Oosten: hij ziet wat gezien moet worden en. In zijn 200 bladzijden weet hij meer te zeggen dan Klein in een boek dat zeker vier keer zo dik is. Kleins boek had sowieso een stuk korter gekund. Steevast zoomt ze op de verkeerde punten in, van die banale zaken die binnen het plaatje als geheel wel passen, maar waar ze te veel op uitwijdt en lang niet altijd interessant is. Denk aan hele stukken over natives waar ze maar bij terug blijft komen en als ze vervolgens verder gaat met haar zwangerschappen was ze me eigenlijk kwijt.

Nu is het wel zo dat Klein verder vrij verhelderend het één en ander neer weet te zetten. Haar analyses van het gedrag van mensen en het trekken van verbanden tussen markt en politiek zijn over het algemeen sterk. Haar bronnenapparaat is keurig op orde en ze zegt genoeg zinnige dingen en toont genoeg aan. Anderzijds is ze zo gefixeerd tegen het kapitalisme dat ze lijkt te vergeten dat het maar een systeem is, geen veelogig monster dat uit zichzelf bestaat. Het is niet het kapitalisme dat fout is, maar de mensen die dat systeem maken. Een beter milieu begint immers bij jezelf? Dan begrijpt Luyendijk dat stukken beter die veel genuanceerder kijkt, zijn blik openhoudt en pas op het eind voorzichtig met conclusies komt. Verrassend –of juist niet- is dat beide auteurs met dezelfde conclusie komen: het systeem moet anders. Luyendijk ziet namelijk wel degelijk ook een systeem, zij het als een ongeorganiseerde boel waar niemand elkaar controleert, maar achter een nette façade lijkt het al heel wat. Mulisch beschreef die Gouden Muur als eens prachtig in zijn Ontdekking van de Hemel.

Niet dat Luyendijks boek perfect is. Veel Engelse citaten van de geïnterviewden worden letterlijk en in de originele taal geplaatst, maar vervolgens wordt dat nog als zinnetje erachteraan vertaald. Je mag van je lezerspubliek (zeker bij dit boek) verwachten dat ze het Engels beheersen. Ook het consequente gebruik van cliffhangers vind ik vrij storend. Wel zijn de grapjes leuk (Luyendijk houdt ervan mopjes van zijn ‘personages’ te plaatsen) en vooral is het verrassend hoe helder de bankiers kunnen uitleggen. En allemaal gebruiken ze vergelijkingen en metaforen om dit te verduidelijken, zonder uitzondering. Zo ver zijn ze nog niet van de wereld af dus. En dat is het grote verschil tussen beide boeken. Luyendijk beschrijft mensen in al zijn eerlijkheid en weet zijn punt te maken, Klein ziet alleen een kwaadaardig systeem en weet eigenlijk nergens echt haar punt te maken.

No Time: 2,0*
Dit Kan Niet Waar Zijn: 4,0*

Gast
geplaatst: vandaag om 09:42 uur

geplaatst: vandaag om 09:42 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.