Geheel de Uwe - Connie Palmen (2002)
Nederlands
Autobiografische Roman
382 pagina's
Eerste druk: Prometheus,
Amsterdam (Nederland)
Salomon Schwartz is de grote afwezige in 'Geheel de uwe' en toch draait alles om hem. De verschillende vrouwen in zijn leven - een psychiater, een hoer, een actrice en een non - vertellen over hun ervaringen met deze notoire vrouwenversierder, charmante speler, tragische verstoteling en talentvolle schrijver van fictieve brieven. Meer nog dan dat ze zijn karakter en levensgeschiedenis onthullen, leggen hun verhalen over Salomon de essentie van hun eigen levens bloot. 'Geheel de uwe' is een subtiel geweven web van persoonlijke geschiedenissen die aanleiding vormen tot bespiegelingen over de verrassende relatie tussen geld en gevoel, over het wezen van de theatrale persoonlijkheid, over de betekenis van de biografie en over de verdwijning van de vaderfiguur in de twintigste eeuw. Maar bovenal is 'Geheel de uwe' een ontroerend relaas over de dramatische wetten van de liefde.
... Dat geeft de woorden van de vijf sprekende vrouwen iets merkwaardig zwevends. Ze vertellen geen verhaal, uitsluitend losse anekdotes, en uitsluitend voor zover die op hun analyses aansluiten. Ze redeneren zich een slag in de rondte – over Schwarz, over zichzelf en over het verband daartussen, over het verband tussen hen onderling zelfs. Is een hoer in wezen geen actrice? Lijkt een non in wezen niet weer op een hoer, in die zin dat ze seks en liefde scheidt, maar dan dus omgekeerd, celibatair juist? En hoe zit het met een psychiater, die zich immers ook per uur verhuurt? De associaties dijen bij gebrek aan kern van een verhaal steeds verder uit, tot je als lezer het gevoel krijgt dat je naar een kring van dames kijkt die zich verrukkelijk vermaakt en jouw aanwezigheid daarbij intussen helemaal vergeet.
Daar komt bij dat de vrouwen, op de plechtige oude non na, in karakter en in stem maar weinig van elkaar verschillen, en in mening zelfs nog minder. Ze zijn het voortdurend eens, je snapt niet hoe het kan. Hun woorden vormen samen een betoog van een welhaast miraculeuze eensgezindheid – en vandaar misschien dat Palmen in haar lezing zo verrassend weinig moeite had om de meerduidigheid van de roman te reduceren tot een korte uitleg bij de actualiteit. Die meerduidigheid is er niet. Het is unisono Palmen zelf.
Dat alles doet een boek als dit geen goed. Het wil zich tot de werkelijkheid wenden en zich kennelijk dus openstellen voor de grilligheid en tegenstrijdigheid daarvan. Maar als het erop aankomt valt het terug op een manier van denken die dat allemaal toch gauw weer gladstrijkt en tot kloppen dwingt, en eens te meer tot fictie maakt.
Palmens roman wil concreet zijn en toepasbaar voor het leven, maar het vreemde is: het blijft niettemin zo bij abstracties dat het in een kleine vierhonderd bladzijden eigenlijk toch minder heeft te bieden dan haar lezing in vier.
Niets meer aan toe te voegen, eigenlijk.