The Origins of Totalitarianism - Hannah Arendt (1951)
Alternatieve titels: Elemente und Ursprünge Totaler Herrschaft | Totalitarisme | The Burden of Our Time
Engels
Ideeënliteratuur / Wetenschappelijk
704 pagina's
Eerste druk: Schocken Books,
New York (Verenigde Staten)
"The Origins of Totalitarianism" begint met een analyse van de groei van het antisemitisme in Centraal en West Europa in de 19e eeuw. Vervolgens wordt het Europees koloniale imperialisme onderzocht, van 1884 tot aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Het laatste gedeelte beschrijft de instituties, organisaties en handelingen van totalitaire bewegingen en regeringen in de eerste helft van de 20e eeuw. Doordat Arendt de nadruk legt op zowel Nazi-Duitsland als de Stalinistische Sovjet-Unie overstijgt dit gedeelte de traditionele concepten van 'links' en 'rechts' om tot een controversiële en humanistische conclusie te komen: isolatie en eenzaamheid zijn de randvoorwaarden van totale overheersing.
Karl Popper schreef onder meer over de vraag:
"Hoe kunnen wij de staatsstructuren zo inrichten dat slechte of ondeskundige leiders zo min mogelijk schade kunnen toebrengen?"
De actualiteit die er tegenwoordig vaak aan gehangen wordt vind ik slechts ten dele terecht. Overeenkomsten met Trumps wereld zijn er natuurlijk, maar Arendt zou hem waarschijnlijk hooguit onder de ordinaire tirannen scharen: waar de nazi's en de stalinisten consequente en idealistische leugenaars zijn, is consequentie en ideologie juist datgeen dat Trump mist (dat gezegd hebbende lijkt Steve Bannon wél de archetypische totalitair). Wie Trump wil begrijpen raad ik Harry Frankfurts verhelderende essay 'On Bullshit' aan.
Als we dan toch met oude boeken gaan smijten om de huidige tijd te duiden, dan wil ik ook Karl Poppers The open society and its enemies graag onder de aandacht brengen.
Karl Popper schreef onder meer over de vraag:
"Hoe kunnen wij de staatsstructuren zo inrichten dat slechte of ondeskundige leiders zo min mogelijk schade kunnen toebrengen?"
Ook het boek 'De Opstand der Horden' van José Ortega y Gasset is me eens aangeraden omtrent dit thema.