menu

Zapiski Soemassjedsjego - Nikolaj Gogol (1835)

Alternatieve titels: Dagboek van een Gek | Uit het Dagboek van een Krankzinnige | Записки сумасшедшего

mijn stem
3,75 (66)
66 stemmen

Russisch
Politiek / Humoristisch

54 pagina's
Eerste druk: Pljushary (in Arabesken), St. Petersburg (Rusland)

In zijn dagboek vertelt Aksentei Ivanovitsj Propritsjin, een kleine ambtenaar in Sint-Petersburg, over zijn liefde voor de dochter van zijn baas. Die ziet hem echter niet ziet staan en reeds verliefd is op een kamerjonker. De ambtenaar wordt langzamerhand helemaal gek, hij hoort honden met elkaar praten en verbeeldt zich zelfs dat hij koning Ferdinand VII van Spanje is. Nadat hij is opgenomen in een krankzinnigengesticht gaat het van kwaad tot erger met hem...

zoeken in:
avatar van Dexter
4,5
Briljante novelle van Gogol. Niet alleen neemt hij de Russische standenmaatschappij van tsaristisch Rusland op de hak, maar ook wordt 'gekte' als ziekte beschreven. Gogol geeft meerdere voorbeelden van gekte, gepersonifieerd in de schrijver van het dagboek.
Van puur absurdisme (pratende honden) tot schizofrenie (de schrijver waande zich de nieuwe koning van Spanje, en hij meende ook echt meegenomen te zijn naar Spanje), Gogol lijkt zich er moeiteloos doorheen te werken.
De climax van het verhaal is alleen al te zien aan de dagen waarop er in het dagboek wordt geschreven: het begint normaal met twee dagen in oktober, een weekje in november, en op 3, 5 en 8 december. Maar op de volgende bladzijde is het opeens 43 april 2000, en uit zijn eerste zinnen blijkt al dat hij inderdaad het toppunt van gekheid heeft bereikt:
Vandaag is een dag van triomf! Spanje heeft een koning. Hij is terecht. Die koning ben ik.

avatar van mjk87
3,5
Sterk begin, een wat minder einde. Nu ben ik geen groot fan van absurdisme, maar soms is het nog best te pruimen, zeker als het met een protie droge humor wordt gebracht, zoals ook Herman Finkers dat doet. En dan ook alleen als het absurde niet al te grootse vormen aanneemt. En dat gebeurt hier. Zo nu en dan zat er nog best een aardig stuk tussen, of een citaat om bij te schateren, maar de laatste bladzijden ben je mijn aandacht kwijt met dit absurde gedoe.
Anderzijds is het wel een leuke manier om te tonen hoe iemand langzaamaan gek aan het worden is en hoe zich dat vertaalt in zijn schrijven. En het eerste gedeelte was ook sterk, mooi en ontroerend om te lezen. En ergens vond ik de manier hoe de honden brieven schreven ook best grappig, vooral door de nette formele en hooghartige toon die ze voerden in de correspondentie.
3.5*, vooral door sterke stukken in het erste gedeelte.

avatar van Donkerwoud
3,5
Inventief gebruik van de structuur van een dagboek om ''de taal van de gek'' mee vorm te kunnen geven. Het mooie is dat er een soort transformatie plaatsvindt van iemand die nog enigszins mee kan komen met de wereld om zich heen, maar die gaandeweg het verhaal steeds gekker gaat worden. Het maakt het schrijnend dat de lezer die gekheid al van mijlenver aan ziet komen, terwijl het hoofdpersonage volhardend is in zijn overtuiging dat het een normale gang van zaken betreft. De novelle weet ook het volstrekt egocentrische van een geestesziekte te vangen. Ik kan minder met de historische context van de rangen- en standenmaatschappij van het Rusland dat beschreven wordt. Daarom blijft er het gevoel bestaan dat ik het niet helemaal kan snappen in al zijn facetten.

avatar van the Cheshire cat
4,5
Wim Brands vertelde onlangs in VPRO Boeken dat hij de Amerikaanse pscyhoanalyticus Darian Leader - naar aanleiding van het verschijnen van diens boek What Is Madness? - had gevraagd of hij hem in één zin een definitie kon geven van waanzin. Leader antwoordde dat hij daar maar één woord voor nodig had, namelijk: "zekerheid".

Uitzonderlijk goed verhaal vond ik het, tragisch uiteraard, maar met een heerlijk absurdisme, zoals met die hondjes (Dat lieg je, vuil rothondje!), of die bizarre datums (86 maartober). Ook erg goed gedaan vond ik de overgang in zijn gedachten aan het eind, dat hij eerst nog denkt dat het om een ridderlijk gebruik gaat bij de toetreding tot een hoogambt, maar kort daarna ervan overtuigd dat hij in handen is gevallen van de inquisitie. Ik heb Propritsjin in ieder geval voor altijd in mijn hartje gesloten.

Bah, vuilak...!

Gast
geplaatst: vandaag om 18:49 uur

geplaatst: vandaag om 18:49 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.