menu

Les Voyageurs de l'Impériale - Louis Aragon (1942)

Alternatieve titel: De Reizigers op de Imperiaal

mijn stem
3,62 (4)
4 stemmen

Frans
Historisch / Psychologisch

680 pagina's
Eerste druk: Gallimard, Parijs (Frankrijk)

'De reizigers op de imperiaal' omvat het levensverhaal van de individualist Pierre Mercadier. Begiftigd met een goed verstand en een scherpe blik neemt hij de wereld om hem heen waar. Een turbulente wereld vol veranderingen in de periode 1889-1914, die begint met het optimisme van de Wereldtentoonstelling in Parijs en uitloopt op het fiasco van de Eerste Wereldoorlog. De grote gebeurtenissen weerspiegelen zich in de tragische levensloop van Mercadier, die, op zoek naar liefde en vrijheid, huis en haard verlaat om zijn geluk in Venetië en Monte Carlo te beproeven.

zoeken in:
avatar van liv2
In vertaling uitgebracht door Van Gennep.

4,5
Onbegrijpelijk dat dit boek, waarvan de eerste druk in 1942 verscheen, nu pas in onze taal wordt aangeboden. Het is een boeiend verhaal over de centrale figuur, een intelligente en wat karakterloze man, in de periode tussen de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1889 (de Eiffeltoren!) en het begin van de Eerste Wereldoorlog. De beschrijving van de reusachtige maatschappelijke veranderingen in een verwarrende tijd, waarin grote morele problemen aan de Franse maatschappij worden voorgelegd en niet opgelost (de zaak Dreyfus bv) is op zichzelf al de moeite waard (niet alleen Wenen diende in die tijd als “Probestation des Weltuntergangs”!)
Het personage van Pierre verbindt dit alles in een psychologische zeer samenhangend geheel.
Er staan in het boek onvergetelijke bladzijden en hoofdstukken: de tocht van de jongens naar de berg, het gesprek van Pierre met de bisschop, de knallende ruzie van Pierre met zijn vrouw... en ga zo maar door. Verliefd worden en het teloorgaan van de liefde in al haar vormen komt steeds terug.
Dit is een groot boek, dat veel lezers zal boeien.

4,0
Mijn aandacht werd op dit boek gevestigd door een klein stukje wervende tekst in Trouw. De geciteerde observatie beviel me wel en aangezien ik 'vroeger' van surrealistische kunst hield, werd mijn interesse ook gewekt door de naam van de auteur. Van surrealisme is (uiteraard en misschien gelukkig) weinig te merken in een zoveel later uitgegeven boek, maar de geciteerde observatie staat niet alleen in De reizigers op de imperiaal, dat grossiert in mooie momenten.

De reizigers op de imperiaal bevat veel. Veel personages, veel uitweidingen, veel thema's, veel genot en helaas af en toe ook een beetje verveling. De meest belangrijke figuur is Pierre Mercadier, die soms hoofdstukken lang van het toneel verdwijnt, om daarna extra krachtig en in een andere context terug te komen. Aragon creeert een complete wereld om zijn protagonist heen; niet alleen om de protagonist gelaagder te maken, maar om het boek als geheel geloofwaardig en interessant te maken. Liefde-episodes en politiek gesteggel wisselen elkaar af en grijpen in elkaar, en hoeveel Pierre zich ook afzijdig tracht te houden in zijn individualisme, de maatschappij haalt hem toch in. Hij moet toegeven dat hij slechts een reiziger op de imperiaal is, en niet iemand die kan 'morrelen' aan de maatschappij en iets wezenlijks kan veranderen.

Zoals Roro al aangaf staan er prachtige passages in, waarbij ik vooral aan de finale aftakeling van Pierre moet denken, een aftakeling die alle goede voornemens die hij nog had teniet heeft gedaan. Ook de ontluistering in Venetie vind ik sterk onder woorden gebracht.

Ook mag ik graag lezen over sombere levensopvattingen, zoals deze: "Het is een puinhoop als je achter je kijkt. Altijd, wat je ook doet. De puinhoop zit in het wezen der dingen, in datgene wat je niet uit de weg hebt durven ruimen. Er schuilt een puinhoop in het bordkartonnen decor waarachter niets verborgen zit, niets. En dat je in de fik had moeten steken. O, de brand erin!
Plotseling zag hij zichzelf in de toekomst, hoe hij een middelmatig, onbeduidend leven zou leiden. Maar wel alleen. Zo heerlijk alleen."

Daarnaast bevalt me de ironische psychologie: "[...]als hij er eenmaal in is geslaagd met een vrouw de liefde te bedrijven, zij hem met lichaam en ziel toebehoort. Romans, die meestal door mannen zijn geschreven, gaan gewoonlijk uit van deze vreemde, onrealistische gedachte: alles valt in zo'n roman dan ook op zijn plaats als de protagonisten eindelijk met elkaar naar bed zijn geweest. [...] De gewoonte om toneel te spelen die Paulette zich ongetwijfeld met de beste bedoelingen had eigengemaakt, ontaardde langzaam maar zeker in de gewoonte om te liegen.
Ze loog voortdurend tegen Pierre over onbenullige dingen, zo onbenullig dat hij het niet merkte. Pierre was een vreemde geworden voor zijn vrouw, omdat hij iemand was tegen wie ze loog." Het wankele huwelijk ontrafeld.

avatar van eRCee
3,5
Wie het mysterie van de titel voor zichzelf wil behouden, moet de volgende beschrijving van Wikipedia over de imperiaal maar even overslaan:

In vroeger tijden was de imperiaal het dak zelf van een reiskoets, bus of ander openbaar vervoermiddel, waarop ruimte was voor bagage. De naam is ontleend aan de betekenis van het franse impériale: keizerlijk. Ofwel vanwege de zitpositie (schertsenderwijs, de passagiers op de imperiaal zaten buiten, maar wel 'keizerlijk' hoog), ofwel door de vormovereenkomst van de verhoging met een keizerlijke kroon.

Het is de titel die deze vuistdikke, caleidoscopische roman bij elkaar houdt. Het boek waaiert namelijk steeds verder uit. Focust De reizigers op de imperiaal zich eerst nog op Pierre Mercadier, een gegoede burger tijdens het fin de siècle, geleidelijk komt de aandacht bij steeds verschillende personages te liggen. Vooral in deel II (twintigste eeuw) maakt Aragon het bont en verslapte mijn aandacht recht evenredig. Een strenge(re) redactie had wellicht tot een betere roman kunnen leiden (zie ook de bespreking van RealTom).

Qua tijdsbeeld is De reizigers op de imperiaal tot het einde toe interessant. Daarnaast heeft Aragon een gemakkelijke pen, een beeldende stijl en een scherp oog voor psychologie. Hij beschrijft in de gedaante van Pierre Mercadier het failliet van het individualisme. Dat hij zelf overtuigt communist was blijkt eigenlijk nergens, maar dat hij het boek voltooide twee dagen voordat hij gemobiliseerd werd voor het Franse leger tijdens WO II, daarvan zijn de pagina's wel doordrenkt.

De reizigers op de imperiaal is ondanks wat kritische kanttekeningen in mijn optiek nog steeds een goed boek, dat de moeite waard is om aan te vatten, zijn omvang ten spijt. Maar het is ook weer niet het meesterwerk waarop ik hoopte.

Afsluiten dan maar met zo'n heerlijke, klassieke analyse die tegenwoordig onder het mom van 'show, don't tell' niet meer zou mogen, Aragon echter draait er zijn hand niet voor om:

"Alles begon weer opnieuw, ze raakten verward in een kluwen van verdriet, de jaren van wederzijds onbegrip, de ruzies die ze hadden gemaakt. Een wereld van bijgedachten rees op uit de tranen als een eiland uit de zee. Ze beseften hoe groot die kille, diepe haat was die in de stilte van alledag was gerijpt. Vol schrik ontdekten beide echtelieden in hun hart een onbekend kwaad, een geduldig opgestapeld bouwwerk van wrok, de talloze feitjes die ze elk voor zich onbewust, maar uiterst nauwkeurig hadden opgeslagen, de echtelijke treurnis die verborgen ging achter beleefdheid en gewoonte. Ze waren een ogenblik stil, als twee worstelaars bij het geluid van de gong, en ze trilden nog na van de klappen die ze elkaar hadden toegebracht, gekwetst, buiten zichzelf."

avatar van stefan dias
2,5
Een klassieker in Frankrijk, maar ik heb er mezelf doorheen moeten slepen. Een veeg teken.

Het eerste deel leek wel op een soort soap, met elke hoofdstuk dat eindigt op een cliffhanger. Meer Sturm der Liebe dan Sign of the Times. Het tergende uitrekken van de toenaderingen tussen Mercadier en die Lyonaise dame… afgewisseld met het bewust kinderlijk geschreven - maar niet bijster gelukt - relaas van Mercadiers zoon met de meisjes uit Lyon… het vertraagde en irriteerde alleen nog extra. Toch bleef het doorgaans nét boeiend genoeg om door te lezen…

Ik had echt de indruk naar een tv-serie te kijken (op zich hoeft dat niet slecht tet zijn) en naargelang het boek vorderde werd die indruk sterker en sterker, want meer en meer sloop er telkens een 'aflevering' tussen met nieuwe zijpersonages. Alsof 'het succes van de serie' steeds meer materiaal vroeg. Dat resulteert in een omvangrijk tableau dat me echter nergens kon bekoren. Qua observaties en schrijfstijl werd ik nergens verwend. Het was me allemaal vrij droog en weinigzeggend. Enkele bladzijden uitgezonderd, waar Aragon bevlogen probeert te zijn, maar waar hij voor mijn gevoel toch niet echt van de grond raakt.

Natuurlijk is het interessant om een portret van een serie 'losers' (uiteindelijk vergaat het iedereen toch maar steeds slechter) of kleine garnalen te beschrijven om zo de neergang naar W.O. I te weer te geven, maar het wekte bij mij verrassend weinig betrokkenheid bij deze verloren lopende figuren.

Gast
geplaatst: vandaag om 21:00 uur

geplaatst: vandaag om 21:00 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.